Chakka: Inibig Mo'y Pangit (06-10)

By: Joemar Ancheta

Blog: joemarancheta.blogspot.com

[06]

Halos tatlong taon. Matuling lumipas ng tatlong taon. Naghilom ang sugat. Nagkapilat man ngunit wala na ako doong naapuhap na sakit. Tanging alaala na lamang ng nakaraan. Bago ko binuksan ang pintuan ay sinikap kong pakalmahin ang aking sarili. Namiss ko siya, sobra ngunit hindi nakakatulong ang agarang pagpapakita ng ganoong damdamin sa akin. Natuwa akong makitang bumabalik siya sa akin ngunit hindi tamang maglulundag ako sa tuwa. Ganoon naman talaga ang buhay, binabalikan ang taong walang ginawang masama, nilalapitan ang nagpunla ng kabutihan. Ngunit nabanaag ko sa kaniyang hitsura ang malaking pagbabago. May malaking pilat ang noo, basag ang labi at nangingitim ang gilid ng mga mata na parang sinuntok. Bumagsak ang dating hinangaan kong katawan niya. Mahabang buhok, impis ang pisngi na parang tumanda ng ilang taon. Anong nangyari sa kaniya?

 

                Nang pagbuksan ko siya ng pintuan ay hindi niya alam ang gagawin. Parang gusto niyang magsalita ngunit walang namumutawi sa kaniyang labi. Malikot ang kaniyang mga mata. Napakaraming emosyon ang gustong ipakahulugan ng kaniyang mukha Bigla siyang tumalikod na parang nahihiya.

                “Sorry.” Yun lang at nagmamadali na siyang lumakad paalis ngunit bago niya marating ang elevator ay kumilos ang aking mga paa.

                “Sandali.” Mahina man ang pagkawika ko ngunit may kakaibang lakas ang aking mga kamay nang hawakan ko ang balikat niya para pigilan.

                “Hindi ko pala kayang humarap sa iyo pagkatapos ng nangyari noon.” Malikot parin  ang kaniyang mga mata.

                “Pare, walang nangyari. Kinalimutan ko na kung anuman ang sinasabi mong nangyari. Lumapit ka na din lang mabuting pumasok ka muna sa loob at nang makapag-usap tayo.”

                Pinaupo ko siya. Nakita ko ang lungkot sa kaniyang mukha. Hindi ko alam kung paano magsimulang magtanong. Ayaw ko na kasing itanong pa pero alam kong may nangyari. Hindi siya lalapit sa akin kung walang nangyari.

                “Sandali lang, ipaghahanda kita ng makakain at maiinom.” Iyon lang kasi ang alam kong paraan para matakasan ang nakakabinging katahimikan. Nang inaayos ko na ang miryenda niya ay bigla siyang nagsalita na nasa likod ko na pala.

                “Ilang araw din kitang sinundan mula nang makita kita isang araw sa iyong pinagtratrabahuan. Hindi ko kasi alam kung paano kita lapitan. Hindi ko alam kung paano kita katukin sa iyong pintuan.”

                “Hindi mo naman kailangang matakot sa akin. Hindi naman ako nagbago kaya wala ka naman dapat ikahiya. Maliban sa tumaba ako at pumangit pa lalo, wala ng nabago sa totoong ako.”

                “Napatay ni Mommy si Daddy sa matindi nilang away. Nakakulong si Mommy at dahil mag-isa lang akong anak ay parang pakiramdam ko ni isa ay wala ng naiwan sa akin. Ayaw kong umuwi sa probinsiya at paalipin kay lolo. Nasanay na ako dito sa buhay ko sa Manila.”

                “Sorry to hear that. Sobra pala ang pinagdadaanan mo. May magagawa ba ako para kahit papano guminhawa ang pakiramdam mo?”

                “Tungkol kay Ram, nagiging mahigpit siya sa akin. Gusto ko siyang iwan noon pa ngunit hindi ko siya maiwan. Bumabalik at bumabalik lang ako sa kaniya sa tuwing…” parang hindi niya narinig ang una kong sinabi. Animo’y may sarili siyang mundo. Parang batang nagsusumbong kahit hindi tinatanong. Ngunit nagging interesado ako doon sa balita kay Ram. Magtatanong pa sana ako tungkol sa nangyari sa kanyang pamilya ngunit minabut kong huwag ng ungkatin ang alam kong maaring magpapaalaala sa kaniyang mapait na nakaraan.

                Hinintay ko ang kasunod ng kaniyang sasabihin. Ngunit hindi ko nahintay.

                “Sa tuwing ano…”

                “Itong pilat sa noo ko, kagagawan niya ito nang minsang naging matindi ang pag-aaway namin dahil sa nagseselos siya sa kaibigan niyang nakikipag-usap lang sa akin. Nakahiga ako noon. Lasing na lasing ng hinampas niya ang noo ko ng lamp shade. Hindi ako puwedeng lumabas na hindi siya kasama. Wala naman akong mapuntahang iba. Wala naman akong malapitan at kailangang-kailangan ko siya dahil sa pangangailangan ko.”

                “Nagtiis ka ng ilang taon? Sinaktan ka na ng ganiyan hindi mo pa nagawang iwan? Pa’no mo hinahayaang sinasaktan ka lang ng ibang tao. Hindi ikaw ‘yan Lando. Nasaan na yung Landong kaibigan ko noon?”

                “Magaling siyang maglaro. Marunong siyang paikot-ikutin ako. Hanggang isang araw nakita kita. Nang nakaraang linggo nakita kita kaya kahit pinigilan niya ako ay pilit kitang sinundan kaya nalaman ko itong tinitirhan mo. Nang isang araw sinundan muli kita at lihim din niya akong sinundan kaya nauwi sa matinding pag-aaway dahil ayaw niyang bumalik ako sa iyo. Kaibigan kita. Kilala kita mula pagkabata.  Patawarin mo ako sa lahat ng mga ginawa ko pare. Gusto kong buuin muli ang aking buhay.”

                Ngunit sa hitsura niya ay alam kong may hindi pa siya nasasabi sa akin. Iyon ang gusto kong malaman para alam ko kung paano simulan at ayusin ang lahat.

                “Matutulungan kita kung magtiwala ka sa akin. Alam kong may gusto kang ayusin muna at iyon ay kailangan kong malaman.”

                Tumingin siya sa akin. Alam kong tinatantiya niya ako kung hanggang saan ang aking pag-iintindi. Sa tingin niya sa akin nababasa kong gusto niyang siguraduhin muna kung matatanggap ko ang lahat.

                “Huwag kang masasaktan Lando,” pagpapatuloy ko. “Ngunit matutulungan kita kung buo mong sabihin ang lahat sa akin. Lahat naman naiintindihan ko. Ako parin yung dating ako kaya puwede mong ipagkatiwala sa akin kung anuman ang gumugulo sa iyo ngayon na alam kong siyang ugat ng iyong problema.”

                “Na-adik ako pare.” Mabilis niyang sagot. Tumbok ko ang problema. Unang tingin ko pa lamang alam kong gumon na siya sa ipinagbabawal na gamot. Iyon ang dahilan kaya nagkaganoon ang ayos niya. Iyon din ang dahiln kaya hindi niya maiwan si Ram dahil sa siya lang ang tanging makapagbibigay sa kaniya ng ipinagbabawal na gamot. Hindi siya makaalis sa poder niya at kaya niyang tiisin ang lahat huwag lang mawala ang supply niya sa ipinagbabawal na gamot.

                 Hindi pa kami nakakapgsimulang magmiryenda at magsasalita pa lamang sana ako nang may nagbuzzer. Sa kababuzzer niya ay alam mong hindi lang basta bisita, isang nagngingitngit na bisita. Kaya gustuhin ko mang sagutin ang sinabi ni Lando ay naglakad muna ako papunta sa pintuan ng pinigilan niya ako.

                “Huwag mo ng buksan, si Ram ‘yan. Alam niyang dito lang ako sa iyo pupunta. Alam kong susunduin niya ako. Ayaw ko na. Hindi ko na kaya ang mga ginagawa niya sa akin.”  Nakita ko sa hitsura niya ang pagsusumamo at panginginig kahit alam kong epekto din iyon ng pagkagumon niya ng ipinagbabawal na gamut. Nakadesisyon na kong hindi ko na hahayaang sasama pa siya kay Ram. Tao lang ako para magalit. At alam kong kung papatulan ng iba ang nararamdaman ko ay sasambulat ang iniipon kong sakit ng loob. Tanggap ko kung ako lang ang gawan ng di maganda huwag lang ang taong mahal ko. Ibang usapin na iyon sa akin. Iba ako kapag mga mahal ko na sa buhay ang inaagrabyado.

                “Doon ka muna sa kuwarto. Halika. Ihatid kita do’n. Kunin mo ang mga pagkain na yan at sa kuwarto mo na lang kakainin. Mula ngayon, hindi ako papayag na makuha ka pa ni Ram. Ako ang makakaharap niya. Huwag na huwag kang lumabas sa kuwarto hangga’t di kita pinupuntahan.” Matigas ang pagkakasabi ko do’n. Hindi na siya ang dating Lando na nakilala ko at minahal. Masyado na siyang sinira ng bawal na gamot.

                Pagkahatid ko sa kaniya sa kuwarto ay lumapit ako sa pintuan na wala paring tigil ang pagbabuzzer niya. Lalo iyon nagpatindi sa nararamdaman kong galit.

                Pagkabukas ko ng pintuan ay bigla niya akong itinulak na akala mo kung sinong may-ari ng bahay na papasukin niya. Nagtimpi parin ako.

                “Ilabas mo si Lando kung ayaw mong makatikim sa akin.”

                “Bakit sa akin mo hahanapin si Lando, e di ba nga halos tatlong taon kayong nagsama?” pagsisinungaling ko.

                “Huwag ka ngang mag-maang-maangan dahil alam kong dito siya nagpunta. Hinintay ko siyang bumaba sa building na ito pero hindi na siya bumaba pa kaya alam kong dito siya nagtago.”

                “Umupo ka muna Ram. Mag-usap tayo dahil gusto kong malaman ang totoong nangyayari sa inyo.”

                “Hindi ko kailangan ang kausap. Tang-ina, ang kailangan ko si Lando. Ilabas mo siya dahil kung hindi, papasukin ko ang lahat ng sulok ng bahay mo at iuuwi ko siya sa ayaw mo’t sa gusto.”

                “Tao kitang tinanggap sa pamamahay ko, Ram. Tao kitang pinakikitunguhan at sana itigil mong magmura dahil baka nakakalimutan mong nasa pamamahay kita.”

                “Ahh, ang paminta, marunong din palang sumagot. Amoy na kita noon pa dambuhalang bakla ka!”

                Nagpanting ang tainga ko sa narinig ko. Huminga ako ng malalim. Gusto kong isipin na hindi ko siya papatulan. Kailangan kong pigilan ang galit ko.

                “Nakikiusap ako Ram, umalis ka na.”

                Hindi siya nakinig. Mabilis niyang tinungo ang kuwarto. Hinabol ko siya para pigilan ngunit itinulak niya muli ako at napaupo ako sa sofa. Malakas siya. Sa tingin ko ay kung nagdrugs man siya ay alam niyang kontrolin iyon kaya wala sa hitsura niya ang gumagamit. Pinagamit niya ng pinagamit si Lando para hindi ito lalayo sa kaniya at tulad ng drugs, balik-balikan siya kahit pa nasasaktan at nahihirapan na ito. Nang buksan na niya ang pintuan ng kuwarto ay tumayo ako ngunit mabilis din siyang pumasok at nasukol nga niya doon si Lando na noon ay nakaupo at nanginginig. Noon ko nakita ang kakaibang takot niya kay Ram. Sa nakita kong reaksiyon ni Lando ay alam kong pinahirapan siya at ginamit ng husto ni Ram. Tinakot at pinaglaruan.

                “Tarantado ka, binihisan kita, pinakakain, ibinibigay ang lahat ng hilig mo ng ilang taon tapos tatakasan mo lang ako ng ganito?” Nanlilisik ang mga mata ni Ram. Dinampot nito ang buhok ni Lando saka niya sinabunutan pataas.

                Nanlaban si Lando. Nakita ko kung paano niya gustong tanggalin ang nakasabunot na kamay ni Ram ngunit salat siya ng lakas. Nakita ko na parang nagpapatulong sa akin sa kaniyang mga tingin. Hindi niya sinasabi ngunit alam kong humihingi siya ng saklolo.

                “Bitiwan mo siya, Ram. Maawa ka naman sa kaniya. Masyado mo na siyang pinahihirapan. Kung hindi mo siya kayang ituring bilang karelasyon, sana man lang ituring mo siya bilang tao.” Pakiusap ko.

                “Kaya siya nagkaganito dahil sa katigasan ng ulo niya. Kaya siya nagumon sa drugs dahil din sa mga kapabayaan at kalandian niya. Huwag kang makialam dito pangit at dambuhalang bakla dahil kahit ikaw hindi ko sasantuhin kung nangingialam ka sa aming dalawa.”

                “Terence, ayaw kong sumama sa kaniya. Tulungan mo ako! “ pagsusumamo ni Lando. Tinunaw ng pakiusap na iyon ang lahat ng kabaitan ko sa loob.

                “Gago! Tarantado ka!” isang malakas na suntok ang pinakawalan ni Ram sa sikmura ni Lando. Namilipit ito sa sakit. Hindi pa siya nakuntento at sinipa pa niya ng malakas dahilan para lalong namilipit ang kawawang mahal ko.

                “Hindi na makatao ang ginagawa mo, Ram. Inadik mo siya para magawa mo lahat ang gusto mo sa kaniya. Ginamit mo ang katalinuhan mo para mapasaiyo siya at mapaikot sa paraang gusto mo.”

                “Hindi lang ako matalino ulol! Milya milya pa ang layo ng hitsura ko sa iyo.”

                “Oo nga naman. Ganda ng kutis mo. Ganda ng katawan mo ngunit hindi naman makatao ang ugali mo.  Saktan mo pa ng kahit minsan si Lando at makakalimutan kong tao ka.”

                “Ah ganun! At ano ang gagawin mo ha? Hayan bibigtiin ko siya hanggang hindi makahinga ng ganito at tignan natin kung ano ang magagawa mo.” hinawakan niya ang leeg ni Lando. Si Lando naman ay nagpupumiglas at biglang dumilim ang paningin ko. Hindi na yung dating ako. Hindi ko na nakayanang kontrolin ang galit sa dibdib ko.

                Naglaban kami. Nagsagupa. Hindi pala siya ganoon kadaling kalabanin. Sa tulad kong hindi sanay sa gulpihan ay madali din pala niya akong magapi. Ngunit determinado akong mabigyan siya ng leksiyon ngunit di ko alam kung sa anong paraan ko gagawin.

Isang madugo at nakakagimbal na kabanata ang inyong muling mababasa.

[07]

Isang iglap lang ay natagpuan ko ang sarili kong nagpakawala ng isang malakas na suntok sa panga ni Ram. Dahil doon ay nabitiwan niya si Lando. Hinarap niya ako. Nanlilisik ang kaniyang mga mata. Hindi ko alam kung saan ko hinugut ang lakas ko para lumaban. Basta alam ko naroon ang galit, naroon ang kakaibang tapang at alam ko, hindi ako mananalo sa lakas ng loob para manakit ng kapwa tao. Sinipa niya ako ngunit nakailag ako.  Ang masama ay nawalan ako ng balanse kaya ako natumba at kinuha niya ang pagkakataong iyon para magawa niya ang lahat ng gusto niyang gawin sa akin. Hindi ko alam kung nakailang suntok siya sa aking mukha. Nalalasahan ko ang maalat-alat kong dugo at ilang bituin din ang nakita kong nagliliparan. Buong lakas ko siyang itinumba dahil sa sinakyan niya ako ngunit dahil nasa ibaba ako at mas malakas siya sa akin ay parang hindi ko man lang siya matinag. Paulit-ulit niyang sinuntok ang dati ng sira kong mukha. Nang mapagod ay hinawakan niya ang aking leeg. Hindi ako makahinga. Parang wala ng naiwang hangin sa akin at alam kong namumula na ako. Napaluha ako sa kawalang pag-asa at napapikit ako dahil alam kong kung tagalan pa niya ang pagbigti sa akin ay alam kong tuluyan na akong maubusan ng hangin. Pinilit kong tanggalin ang kaniyang mga kamay sa leeg ko. Napakahalaga ng bawat sandali sa akin ngunit sadyang nagkaroon siya ng kamay na bakal. At alam kong unti-unti ng sumusuko ang aking mga baga. Humihina na din ang aking mga pakiramdam.

Nang biglang parang natanggal ang mga kamay niya sa aking leeg. Kinuha ko ang pagkakataong iyon para punuin ang hangin ang aking mga baga. Napakahalaga ng bawat hininga. Kasabay ng pag-ubo ko ay ang malalalim na hininga. Noon ko nabigyang halaga ang hiningang noon ay parang ordinaryong proseso lang ng aking katawan. At nang bumalik ang aking lakas ay nakita kong ipinalo ni Lando ang lampshade sa kaniyang likod dahilan para kay Lando mabaling ang naghuhurementadong si Ram. Hindi na ako nag-aksaya ng kahit anong sandali. Nasuntok na niya at nasipa si Lando bago ako nakabawi. Binuksan ko ang pintuan ng kuwarto. Kinuha ko din ang upuan at nang nakatalikod siya sa akin ay ipinalo ko iyon sa likod niya at saka ko sinipa. Nang malapit na siya sa may pintuan dahil sa lakas ng aking sipa ay sinipa ko uli ng magpadausdos siya sa labas ng kuwarto saka ko sinara ang pintuan ng kuwarto. Mabilis kong tinungo ang telepono at humingi ng saklolo sa guwardiya ng aming Condo at saka din ako tumawag ng pulis. Parang gusto niyang gibain ang pintuan ng kuwarto.

Nakita kong unti-unting umatras si Lando sa gilid ng kwarto. Nanginginig, nababalisa… takot. Nilapitan ko siya. Tumingin sa akin at nakita ko ang bumabagtas na luha sa kaniyang pisngi. Tinaas niya ang kaniyang mga palad. Inabot ko iyon. Umupo ako sa tabi niya. Bigla siyang yumakap sa akin at doon sa aking dibdib ay malakas na humagulgol. Wala akong maisip na sabihin. Tuyo ang aking lalamunan . Niyakap ko siya at hinaplos-haplos ang kaniyang likod. Alam kong kahit walang pag-uusap sa pagitan naming ay batid kong naiintindihan namin ang isa’t isa. Awang-awa ako sa pinagdadaanan niya. Kailangan kong maging matatag para sa kaniya. Kailangan niya ng masasandalan. Kailangan niya ng taong tutulong sa kaniya para tuluyan siyang iahon sa kumunoy na kinasadlakan niya.

 Buo na ang desisyon ko noon, ipapakulong ko si Ram sa ginawa niya kay Lando, sa amin. Magkikita kami sa korte at bahala na din ang hustisiya na singilin siya sa kaniyang mga ginawang kasamaan. Hindi makatao ang ginawa niya.

Hinuli siya ng pulis at nagdemanda ako ng physical injuries para sa aming dalawa. Hindi lang iyon ang naging kaso niya dahil ibinunyag din ni Lando ang pagiging drug pusher niya, nahulian ng maraming stock sa mismong bahay niya ng mga iba’t ibang drugs at isa din siya sa mga tinuturo ng iba pang saksi na nagpapagamit ng isang maliit na bahay para magiging drug den. Dahil sa pakikipagtulungan ng mga naawa sa pinagdaanan ni Lando ay nakulong si Ram sa iba’t ibang kasong inihain sa korte. Hindi kayang magbulag-bulagan ang batas sa katulad ni Ram. Dapat ang katulad niyang mapera ngunit ginamit sa kawalang-hiyaan ay mabulok ng habambuhay sa kulungan. Marami siyang sinirang pangarap. Maraming ipinahamak na kaluluwa.

Ipinasok ko din si Lando sa isang Rehabilitation Center. Siya ang kusang humiling no’n sa akin. Kailangan naming gawin iyon para muli kong mahanap ang Landong naligaw dahil sa kasamaan ng isang ligaw ding kaluluwa. Napapaluha ako noon sa tuwing nakikita kong nagsisigaw siya, pinagpapawisan at nanginginig na pilit pinapakalma ng mga nurses. Noon lang ako nakakita ng adik na sa tuwing nangangailangan ay kulang na lang ay paluin sa ulo para tuluyang makatulog dahil sa kahit tatlong tao pa ang hahawak sa kaniya ay hindi nila nito kayang patigilin sa kaniyang pagwawala. Kailangang pagdaanan lahat ni Lando ang mga iyon para gumaling siya. Masakit din sa loob kong makita siya sa ganoong kalagayan lalo pa’t wala din  naman akong kakayahan para tulungan siyang ilayo sa mali niyang nakahiligan. Ang tanging nagagawa ko ay ang bisitahin siya at dalhan ng mga paborito niyang niluluto ko. Naging mahirap ang unang buwan sa kaniya. Lalong bumagsak ang kaniyang katawan. Lalong parang hindi ko makausap ng matino dahil sa palagian niyang panginginig. Sa pangalawang buwan ay nakakitaan ko siya ng katahimikan. Nakakausap ko na siya ng matino. Nakakakain sa mga dinadala ko ngunit naging madamot parin sa kaniya ang pagngiti. Parang pasan parin niya ang mundo. Parang puno parin siya ng takot at pag-aalala. Tumagal siya ng ganoon. Umabot din siya ng tatlong buwan sa ganoong kalagayan. Laging nag-iisa dahil iniwasan nitong makihalu-bilo sa mga kasamahan niya. Ayaw niyang kausapin siya. Hanggang isang Linggong binisita ko siya ay hindi na siya mapilit na harapin ako. Hindi pa daw siya handa. Kaya’t ipinabigay ko na lamang ang mga dinala ko para sa kaniya. Napaluha ako noong nakauwi ako. Paano kung tuluyan na naman kaming paglayuin ng tadhana. Paano kung magiging ganoon na siya ng tuluyan. Patuloy pa din ang pagbabayad ko ng kaniyang rehabilitation fee at nagpasya akong dagdagan ang service sa kaniya sa pamamagitan ng pagbabayad ng isa mas magaling na Psychologist na makatulong sa kaniyang agarang paggaling.

Nang sumunod na dalaw ko ay hindi parin niya ako gustong harapin ngunit may ipinaabot siyang sulat para daw sa akin. Mabigat ang mga paa kong nilisan ang lugar na iyon na hindi ko man lang siya nakausap. Nakaramdam ako ng pangungulila lalo pa’t hindi ko man lang siya nasilayan man lang. Pagkauwi ko sa aking bahay ay binuksan ko ang sulat niya at ito ang nilalaman.

Pareng Terence,

Pasensiya ka na kung hindi na naman kita haharapin. Gusto ko lang malaman mo na okey na ako. Hindi ko lang kasi talaga alam kung paano ko matagalang harapin ka. Nahihiya ako sa iyo. Sobrang hiya ko sa ganitong nangyari sa buhay ko. Habang pagaling ako ng pagaling ay lalong nagiging malinaw sa akin ang hindi magandang ginawa ko noon sa iyo, ang maling pagpapatuloy ng buhay na gusto mong tahakin ko. Sinayang ko ang pagkakataong iyon. Iniwan kita. Sumama ako sa mabilisang kaligayahan at madaliang pagpapakasarap ng buhay. Tama ka. Mali ako. Nagtagumpay ka, nabigo ako. Nakalayo ka na, naiwan ako at umurong pa.

Hiyang-hiya akong aminin sa iyo ang lahat ng ito ngunit humihingi ako ng kapatawaran sa iyo. Gusto kong kapag magkaharap tayo ay ako na iyong dating kaibigan mong Lando na kahit hindi man kasintalino mo ay may determinasyon naman. Hindi man kasingyaman mo ay may pangarap din naman. Alam kong hindi pa huli ang lahat. Makapagsisimula pa akong muli. At pagdating ng araw, maipagmamalaki mo din ako. Bago ako lumabas dito ay makikipagkita ako sa iyo ngunit pagkatapos no’n ay mawawala ako ng hanggang dalawang taon. Tapusin ko ang kurso ko sa sarili kong pamamaraan. Alam kong may naiwan pang lupain sina Daddy na pamana ng lolo. May kabuhayan din ang pamilya ng lola ko sa side ni Mommy. Makakatulong siguro iyon sa muli kong pagsisimula. Alam kong may pamilya pa akong babalikan pagkatapos ng lahat ng ito. Pilitin kong pakibagayan si Lolo dahil alam kong kabutihan ko din lang ang hangad niya para sa akin.

Huwag mo na muna akong dalawin. Pagkaraan ng dalawang buwan, lalabas na ako dito. Magkita tayo, susunduin mo ako at ihahatid sa sakayan pauwi ng probinsiya. Sana huwag kang magbabago kahit tuluyan ka ng makalayo. Pangako pare, susunod ako sa landas mo. Mahirapan na akong sabayan ka dahil nakalayo ka na ngunit sisiguraduhin ko sa iyong makakasunod parin ako. Naging paliku-liko man ang dinaanan ko ngunit pilitin kong hanapin ang landas na tinahak mo.

Maraming salamat. Simple ang pagkasulat nito ngunit nakatatak iyon sa buo kong pagkatao. Isa kang anghel sa buhay ko na kahit kailan ay hindi mapantayan ng kahit sino.

                                                                                                                              

                                                                                                                                Lando

                Binasa ng luha ang pisngi ko ng sulat na iyon. Inipon ko ang basang tissue paper sa gilid ng aking kama. Tinapon sa basuharan. Lahat iyon ay basa ng aking luha. Lagi na lang akong pinaiiyak ni Lando.

                Sinunod ko ang hiling niyang huwag na munang magpakita sa kaniya ng dalawang buwan. Hinintay ko ang dalawang buwan na iyon na parang sa katulad kong nananabik ay parang dalawang taon ang nagdaan. Binibilang ang bawat pagdaan ng oras. Nanabik na matapos ang isang buong araw. Para akong nasa kulungan na naghihintay ng paglaya.

                Naghintay ako sa labas ng rehabilitation. Sinabi sa akin ng doctor na hinihintay daw nila ang pagdating ko dahil puwede nang lumabas si Lando. Ako na rin lang daw ang hinihintay niyang susundo sa kaniya at kapag daw nagpakita na ako, ibig sabihin ay puwede na din siyang lumabas. Ilang sandali pa ay lumabas na sa pintuan si Lando. Napakalaki ng pinagbago ng hitsura niya nang huli kong makita. Bumalik ang dating porma ng katawan. Nagkalaman na ang kaniyang pisngi at kuminis na muli ang kaniyang mukha. Maayos ang kaniyang gupit at pananamit. Nagbago ang buo niyang pagkatao pati ang pagdadala sa kaniyang pangkahalatan. Magiliw siya sa lahat ng mga naroon. Masaya siyang nagpaalam sa lahat. Nakita ko ang kakaibang energy na parang bang ibang-iba na siya. Siya yung dating siya noong high school palang kami. Muling tumayog ang tingin ko sa kaniya. Muli akong nilamon ng paghanga. Muli akong iginupo ng isang hindi maihahambing na pagtatangi.

                Nang makita ako ay sumilay sa kaniyang mukha ang kakaibang ligaya. Tumigil siya at umiling-iling na parang batang nagpapakyut lang. Kumindat siya sa aking parang kindat niya noong nagbabasketball siya noong high school kami at ringless ang tira niya. Nagthumbs-up siya sa akin. Sinagot ko din ng thums up hanggang mabilis siyang lumapit at niyakap niya ako ng walang kasing-higpit.

                “Salamat pare, binuhay mo muli ako.” paanas iyon ngunit tumama sa aking puso.

                “Walang anuman. Basta para sa iyo.” Sagot ko habang tinatapik ko ang likod niya.

                Naramdaman ko ang kaniyang paghagulgol. Umiiyak siya. Napaiyak na din ako ngunit bago niya kinalas ang pagkayakap niya sa akin ay mabilis din niyang pinunasan ang mga luha.

                “Ikaw lang nagpapaiyak sa akin ng ganito pare ah. Hayaan mo, hindi masasayang ang sinimulan mong ito. Pangako ko sa’yo ‘yan. Maipagmamalaki mo din ako pare.” Mabilis na bumalik ang saya sa kaniyang mukha.

                “Sa pinagdaanan mo, alam kong kaya mong bumangon muli. Nang nasa baba ka, nakalimutan mong kumapit sa pamilya ng mga magulang mo na alam kong nakahanda parin silang tanggapin ka. Nasa sa iyo na kung paano mo ipaliliwanag ang nangyari sa iyo ngunit kung nakita nilang pursigido kang magbago at ayusin ang buhay mo, alam kong tutulungan ka nila sa abot ng kanilang makakaya. Kung ako lang sana ang masusunod, kayang-kaya kitang tulungan.”

                “Hindi. Hayaan mong tumayo ako sa sarili kong mga paa. Gusto kong paghirapan ang tagumpay para lalo kong manamnam ang tunay na pagbangon. Marami ka ng nagawa sa akin kaya hiyang-hiya na ako sa iyo. Kung tutulungan mo naman ako ngayon na abutin ang pangarap kong naantala, hindi na ako ang nagtagumpay kundi ikaw parin ang siyang tunay na nagtagumpay sa likod ko. Siguro, kaya ako nagkaganun dahil naging madali lang sa akin ang buhay. Naging madali sa akin ang pag-abot sa lahat ng ginusto ko mula pagkabata. Kaya nga nang dumating ang problema, naghanap agad ako ng madaliang lulusutan at iyon ang napala ko.”

                “Kalimutan mo na ‘yun.”

                “Hindi. Ang mga nangyaring ganoon sa buhay natin ay hindi dapat kalimutan. Iyon kasi ang magiging gabay natin para sa susunod ay gawin na natin ang dapat. Mali yung sinasabi nilang ang mga magagandang bagay lang ang dapat nating isipin, ang mga maling nagawa ay kailangan na nating kalimutan. Dapat nga, mas bigyan pa natin ng halaga ang maling nangyaring iyon para mas mapabuti pa natin ang ating hinaharap.”

                “Pinapabilib mo ako sa mga sinasabi mo ngayon ah.”

                “Iyon nga eh. Kailangan ngang mangyari iyon sa akin para tuluyan kong maintindihan ang tunay na kulay ng buhay. Gusto kong maranasan na lahat ng mga gusto kong marating ay dapat kong paghirapan. Lahat ng gusto kong makamit o mabili ay dapat kong pagpapaguran para alam ko ang kahalagahan nito kapag nasa akin na. Alam kong nakahanda kang tulungan ako, ibigay ang lahat ng hihilingin ko o padaliin ang takbo ng aking buhay ngunit sa ngayon, hayaan mong ako ang magpagod para sa aking buhay. Doon ko lamang din lalong mamahalin ang aking pagkasino.”

                Hindi na ako nagsalita pa. Alam kong tama ang lahat ng kaniyang sinasabi. Hinatid ko na siya sa terminal ng bus pauwi sa probinsiya. Tinitigan niya ako bago siya bumaba sa kotse ko. Hindi ko kayang labanan ang kaniyang mga titig sa akin. Natatalo ako ng aking emosyon. Hinawakan niya ang kamay ko.

                “Ikaw na ang pinakaguwapong tao na nakilala ko sa buong buhay ko.”

                “Ano ka ba! Para mo naman akong iniinsulto niyan. Gwapo talaga? Okey na ako ng dinadramahan mo ako huwag mo lang akong gawing bola. Mali naman ang banat mo.” natawa kong tugon ngunit nanatili siyang seryoso. Hindi ko na nagawang itinuloy ang pagtawa.

                “Seryoso ako. Iba ka sa lahat Terence.” Pagkatapos niyang sabihin iyon ay mabilis niya akong hinalikan sa pisngi. Sa tuwa ay mabilis na sumungaw ang aking mga luha. Dumaan iyon sa aking pisngi. Napapikit ako. Gusto kong namnamin ang halik na iyon sa aking pisngi. Ayaw kong kalimutan ang sandaling iyon sa buong buhay ko.  Dama ko ang pagpunas niya sa aking mga luha ngunit ayaw kong ibuka ang aking mga mata. Natatakot akong isa lang iyong panaginip at kung buksan ko ang aking mga mata, tuluyan na ding maglaho ang tuwang aking nararamdaman. At lalo akong parang ipinaghele sa alapaap ng naramdaman ko ang kaniyang malambot na labi sa aking mga labi. Nasamyo ko ang mabango niyang hininga. Sandali lang iyon. Mabilis na parang dumaang hanging ngunit dinala niya ang buhay ko sa isang di makakalimutang kasiyahan. Pagbukas ko ng aking mga mata ay pababa na siya ng kotse. Bigla akong bumalik sa aking katinuan.

                Pagkasara niya sa pintuan ng kotse ay mabilis din akong bumaba at nilapitan siya. Nakangiti siya sa akin.

                “Lando…”

                “Terence, hiling ko lang, hayaan mo na muna ako ng dalawang taon. Darating ang araw, magpapakita uli ako sa iyo. Kung kailan handa na ako at may napatunayan na ako sa iyo. Salamat sa lahat. Maraming maraming maraming salamat.”

                Marami akong gustong sabihin. Gusto ko siyang tanungin kung anong ibig sabihin ng halik na iyon. Gusto kong ihayag ang nararamdaman ko sa kaniya. Gusto kong sabihin ang matagal ko ng tinatagong pagmamahal ngunit parang natigilan ako. Hindi pa siguro napapanahon. Makuntento na lang muna ako sa mga halik na iyon. Langit narin kasi itong maituturing.

                Pagsakay niya ng bus at nang kumaway sa akin ay muli na naman akong lumuha. Paulit ulit na pagluha na di ko alam kung sa lungkot o sa tuwa. Basta ang alam ko, siya lang ang tanging lalaking paulit-ulit na nagpapaluha sa akin. Maghihintay ako. Kahit walang kasiguraduhan ay hihintayin ko ang muli naming pagkikita. Matagal, mahirap lalo pa’t wala akong panghahawakan na babalikan niya ako bilang kami ngunit sa tulad kong salat sa pagmamahal niya ay handa akong maghintay para tuluyan niya iyong punan. Kailan kaya ako tatagal sa paghihintay? Babalik kaya siya dala ng kaniyang pangako? Kung babalik man siya, anong bagong yugto ng buhay ang kaakibat nito?

[08]

Hindi ko alam kung ano ang meron sa paghawak niya ng aking kamay nang hinatid ko siya. Hindi ko din alam kung bakit hindi ko na nakalimutan pa ang pagdampi ng kaniyang labi sa aking labi. Dahil ba noon lang ako nakaranas na halikan ako ng lalaking mahal ko? Hindi na naging madali sa akin ang magiging masaya. Hindi na katulad noong una kaming nagkahiwalay. Parang sa akin, napakabilis ko siyang tanggalin sa aking utak at harapin ang pag-aaral ngunit ngayon, bakit kahit anong gawin ko ay paulit-ulit lang iyong tumatakbo sa isipan ko. Kung dati sakop niya ang bahagi ng aking puso at kaya iyon na kontrolin ng aking utak, ngayong nakasilip na ako ng kaunting siwang ng liwanag ay buo na niyang inangkin ang aking pagkatao. Mahal na mahal ko na si Lando ngunit hindi ko siya maaring makita. Hindi ko siya maaring makausap. Wala akong ibang puwedeng gawin kundi ang hintayin siyang magpakita.

                Ganoon pala ang pagmamahal, kung hinayaan mo lang na nadiyan sa puso mo, hindi binibigyan ng pag-asa, hindi nagkakaroon ng kahit katiting na pagsaling sa kaniyang katahimikan, hindi iyon mag-uumalpas at hindi iyon magkakaroon ng kahit anong expectation. Oo nga’t mahal mo ang isang tao, pero alam mong imposibleng maging kayo kaya mananahimik ang puso, nakokontrol ng utak ang sigaw nito at ang tanging naiisip mo ay gawin ang tama at alam mong makapagpapasaya sa taong itinitibok nito. Ngunit kung ang pusong nananahimik at nakukuntento sa takbo ng pangyayari, kapag ito ay sinaling at binigyan ng pag-asa ng taong pinag-uukulan, mag-uumalpas ito, matutong ipaglaban ang katiting na pag-asang iyon at ang masama, doon na din lalabas ang hindi kontrolado ng utak na puwedeng gawin n gating puso. Kung nabigyan ng kaunting liwanag ang nananahimik na puso at hindi nito nakukuha ang gusto, magsimulang mangulit, gawin ang bawat tibok nito na kadalasan ay nauuwi sa pagkasawi at pagkawasak ng pagkatao kung hindi ito ginagawa sa tamang dahilan at makatwirang pamamaraan.       

                Iyon ang naramdaman ko at napagdaanan ko kay Lando. Gustong-gusto ko siyang sundan, sirain ang usapan na huwag muna akong makipagkita sa kaniya. Gusto ko siyang kunin sa probinsiya at pag-aralin dito sa Manila nang muli kaming magkasama. Marami din namang magagandang university sa probinsiya at kaya ko siyang hanapin ng isang araw lang ngunit sinikap kong paglabanan ang lahat. Pinilit kong tiisin ang sigaw ng aking puso. Kahit medyo nawawala ang atensiyon ko sa trabaho ko ay pilit kong hinarap ang dapat. Balikan ang mga araw na hindi ko na siya kasama at nangarap na balang-araw, kung kailan handa na siya ay magkikita kami. Iyon ang pangarap na ginamit ko para sumunod ang nagwawalang puso sa tamang diskarte ng utak.

                Pinigil ko ang sarili ko, sa una, pangalawa at pangatlong buwan na sadyang nagtiis ako ngunit nasasanay din ang puso, natatahimik sa patuloy na bulong ng utak hanggang nagbalik sa normal ang takbo ng araw ko. Tinutukan ko ang trabaho ko, nagkaroon ng promotion after 1 year and 3 months at mas lalo na akong naging abala. Ang rating ko sa career, 95% and still drastically improving, lovelife, still waiting and sexlife, as in ZERO. Tinatanong ko nga ang sarili ko kung tao pa ako. Natatakot kasi akong magkaroon dahil ayaw ko ng idea na makikipagsex ako tapos babayaran ko yung kasex ko. Natatakot din ako ng rejection lalo na yung nakahubad na ako at nakikita ang katabaan ko sa katawan tapos may ibang expression sa mukha ng kasex ko na kahit hindi man magsasalita ay alam kong nauumay siya sa nakikita niya. Siguro dahil din naghihintay ako kay Lando. Isang paghihintay na walang katiyakan. Nababago ng panahon ang tao. May mga pangakong tuluyang tinatangay ng hangin sa katagal ng pagkapako.

                Dalawang taon ang matuling nagdaan. Nagsimula akong maghintay. Nagsimula akong muling nangarap. Nagmamadali akong umuwi galing sa trabaho dahil iniisip kong baka naroon na si Lando at matiyagang naghihintay sa aking pag-uwi. Kapag nasa bahay naman ako ay ayaw kong umalis dahil baka bigla na lamang siyang kakatok sa aking pintuan. Kung may kakatok ay nagkukumahog akong magbukas ng pintuan ngunit madidismaya lamang ako kung hindi siya ang aking mabubungaran. Kung tutunog ang telepono o ang celphone ko ay mapapakislot akong maisip na yayain na ako para kami’y magkita ngunit walang Lando ang dumating. Walang Lando ang nagparamdam. Nang dumaan pa ang ilang buwan ay nagsimula nang gumuho ang aking pag-asa. Nanamlay muli ang aking puso at tuluyang tinanggap ang katotohanang may sarili na sigurong buhay ang lalaking minahal ko.

                Galing ako sa birthday party noon ni Jasper. O huwag na munang atat saka, na natin pag-usapan ang tungkol sa kaniya sa tamang panahon. Medyo nakainom din dahil sa nagkayayaan. Pagbukas ng elevator ay nakita ko ang isang lalaking may dalang isang malaking bag na nakatalikod na para bang naiinip na sa kakapindot ng buzzer. Bumilis ang pintig ng aking puso. Biglang parang binuhusan ako ng malamig na tubig dahilan para manginig ang buo kong katawan. Ang lalaking muli kong hinintay. Ang lalaking minahal ko sa buo kong buhay. Ang kaisa-isang lalaking nagsasabing ako na ang pinakaguwapong nakilala niya sa kaniyang buhay.

                “Lando?” maingat ngunit puno ng kasiyahan kong pagtawag sa kaniya mula sa kaniyang likuran.

                “Terence, kumusta na!” maluwang ang kaniyang pagkakangiti. Binitiwan niya ang kaniyang bag at muling nagdampi ang maskulado niyang katawan at ang lumba-lumba kong katawan.

                “Anong oras ka pa nandito? Kumusta na! Anong nangyari sa iyo?” sunud-sunod kong tanong ngunit mabilis na naglakbay ang aking mga mata sa kaniyang kabuuan. Bakit ganun, habang siya ay pabata ng pabata sa paningin ko at paguwapo ng paguwapo, ako naman yata ay nagiging pataba ng pataba an din a tinatantanan ng pimples ang buo kong mukha.

                “Papasukin mo kaya muna ako ng makapagkuwentuhan tayo. May dala akong alak for us to celebrate.  Siguradong mahabang balitaan ito.”

                Pumasok kami, kumain at nagshower siya. Nakasuot lang siya noon ng puting boxer short at puti ding sando. Bakat ang magandang hubog ng kaniyang lalaking-lalaki na tindig at ang bumubukol niyang pagkalalaki. Ilang ulit din akong napalunok na para bang gustung-gusto ko na siyang dakmain at ikulong sa aking mga bisig. Oh God! Sobrang namiss ko siya.

                “Pagkatapos kong nakuha ang mga subjects ko dito sa Manila ay tinanggap naman ako sa University of Saint Louis at nacredit naman ang mga subjects na natapos ko.” Pagsisimula niya habang umiinom kami ng alak na dala niya. “Wala akong sinayang na pagkakataon. Ginugulgol ko ang lahat ng oras ko sa pag-aaral. Pagkaraan ng dalawang taon, nagtapos din ako ng Management. May business si Lolo na gusto niyang ipahawak sa akin. Sinubukan kong pumasok ngunit alam kong kulang pa ako ng experience para patakbuhin iyon. Walang silbi ang mga theories pare kung hindi ko aralin kung ano ang tunay na nangyayari. Gusto kong makapagtrabaho muna sa iba, makakuha ng experience saka ko lang siguro mapapatakbo ang negosyo ni lolo kung ako ay handa na. Puwede mo na akong ipagmalaki ngayon pare!” natutuwa niyang pagbabalita habang tumutungga ng alak.

                Nanatiling tikom ang aking mga labi. Napakasaya kong narito siya sa tabi ko ngayon. Nagtagumpay siya. Nakatapos siya.  Sana masaya na muna ako doon. Sana makuntento na ako na pinutahan niya ako at tinupad niya ang kaniyang pangakong babalik siya kung nakahanda na siya. Ganoon lang naman dati kasimple ang takbo ng puso ko. Ngunit bakit ngayon iba. Mas marami akong gustong malaman, hindi lang sa pagtatagumpay niya, hindi lang sa kung ano na siya ngayon kundi kasama na din kung sino na ang nagmamay-ari sa kaniya. Dalawang mahabang taon ko ding pingarap na tanungin siya kung ano ang kahulugan sa kaniya ng halik na iyon noong nagkahiwalay kami. Ang halik na gumulo sa nananahimik kong puso.

                “Congratulations! Ngayon sadyang masasabi kong tuluyan ka na ngang bumalik sa dating ikaw. Sobrang saya kong makita kang muli mong nahanap ang tama para sa iyo. Kumusta naman ang naiwan mo sa atin. Huwag mong sabihin na sa dalawang taon mong pag-stay sa probinsiya ng lolo mo ay puro aral lang ang inatupag mo. Ikaw pa!” pagsisimula ko sa mas seryosong usapan.

                “Babae ba?” tanong niya.

                Gusto kong sabihin babae o lalaki basta karelasyon. Ngunit nagpigil ako. Hindi ko kasi alam kung paano sisimulan.

“Alam ba niyang nandito ka?” malayo ang tanong ngunit gusto ko lang ikumpirma kung meron na nga ba talaga. Hindi mahalaga kung lalaki o babae, ang gusto kong malaman ay kung may magagalit na ba.

                “Lolo ko at ilan sa mga pinsan ko, alam nilang nandito ako. Buong address, kahit telephone number mo. Ayaw kong maging ingrato sa kanila na pagkatapos nila akong tulungang makatapos ay saka ako aalis na hindi nila alam kung saan ako nagpunta.”

                “E, siya, alam ba niya?”

                “Sino ba kasing siya?” tanong niya.

                “Wala ba?” tanong ko uli.

                “Naku ha. Uminom na nga lang tayo. Huwag nga nating pag-usapan ang mga bagay na wala naman at mga bagay na kailangan lang kalimutan.

                Nakailang tagay kami hanggang nang medyo lasing na ako dahil dati na akong nakainom ay hindi na kayang kontrolin ng utak ko ang lumalabas sa labi ko.

                “Huwag kang maooffend Lando ha. Dalawang taon na kasing gustong gusto kong tanungin ang tungkol dito eh.” Lakas loob kong pagbubukas.

                “Bakit kaya ang salitang offend na ‘yan. Ginagamit lang panangga bago saktan ang taong tatanungan. Iyon bang alam na nating nakaka-offend ang tatanungin ngunit ginagamit lang natin bilang panangga. Hindi ba dapat huwag na lang tayong magbigay ng babala kung ang labas ay itutuloy parin naman nating gawin ang alam nating nakakasakit sa iba. Iyon bang naroon ung babala na “Huwag tumawid dito, nakamamatay!” pero itutulak natin yung iba para dumaan kahit alam nating ikamamatay niya.”

                Natawa ako. Natawa din siya. May punto siya. Iniba ko ang pagsisimula ko.

                “Tanungin kita. Bahala na kung masaktan ka o hindi basta gusto ko lang malaman kung ano ang totoo dahil naguguluhan ako.”

                “Iyan ang tanong.” Tumawa siya. Tumingin siya sa akin. Mukhang naghihintay. “Ano yun?”

                Tumingin ako pero hindi ko matagalan kaya mabilis din akong yumuko ngunit nagtanong parin ako. “Yung nangyari noong hinatid kita sa bus terminal… yung ginawa mong…”

                Hindi ko pa nasasabi ang gusto kong sabihin ay tinaas na niya ang baba ko.  Nilapit niya ang mukha niya sa mukha ko…

                “Anong ginawa ko? Yung hinalikan ba kita sa labi? Yung ganito?”

                Parang napakabilis ng pangyayari dahil naramdaman ko na naman ang labi niya sa labi ko. Ngayon ay mas matagal…ngayon ay nagawa kong lumaban. Tigang ako na matagal ng naghihintay ng pag-ulan. Parang sakahan na naghihintay sa pagdating ng ulan pagkatapos ng mahabang tag-init. Amoy ko ang mabango niyang hininga. Sobrang nanginginig ang buo kong katawan na parang hindi ko maipaliwanag. Hanggang unti-unti siyang lumapit. Nilapit ko din ang aking katawan. Nagsimulang lumakbay ang aking mga palad. Mula sa kaniyang makinis na mukha hanggang sa kaniyang leeg at batok. Sabik ako sa halik na iyon at hindi ko binalak na ilayo ang mukha niya sa mukha ko. Patayin na ako huwag lang mailayo ang labi niya sa labi ko. Sinuksuk ko ang mga palad ko sa kaniyang dibdib. Dinama ko ang tigas nun. Ang maumbok niyang dibdib at narinig ko ang pag-ungol niya. Hanggang inalalayan kong pinahiga sa sofa. Tinaas ko ang puting sando niya at hinalikan ang buong katawan. Napakabango niya. Bangong parang dumikit sa kaniyang balat. Naglakbay ang aking dila at labi. Bago sa akin ang ganoong karanasan kaya nanginginig ako. Ginagawa ko lang ang mga napapanood ko. Matagal ko ng ginagawa pala iyon. Matagal na naming ginagawa sa aking pangarap. Akala ko ganoon lang kadaling gawin din sa totoong buhay ngunit hindi pala dahil tensiyon na tensiyon ako. Nanlalamig ako. Hindi ko makuha ang tamang ritmo. Hindi ko kayang isaliw sa kung paano ko ginagawa sa aking panaginip hanggang sa siya na mismo ang nagbaba ng kaniyang short kasama ng brief. Noon ay hindi ko alam kung ano ang gagawin ko. Hindi ko alam kung paano ko siya mapapasaya at makukuntento lalo pa’t di ko pa talaga iyon nagagawa. Ganoon pala iyon, may bangong hindi ko maipaliwanag. May igting na matigas na kayang tusukin ang aking lalamunan. May saktong laki na kung hindi maingat ay mabubulunan. May dapat saliw ng bibig at dila pati na din ang mahusay na pag-iingat na masaling ng ngipin. Ilang labas masok. Hanggang kaya ko na itong isaliw sa tamang ritmo. BumIlis ng bumilis. Dumiin ang paghawak niya sa aking ulo. Naramdaman ko ang paninigas ng kaniyang binti at ang kaniyang kakaibang pagmumura hanggang sa masaganang katas ang bumulwak sa aking labi. Gano’n pala iyon, ang amoy, ang lasa, ang unang karanasan sa taong matagal mo ng pinapangarap, sa lalaking pinakamamahal mo.

                Sandali kaming nagpahinga. Hindi parin ako makapaniwala. Sinubukan kong kinurot ang tagiliran ko. Gising ako. Di lang iyon nangyayari sa aking pangarap tulad dati. Tumingin ako sa kaniya. Nakatitig din siya sa akin. Nakaramdam ako ng hiya. Kinuha ko ang kumot saka ko nilagay sa mukha ko.

“Bakit ka ba masyadong conscious sa hitsura mo.” Pilit niyang tinatanggal ang kamay kong may hawak sa gilid ng kumot.

“Nahihiya ako e.”

“Tagal ko ng nakikita mukha mo. Lumaki na tayong sabay, tapos ngayon ka lang nahiya?”

“Dati na akong nahihiya no.”

“Ano bang kinahihiya mo? Oo nga’t taghiyawatin ka, moreno, pinagkaitan ng tamang tubo ng ilong ngunit di mo ba nakikita ang pungay ng iyong mga mata at ang tamang hulma ng iyong labi? Iyon dapat ang pinagtutuunan mo ng pansin bago ang mga kapintasan mo.”

“E, taba ko kaya. Chaka ako alam ko yun.”

“Chaka?”

“Oo chaka, salitang bakla na patungkol sa pagiging pangit.”

“At kailan ka pa natuto ng salitang bading aber?”

Di na ako sumagot. Kung alam lang niya na kahit ganito ako ay may mga kaibigan din naman akong kauri ko.

“Salamat ha?” nahihiya kong sabi sa kaniya. Kinuha niya ang kumot na nakatakip sa aking mukha. Hinayaan ko lang siya.

“Salamat? Para saan?”

“Wala lang. Dito. Sa pagtupad mo sa pangako mong balikan ako.”

Ngumiti siya sa akin. Hinawi niya ang mataba kong baywang saka niya ito pinupog sa halik. Nakiliti ako. Naisipan akong kilitiin ng kilitiin hanggang sa pinuno na ng tawanan ang dating tahimik kong bahay. Biglang parang lumiwanag ang lahat ng sulok nito. Bago kami pumikit sa gabing iyon ay mala-anghel siyang natulog sa aking bisig.

                Hindi ko siya tinanong kung ano kami. Hindi ko siya matanong kung ano ang kahulugan ng nangyari. Basta masaya ako, alam kong masaya din siyang pinaglilingkuran ko. Hanggang naulit pa iyon, ng naulit at naulit. Isang Linggo na siya sa bahay nang magdesisyong lumabas para sa kaniyang unang job interview. Wala paring I love you ngunit naipaparamdam ko iyon sa kaniya. Hindi man kami ngunit para sa akin hindi lang sex ang nangyayari sa amin. Hindi lang libog kundi iisa na kami.

Nang may nagbuzz sa pintuan. Sinilip ko. Babae, maganda, mukhang sopistikada. Ngunit lalo akong nagimbal nang pagbuksan ko siya..buntis…at hinahanap si Lando.

[09]

Hindi ko alam kung paano ko haharapin ang buntis na babae na kumakatok sa pintuan. Biglang parang natakot ako. Hindi ko maipaliwanag yung takot na namuo sa dibdib ko ngunit mahusay kong pinakalma ang aking sarili sa paghinga ng malalim. Sabi ko sa sarili ko, huwag OA Terence. Huwag mag-assume, huwag mag-judge. Kung sakaling may hindi magandang mangyari, matibay ka na oo nga’t pangit ka pero matatag ka, matalino at buo pa din ang pagkatao. Kaya nang pagbuksan ko siya ng pinto ay naging kalmado na ako at mabilis na akong nagpakawala ng magiliw at maaliwalas na ngiti.

“Sino pong hinahanap nila?” magalang kong tanong.

Ngumiti siya sa akin. Dama ko ang kabaitan niya. Ngiting hindi nagpapakitang tao lang. Ngiting totoo na parang nababasa mo ang kanilisan ng puso.

“Magtatanong po sana ako kung kayo si Terence?” magalang din niyang tanong.

“Ako si Terence. Bakit po?”

Sa pagkakaalala ko, never been kissed and never been touched pa ako sa lahi ni Eba kaya Diyos ko, tantanan ako…. Di ako ang ama ng dinadala mo. Napangiti ako sa bigla kong naisip.

“Hi!” tinaas niya ang kaniyang mga palad. Nakikipagkamay? Inabot ko ito na may kasamang matipid na ngiti. “Ako nga po pala si Glenda. Pasensiya na po kung bigla na lang akong eeksena sa pintuan ninyo. Gusto ko lang po sanang makausap si Lando kung nandiyan po siya?”

Binitiwan ko ang palad niya. Muli ko siyang tinignan na akala mo kagandahan naman akong may karapatang sumuri sa pisikal na anyo ng ibang tao. Magandang babae ang naghahanap sa lalaking mahal ko. Hindi lang maganda kundi mukhang mayaman at may pinag-aralan. Malambing ang bawat pagbitaw niya ng salita. Mukha nang expensive, mukha pang mabait. Nagsimula akong magduda ngunit hindi ko naman kailangang mag-isip ng ikakasira ng araw ko na hindi ko buong napapakinggan ang kaniyang pakay kay Lando.

Pinapasok ko siya.

“Anong gusto mong inumin?” nakangiti kong tanong ngunit ang totoo niyan ako ang biglang nauhaw. Ako iyong hindi mapakali na para bang gusto kong lunurin ang sarili ko sa malamig na tubig nang tuluyang mawala ang kaba. Ano ka ba Terence. Relax. Paulit-ulit kong sinasabi sa aking sarili. Diyos ko wala pa man nangyayari parang pakiramdam ko kasi nabuntis na ako agad at manganak. Ganun iyong nangyayari sa akin. Wala pang sex nanganak na agad. Masiyadong advance.

“Kape…sana? Kung okey lang po?”

Pampanerbiyos talaga ang hanap niya samantalang ako iyong sobrang ninenerbiyos na.

“Sandali lang.”

Habang nagtitimpla ako ng kape niya ay nakailang lagok din ako ng tubig. Pero naroon parin ang kaba na sa katagalan ay nagiging takot. Paano kung narito siya para tuluyang ilayo sa akin si Lando?

Nang bumalik ako ay hindi ko alam kung paano magsimulang tanungin siya. Iyon bang gusto kong magtanong ngunit natatakot naman akong masaktan sa maari niyang isagot. Iyon bang gusto kong malaman ang totoo ngunit kinakabahan akong ang isasagot niya ay tuluyang magpapaguho sa aking mga pangarap.

“Nasaan nga po pala si Lando?” siya na ang nagsimula pagkatapos naming maghulian ng paningin.

“Naghahanap kasi siya ng trabaho. Pauwi na din siguro iyon. Kung hindi mo mamasamain puwede bang malaman kung anong pakay mo sa kaniya?” Pakialamerang froglet lang? E, bakit kung ayaw niyang sagutin e, di huwag.

“Gusto ko lang ho sanang ipaalam sa kaniya na buntis ako. Bago ako umalis ako sa probinsiya hindi ko pa alam na buntis ako sa kaniya… hanggang heto na nga, wala naman akong ibang choice kundi ipaalam sa kaniya. Lolo niya mismo nagsabi kung saan ko siya pupuntahan at kailangan ko daw siyang iuwi para pag-usapan ang kasal namin.”

Ouch! Walang kambyo te? Tuwiran mo talaga akong saksakin? Hindi ko na kayang magbiro sa sarili ko. Lalong di ko na ginawa bang magbuo ng kasinungalingan para lang makaramdam ako ng kahit katiting na kaginhawaan. Hindi niya alam na sa bawat pagbitaw niya ng salita ay para niya akong nilalatigo. Bakit ba parang napakasakit pakinggan ang katotohanan kahit na napaghandaan ko na ang bagay na iyon. Bakit ba nagulat parin ako kahit na alam kong kaya narito siya ngayon dahil tinutunton na niya ang ama ng kaniyang anak. Hindi ako makapagsalita. Hindin din ako makatingin sa kaniya ng diretso. Gusto kong pagbigyan ang luha ngunit anong karapatan kong iiyak iyon samantalang kung iisipin, mas may karapatan siyang umiyak kaysa sa akin.

Sasagot sana ako pero biglang parang may pumihit sa seradura. Alam kong darating na ang kaniyang hinihintay. Alam kong sa kanilang paghaharap ay tuluyan na din niyang ilayo ang lalaking minahal ko. Tumayo ako.

“Ah, nandiyan na pala siya. Sige ha, bigyan ko kayo ng panahong makapag-usap.” Garalgal kong tugon. Nangilid ang luha.

Bago ako tumalikod ay nagawa kong pagmasdan ang reaksiyon ni Lando. Nagulat siya. Para siyang nakakita ng multo. Ngunit wala akong karapatang magtanong. Wala din akong lakas para makinig sa kanilang pag-uusap. Nang tumalikod ako at tinungo ang kuwarto ko ay hinayaan kong bumuhos ang masaganang luha. Nanikip ang dibdib ko na parang gusto kong sumigaw, magmura, magsisisi dahil hinayaan kong lamunin ako ng kawalang katiyakang pagmamahal.

Pagkapasok ko sa aking kuwarto ay maingat kong sinara ang pintuan. Nilagay ko ang unan sa aking bunganga at dun ko isinigaw ang naipon doong sakit. Naibsan mang bahagya ngunit hindi nito kayang pigilin ang pagluha. Hindi din nito kayang burahin ang pagmamahal ko kay Lando.

Pagkaraan ng halos isang oras ay hindi parin nauubos ang aking luha. Umiiyak ako sa hindi ko alam kung bakit kailangan kong dibdibin ang ipinahiram lang sa aking ligaya. Hindi ko maintindihan kung bakit kailangan kong ariin ang alam ko namang hindi akin.

Naramdaman ko ang pagbukas ng pintuan ng kuwarto. Nagkunyarian akong tulog. Maingat na umupo sa kama. Di ko nagawang magparinig ng pekeng hilik. Nauna ang paghikbi.

“Umiiyak ka?” mabait na tanong. Kasama ng tanong na iyon ay isang mabigat na paghinga.

Hindi ako sumagot. Tingin mo, tumatawa ako? Tingin mo kailangan kong humalakhak. Anong klaseng tanong yan. Sinabi ko lang yun sa aking sarili.

“Hindi mo naman kailangang umiyak. Dapat nga masaya ka dahil may anak na ako.”

“Anong plano ninyo?” tanong ko sa pagitan ng aking mga hikbi. Hindi ko siya tinitignan.

“Pinauuwi ako ni Lolo. Kailangan daw panagutan ko ang aking ginawa.”

“Pakakasalan mo siya?”

Hindi siya sumagot. Humiga siya sa tabi ko. Pumikit. Sa kaniyang pagpikit ay nakita ko ang pag-agos ng kaniyang mga luha sa kaniyang pisngi.

“Mahal mo siya? Tanong ko uli.

Nilagay niya ang kaniyang kamay sa kaniyang noo.

“Importante pa bang sabihin ko iyon? Hindi na ako malayang gawin ang mga gusto kong gawin. Ikakasal kami, ang ibig sabihin no’n hindi ko na din puwedeng gawin ang mga plano ko, ang mga pangarap ko. Hindi na ako magiging malaya sa lahat ng naisin ko.”

“Puwede ka namang tumanggi kung ayaw mo e.” nagkaroon ako ng lakas ng loob na sabihin iyon. Gusto kong isugal ang huling braha ko. Baka sakali lang na makinig siya. Baka lang sakaling maging akin parin siya.

“Si lolo na ang nagsabing kailangan ko ng lumagay sa tahimik. Siguro nga. Lalo na ngayon at may anak na ako.” mahina niyang sagot.

Ayaw ko ng dagdagan ang pagtatanong dahil alam kong parang pipiga lang ako ng kalamansing ilalagay sa aking sugat. Alam kong batid niya kung bakit ako lumuluha. Alam din niya kung bakit hindi ko siya sinusumbatan dahil wala pa naman akong karapatan. Iyon lang naman ang dapat kong gawin. Umiyak. Namnamin ang sakit. Piliting mabuhay ng wala siya. Hintayin ang panahong maghilom ang sugat.

“Pasensiya ka na.” dinantay niya ang kaniyang bisig sa aking katawan. Bahagya siyang bumangon. Hinarap niya ako na noon ay nakatihaya lamang at nakatingin sa kisame. Hindi ko siya tinitignan. Ayaw kong tapunan siya ng kahit sulyap lang. Ngunit iniharap niya ang mukha ko sa kaniya. Nagtama ang aming mga paningin. Hindi siya nagsalita ngunit nakita ko ang lungkot sa kaniyang mga mata.

“Galit ka ba sa akin? Sorry ha?” muli niyang tugon.

Galit? Bakit naman ako magagalit sa kaniya? Sa tulad kong chakka, langit na ding maituturing ang mabigyan ako ng karanasang mayakap, mahalikan at makaniig ang guwapong katulad niya. Sa tulad kong chakka, isa nang di matatawarang kayamanan ng aking alaala ang kahit papano ay naugnay sa artistahing katulad niya. At hindi niya kailangang humingi ng aking pasensiya dahil kahit saang anggulo ay hindi siya ang nanakit kundi ako ang nanakit dahil binigyan ko ang sarili ko ng dahilan para masaktan. Hinayaan kong mahulog ng tuluyan sa katulad niya. Nangarap sa hindi naman dapat. Pinilit abutin ang hindi ko naman kayang abutin at hindi nakuntentong pagmasdan ang bituing dapat ay tinatanaw lang ng katulad kong nasa lupa.

“Wala naman akong karapatang magalit. Wala ka din dapat ihingi sa aking ng pasensiya.” Sagot ko.

Isang mainit na halik ang tumapos iyon. Napawi ng sandali ang hapdi. Ngunit pansamantala lang iyon.

“Paano, sa pag-alis ko, magkakaroon na tayo ng sariling mga buhay. Hindi mo lang ba ako pipigilan?”

“Pipigilan? Bakit naman kita kailangang pigilan? Kaya mo ng magdesisyon para sa sarili mo. Kung saan ka sa tingin mo matatahimik at magiging masaya, doon din ako.” Martir lang ang drama ko pero iyon kasi ang alam kong tama. Di ko maibigay ang sayang maibigay ng anak at asawa niya. Sa pagkakataong ganito, higit na dapat pinakikinggan ang tamang desisyon ng utak kaysa sa kalabit ng puso.

“Sigurado ka?” tanong niya.

  Ayaw ko ng masaktan o palalain pa ang sakit na aking nararamdaman. Sa pag-ibig, mabuting timbangin kung alin lang ang dapat ipaglaban. May mga pag-ibig na di na kailangang ipaglaban dahil batid mong di ka pa lumalaban ay alam mong talo ka na. Ganoon ang naramdaman ko. Maganda, mukhang may pinag-aralan at mabait ang kalaban ko. Hindi lang iyon, babae ang kalaban ko at may kasama pang sanggol. Ano naman ang panama ko doon.

“Hindi ko sinasadya.” Maikli niyang pambabasag sa katahimikan.

“Sinasadyang alin? Na buntisin siya? Saka wala kang pananagutan sa akin. Wala kang nilabag na kasunduan natin para bigyan mo ako ng paliwanag. Dapat nga pasalamat pa din ako kasi tinupad mo ang pangako mong babalikan mo ako.”

Hindi siya sumagot. Kinuha niya ang aking mga kamay. Hinalikan niya iyon.

“Bakit ba napakabuti mong tao. Dahil diyan sa ginagawa mo lalo mo akong pinapahanga. Lalong parang hindi ko alam kung paano magsimula muli na tuluyan ka ng mawala.”

“Hindi naman ako mawawala. Nandito lang ako. Ang kaibahan lang. Kailangan mo ng magkaroon ng pamilya, ng sariling buhay. Kung magiging bahagi man ako sa buhay mo muli, iyon ay ang pagiging matalik na kaibigan na lang.”

Bumuntong hininga siya. Katahimikan na naman.

“Hindi ka ba babangon diyan? Hindi mo ba haharapin ang bisita natin?”

Gusto kong tumayo, gusto kong makipagkuwentuhan kay Glenda, ipaghanda ng makakain ngunit ayaw kong maging isang dambuhalang orocan. Tama na yung tahimik kong pagtanggap sa kaniya na wala siyang narinig na di maganda o kilos na hindi niya magugustuhan. Sinagot ko siya ng iling at mapait na ngiti.

“Bakit?” pangungulit niya.

“Hindi ko pa kaya. Nasasaktan pa ako.”

“Akala ko ba matatanggap mo ang lahat, bakit ka nasasaktan?”

“Hindi lahat ng tanggap ay kasiyahan ang katapat. Tanggap ko dahil alam kong talo na ako ngunit masakit parin sa akin. Iyon bang tanggap na ng utak ngunit hindi pa nito.” Tinuro ko ung puso ko. Drama ang dating ngunit bakit ang hirap kong sabihing mahal ko siya. Dahil ba sa kadahilanang wala naman magbabago kahit pa paulit-ulit ko pang sabihing mahal na mahal ko siya?

“Pasensiya na.” matipid niyang sagot. Niyakap ako.

“Hangad ko ang kaligayahan mo, Lando. Magpapahinga na muna ako.”

Iyon lang at nagtalukbong na ako. Masakit. Walang kasingsakit ngunit kailangan kong bumalik sa basic. Walang expectation. Bumalik sa simpleng pag-iisip… hindi niya ako magawang mahalin kaya kahit gaano kasakit, tuluyang kalimutan ang nabuong pangarap.

Naramdaman ko ang pagbangon niya at ang paglabas ng kuwarto. Tinanggal ko ang talukbong ko at bumangon para tuluyang isara ang pintuan ng kuwarto. Tanaw ko sila sa sala. Mahigpit na niyakap siya ni Glenda habang siya ay nakatingin sa kisame. Nag-iisip. Sandali ko lang iyon nakita ngunit hindi na iyon natanggal sa aking isipan. Bumaon iyon sa aking utak. Bumaon na hindi ko kayang bunutin.

Madaling araw ng nakaramdam ako ng pagkauhaw. Bumaba ako at nakita kong tulug na tulog sila sa sala. Nakayakap ang babae sa kaniya. Tanging boxer short na puti lang ang suot niya. Walang pang itaas. Ang kamay ng babae ay nakadantay sa maumbok an dibdib ni Lando. Noong nakaraang gabi ako ang nakayakap sa kaniya. Nakaunan lang siya sa mga bisig ko. Nasasamyo ko ang kaniyang hininga. Abot ko ang langit. Pwede ko lang yakapin siya ng buong higpit sa buong magdamag. Ngayon, iba na. Hindi ko na siya puwedeng yakapin ng ganoon. Naiinggit ako sa babae. Sana ako na lang siya. Sana ako na lang ang buntis.

Kinaumagahan ay kinatok ako ni Glenda sa kuwarto ko.

“Pasensiya ka na ha? Pinakialaman ko na ang kusina mo. Halika na mag-almusal na muna tayo.” Magiliw niyang pag-aya. Nakita ko ang mga mata niyang halata kong busog ng tulog samantalang ako, kahit man lang sana nakaidlip ako ng limang minuto.

Pagbaba ko ay naroon na si Lando. Nakatingin sa akin. Walang kahit anong expression ang mukha. Tinungo ko kaagad ang kusina. Nagtimpla ng kape.

“Kape mo” bigay ko sa kaniya.

“Ayy, natimplahan ko na siya.” sagot ni Glenda. Noon ko lang napansin ang umuusok na kape malapit sa plato niya.

“Sorry.” Natawa kong sagot. Mapait ang tawang iyon. “Akin na lang ito.” Wala na pala ako karapatang magtimpla ng kape niya.

Napahiya man ako ay nagawa ko paring ngumiti na parang walang bahid na pagkainsulto.

“Akin na nga iyan. Kaya ko namang inumin ang dalawa e.”

“Ganun?” nagtatakang sambit ni Glenda. “Parang mag-ano kayo ah…ano ba kayo? Kasi kahapon ko pa napansin eh.”

Nagkatinginan kami ni Lando. Hindi kami makasagot. Alam kong nakasalalay sa sagot namin ang kanilang pag-iisang dibdib. Kailangan may sasagot sa aming dalawa. Biglang naisip kong iyon na ang pagkakataon ko para makabawi. Hahayaan ko bang tuluyan mawala si Lando sa akin ng ganun- ganun na lang? Hindi ko ba siya pwedeng ipaglaban? Kapg ba babaeng buntis ang kalaban ng bakla ay itataas na agad nito ang bandila ng pagsuko? Di ba pwedeng akin ang asawa, iyo ang anak? Nakita ko sa mukha ni Glenda na naghihintay ng sagot. Kailangan namin siyang bigyan ng sagot.

[10]

Nahiwagaan din ako sa tanong. Sasabihin ko bang kami kung wala naman talagang napag-usapan na kami. Kapag nagsex na, may mga lambingan at pagpapahalaga, ibig bang sabihin no’n kami na kahit di ko man lang narinig sa kaniyang sinabi niya na mahal niya din ako? Kahit pa sabihing mahal ko siya at kahit papano nababasa ko sa mga kilos niya ang kahit papano ay may pagpapahalaga siya sa akin ay puwede nab a ituring iyon na officially, akin na siya?

                “Pati ba naman pagkakaibigan namin ni Terence pag-iisipan mo ng iba? Ikaw talaga.”

                Iyon ang narinig kong sagot ni Lando. Ang sagot niyang iyon ang naghatid sa akin sa katotohanan. Oo nga naman. Magkaibigan lang kami. Bukod sa mga nangyayari sa pagitan namin, wala ng masasabing espesyal na turingan naming dalawa. At kung ako ang sumagot, kaya ko kayang panindigan ang sasabihin ko? Yumuko ako. Nakaramdam ako ng pagkapahiya. Bumalik ako sa tama lang na kinalalagayan ng kagaya ko.

                “Pasensiya na kayo ha. May naramdaman lang kasi akong kakaiba. Sa lahat ng ayaw ko ay iyong may masasaktang ibang tao sa mga padalos-dalos na desisyon ko. Gusto ko, kung magdecide ako at papasok sa isang bagay, iniintindi ko din ang damdamin ng nakakarami dahil doon talaga nakasalalay ang tunay na ligaya. Kung madami ang kumokontra, ibig talagang sabihin ay may mali at iyon ang kailangang pag-isipan. Hindi dahil buntis ako ay gagamitin ko ito para makuha ang taong gusto ko. Nandito ako hindi para humingi ng kasal kundi nandito ako para malaman ng ama ng anak ko na may magiging pananagutan siya sa akin. Bonus na lang sa akin ang kasal.” nakangiting paglalahad ni Glenda.

                “Wala kang dapat ipag-alala. Matagal na kaming magkaibigan ni Lando. Medyo nabigla lang kasi ako, saka siguro naman maintindihan mo yung pakiramdam na kung ikakasal kayo ay may mga bagay na mababago.” nagawa kong sabihin.

                “Huwag kang mag-alala, mamahalin, aalagaan at iintindihin ko ang bestfriend mo.”

                “Salamat naman. Marami na kasing pinagdaanan ang kaibigan kong ‘yan at gusto kong magiging masaya siya. Kailan niyo balak magpakasal?”

                “Isa o dalawang buwan mula ngayon. Sa susunod na buwan kasi darating ang mga magulang ko mula America.”

                “Di ba malaki na ang tiyan mo niyan?”

                “Okey lang iyon. Pagawa na lang kami ng trahe de boda na puwede sa buntis. Di naman sa akin importanteng seksi at maganda ako sa kasal ko. Importante pa ding mabigyan ng isang pamilya ang anak namin.”

                Hindi na muli ako nagtanong. Kahit pa kasi anong gawin kong pag-intindi sa sitwasyon naming ay talagang masakit parin sa akin. Naiintindihan ko naman e, hindi ko lang kasi matanggap. Gusto kong tanggapin ngunit hindi ko lang siguro kayang biglain. Mahal ko si Lando. Parang napakahirap sa aking basta na lang siyang hayaang mapunta sa iba ng wala akong ginagawang kahit anong paraan. Ngunit ano nga ba ang puwede kong gawin? Kahit saang anggulo ay talo ako. Kahit anong laban ang gawin ko ay alam kong kailangan kong isuko ng di na kailangang simulan. Ganoon pala kahirap kapag gusto ng damdamin mo, sobrang mahal mo ang isang tao ngunit hindi talaga puwede. Para kang nakakulong sa isang salamin na nakikita mo siyang hubu’t hubad at nakahiga sa kama ngunit hanggang tingin ka lang dahil hindi mo siya kayang abutin.

                Bago sila umalis sa umagang iyon ay nilapitan ako ni Lando sa kuwarto. Nakaupo ako sa may gilid ng kama. Umiiyak ako. Hindi na naubos ang luha. Hindi na nagsawa ang aking mga mata sa pag-iyak.

                “Pa’no, aalis na kami. Umayos ka naman. Lalo mong pinabibigat ang kalooban ko. Alam ko, nakakaramdam na si Glenda ngunit ayaw lang niyang sabihin ng diretsuhan.” Hinawakan niya ang kamay ko.

                “Anong ginagawa mo?” tanong ko.

                “Aling ginagawa?”

                “Yung mga paghawak-hawak mo sa akin ng ganiyan. Mamaya Makita niya tayo.” Binawi ko ang kamay kong marahan niyang pinipisil-pisil.

                Bumuntong hininga lang siya. Tumingin sa akin. Umiwas ako ng tingin.

                “Sabihin mo sa akin kung paano ko matatanggap ang lahat. Sabihin mo sa akin kung paano ako babalik sa dating ako.” Pambabasag ko sa katahimikan.

                “Anong hindi mo matanggap? Ang mahirap sa iyo, mula noon ay hindi ka nagpapakatotoo. Ang mahirap sa iyo, sinasarili mo ang nararamdaman mo. Tinanong kita kung okey lang sa iyo, ang sabi mo sigurado ka na. Saka linawin mo kasi kung bakit ka nagkakaganyan?”

                “Kailangan ko pa bang sabihin iyon?”

                “Bakit, sa tingin mo ba, kailangan lang akong maniwala sa nakikita ko na wala naman akong naririnig. Kailangan lang bang laging maniwala sa ipinaparamdam na wala naman sinasabi? Kung sa tingin mo sapat na sa akin na ipinaparamdam mo ang lahat, kahit naman papaano magiging buo lang iyon kung sabihin mo din ang laman niyan!” nagiging emosyonal na siya. Mabigat na kasi ang pagturo niya sa dibdib ko.

                “Sasabihin ko sa iyo? Para ano pa? Alam kong talo na ako. Bakit kailangan ko pang ilaban kung alam ko namang hindi na puwede pa o sabihin na nating kahit kailan ay hindi talaga magiging puwede.”

                “Ewan ko sa’yo. Kung magsalita ka, lagi mong ibinababa ang sarili mo. Hindi ka sumusubok. Matalino ka, matibay ka ngunit pagdating sa pag-ibig ayaw mong sumugal. Ayaw mong pumusta kaya lagi kang talo.”

                “Lando, pangit ako. Isa pa lalaki ako.”

                “Pangit ka? Bakit Terence ganun ba kakitid sa tingin mo ang lahat ng tao? Sa tingin mo ba, lahat ng tao tumitingin sa panlabas na anyo? Sa tingin mo ba, nasusukat ng kagandahan o kaguwapuhan ang pagmamahal? Kung may nagmahal sa iyo dahil ganyan ka, masuwerte ka dahil alam mong tunay na pagmamahal iyon. Alam mong hindi iyon mabilis kumupas tulad ng pagkupas ng kagandahan o kaguwapuhan sa pagdaan ng taon. Ngayon, kung ang laging pumipigil sa iyo na ihayag at ipaglaban ang nararamdaman mo dahil lagi mong binibigyan ng mataas na bakod ang puso mo, dahil sa tingin mo walang magkakainteres sa iyo dahil sa hitsura mo, siguro nga tama lang na iwan ka ng lahat dahil ikaw mismo hindi mo kayang tanggapin ang kulang sa iyo.” Tumalikod siya. Palabas na siya ng pintuan. Bigla akong natauhan. Bago niya mabuksan ang pintuan ay nagawa  kong hawakan ang kamay niya.

                “Lando.”

                Nang lumingon siya ay bigla niya ko siyang niyakap. Hinalikan sa labi. Matagal iyon. Nakapikit siya at basa ang kaniyang pisngi.

                “Mahal na mahal kita.” Iyon ang nasabi ko sa kaniya.

                “Ngunit bakit hindi mo sinubukang ipaglaban ako?”

                “Dahil alam kong ito ang dapat para sa iyo. Alam kong ito ang kailangan mong gawin.”

                “Gaano mo ba ako kakilala? Paano mo nasisigurong magiging masaya ako?”

                “Dahil alam kong magiging mabuting asawa si Glenda sa iyo. Saka alam kong magiging masaya ka kapag magkaroon ka ng pamilya.”

                “Nang nasira ang buhay ko dahil hindi ako nakinig sa iyo at lalo na nang ginawa mo lahat para muli kong mapabuti ang buhay ko, ipinangako ko sa aking sarili na makikinig ako at susunod sa lahat ng sasabihin mo. Bumalik ako sa iyo dahil alam kong magiging mabuti akong tao sa iyo. Binalikan kita dito hindi dahil gusto kong magtrabaho kundi dahil gusto kong makasama ka. Ngayong ikaw na muli ang nagsabing kailangan kong pakasalan si Glenda kahit medyo labag sa loob ko ay gagawin ko dahil sa iyon ang gusto mo.”

                “Hindi ko kagustuhan. Iyon ang tamang gawin Lando. May mga bagay na masakit ngunit iyon ang dapat at ito, itong atin ang mali kung ikukumpara ang sa inyo ni Glenda. Masakit sa akin ito. Hindi madali sa aking tuluyan kang mawala ngunit nandiyan na e. Nangyari na. May isa pang buhay na magiging kasangkot. Hindi ko kayang agawan ipagkait sa munting buhay ang pakiramdam ng pagkakaroon ng isang ama sa pamilya. Ayaw kong maging makasarili. Alam kong kahit papaano ay ginusto mo din ito. Hindi makabubuo ng anak si Glenda kung wala kayong ginawa na kagustuhan ninyong dalawa.”

                Tumingin siya sa akin. Matagal bago nagsalita.

                “Kung magsalita ka parang alam mo lahat ang nangyari. kung magbitiw ka ng salita parang nandoon ka nang mangyari ang lahat. Sa tingin ko, nakapagdesisyon ka na. Subukan kong gawin ang gusto mo. Sa pagkakataong ito, makikinig ako sa iyo at tignan ko kung hanggang kailan ko kakayanin ang lahat.”

                Napayuko ako. Parang binigyan niya ako ng dahilan upang ipaglaban siya. Ngunit paano? Sa anong dahilan? Kaya ko bang higitan o kahit man lang sana pantayan ang kayang ibigay ni Glenda sa kaniya? Paano si Glenda? Paano ang pinagbubuntis niya? Ano ang sasabihin ng pamilya nilang dalawa kung itutuloy ko ito?

                “Sigurado ka na ba sa desisyon mo?” muli niyang tanong. Nag-aanyaya ito. Parang isang tuksong anghirap kong hindi sunggaban.

                Masakit sa akin na sagutin siya ng “Oo” na nakikita ko siya kaya tumalikod ako at naglakad papunta sa kama.

                “Sigurado na ako.” kasabay niyon ng mabilis na pagdaloy ng aking luha.

                Nakiramdam ako. Matagal siyang hindi kumilos. Narinig ko ang pagbukas ng pintuan ngunit hindi siya gumagalaw para lumabas. Lumingon ako. Nakatingin siya sa akin. Lalabas na sana siya ngunit parang di ko kayanin. Muli akong bumalik sa pintuan at ganoon din siya. Muli niyang sinara ang pintuan at mabilis ang kilos naming dalawa kaya muli kaming nagyakap ng mahigpit na mahigpit.

                “Mahal kita Terence.”

                Lumaki ang mga mata ko sa narinig ko. Nanginig ako.

                “Anong sinabi mo?”

                “Mahal kita..no’n pa…kaya lang parang takot kang sabihin sa akin. Takot kang maging tayo. Nakapagdesisyon ka na. Siguro nga sadyang hindi tayo.”

                “Bakit ngayon mo lang sinabi?”

                “Bakit ko naman sasabihin kung hindi ka nagtatanong? Pinaramdam ko na sa ‘yun. Kung ikaw nga mismo nahihirapang ihayag sa akin an nararamdaman mo, pano pa ako?”

                Pumikit ako. Gusto kong makapag-isip ngunit kailangan kong mag-stick sa kung ano ang dapat. “Hinihintay ka na niya. Susunod ako sa labas. Aayusin ko lang ang hitsura ko. Salamat sa pagmamahal. Masaya na ako do’n. Alam ko kasing huli na, may umaasa na, may naghihintay na sa iyo. Kakayanin ko ito.”

                “Lagi kang mag-iingat ha? Tandaan mo lang na mahal kita. Pilitin kong gawin ang gusto mong gawin ko. Alam kong nagdesisyon ka na pakasalan si Glenda dahil alam mong ito ang nakabubuti sa lahat.”

                Paglabas nila ng pintuan ng condo ko ay doon ko ibinuhos ang lahat ng sama ng loob ko. Naging duwag ako. Masyado akong natakot dahil sa hitsura ko. Kaya ang unang gabi ay walang kasing-lungkot. Di ako makakain, di ako makaligo, nakahiga lang ako, umiiyak. Tinatamad akong pumunta ng banyo, basta don lang ako sa kama. Nag-iisip. Namimiss ko siya. Nilalamon ng kadiliman. Ang tanging bumabasag sa katahimikan ang ay mga hikbi ko. Para akong tanga.

                Ngunit sa tulad kong binigyan na ng pag-asa o kaya ay naroon na ako sa pedestal para ipaglaban at gahibla na lang para makamit ang premyo ay nag-isip ako ng sign. Kung babalikan niya ako, kung tatawag siya sa akin pagkaraan ng tatlong araw, iyon ang magiging hudyat na ipaglalaban ko siya. Ngunit kung hindi ay kailangan kong ayusin ang aking buhay. Kahit mahirap, kahit walang kasinsakit.

Ganoon pala iyon. Alam mong wala na siya ngunit may katiting paring pag-asa. Iyong pag-asang babalikan niya ako. Pag-asang kung mahal niya ako ay babalikan niya ako. Sa mga pag-asang iyon, hindi natin alam na iyon ang mitsa para lalo lang tayong masaktan. Iyon ang dahilan kung bakit hindi tayo tuluyang makalimot. Binibigyan natin ng pag-asa ang sarili nating muli siyang babalik dahilan para tuluyan tayong makulong sa paghihintay. Pagkaraan ng isang Linggong wala siyang tawag na parang dumaan iyon na hindi ako buhay. Isang linggo na palang ni hindi ako naglinis ng condo. Nagkalat sa lahat ngs ulok ng kuwarto ko ang mga pinagkainan ko. Nasa mga bote ang mga ihi ko. Pagpunta ko ng kusina ay kalat ang mga pinaglutuan ko. Parang binagyo. Hindi na siya babalik. Tuluyan na siyang lumimot at walang ibang tutulong sa akin kundi ang sarili ko. Kailangan ko na din muling mabuhay. Mahirap. Hindi ko alam kung kakayanin ko pero dapat kong simulan.

Naligo ako. Nilinis ko ang kuwarto ko. At kinabukasan no’n ay lumabas ako. Nagshopping. Nanood ng sine. Nagpagupit. Nagpamasahe. Minahal ko ang sarili ko. Ibinigay ko ang hilig ng katawan. Nakatulong sa akin na makakita ng ibang mga tao. Natutuwa akong napapansin ko na ang mga ibang lalaki sa paligid. Hindi nag-iisa si Lando sa mundo. Maraming iba pa na siguro mamahalin ako. Hindi ko kailangang magpakulong sa gusto ng damdamin. Malaya ako. Madami pa akong puwedeng gawin. Hindi ko na hinintay ang two weeks na bakasyong hiningi ko sa amo ko.

Kinabukasan ay pumasok ako. Tinapos ang lahat ng Gawain. Sa tuwing nagsisimulang pumasok si Lando sa utak ko ay mabilis kong ibinabaling sa iba. Sabi ko ng paulit-ulit sa aking sarili, wala ng silbing isipin pa siya. Wala ng kahalagahan ang pagmamahal ko sa kaniya. Kailangan kong mabuhay para sa aking sarili. Pagkatapos ko lahat ng mga pending sa trabaho ko ay naisip kong mangibang bansa. Magreresign ako sa trabaho ko. Makikipagsapalaran ako. Malayo sa Pilipinas. Matakasan ang mga alaala.

                Tinawagan ko ang kaibigan ko sa Dubai. Mag-aabroad ako. iwan ko ang Pilipinas sa kadahilanang kailangan kong makalimot. Siguro kung lalayo ako, ibang mundo, ibang mga makakasalamuha, siguradong sa pagdaan ng panahon ay makakalimot din ako ng tuluyan.  Pagakatapos akong sabihan ng kaibigan ko at kaklase sa college na madali lang ang pagprocess ng business visa at mabilis din lang ako makahanap doon ng good paying job ay nagresign na ako. Pagkaraan ng isang buwan na processing at pagturn-over ko sa trabaho ko sa papalit sa akin, handa na ako.

Umuwi muna ako sa bahay para magpaalam kina mama. Masiyado nilang kinagulat ang mabilis kong pag-alis na hindi man lang daw muna kinukunsulta. Alam ko namang hindi ako papayagan. Matatag ang pamumuhay namin. Kung tutuusin nga kahit sa bahay lang ako buong buhay ko ay kaya nila akong suportahan. Ngunit buhay ko ito. Gagawin ko ang lahat ng maibigan ko. At doon ako masuwerte. Walang hindi kayang tanggapin ng pamilya ko basta alam nilang masaya ako.

“Anong dahilan ng iyong pag-alis. May tinatakasana ka ba dito anak?”

“Wala po, ma. Gusto ko lang ng bagong karanasan.”

“May kinalaman ba ito sa pagpapakasal ni Lando?”

“Ma naman, huwag na nating pag-usapan yan.”

“Alam ko anak, mahal mo ang kaibigan mo. Ngunit lumagay na sa tahimik ang kaibigan mo.” Kaya nga Ma. Huwag na nating pag-usapan pa iyon.”

“Sige. Sabi mo e.”

Nagmotor din ako padaan sa dating bahay nina Lando ngunit mula nang namatay ang kaniyang mga magulang wala na sa pamilya nila ang nagagawi doon. Siguro ayaw na nila maalala pa ang mga mapapait na nakaraan. Malayo-layo din ang lugar nila sa amin kung pupuntahan ko pa ang probinsiya ng lolo niya. Isa pa, bakit pa? Kinalimutan na din naman niya ako. Saka kahit papaano nakayanan ko ng mabuhay ng ilang Linggo nang wala siya, kinaya ko ng isang buwan at kakayanin ko din ng ilang taon hanggang tuluyang burahin ng panahon ang alaala niya’t pagmamahal ko sa kaniya. Umaasa akong mangyayari iyon.

Nagsimula na akong maglagay ng damit ko sa maleta. Naroon parin ang hapdi. Sobrang sakit parin lalo pa’t hindi na niya ako naalalang kamustahin man lang. Buo na ang loob kong lumimot. Sana magiging tama ang desisyon kong lumayo.

                At sa pagpunta ko ng Dubai, maraming binago ang buhay ko, binago niya pati ng hitsura ko.