Munting Lihim (01-05)

By: Mikejuha

Blog: michaelsshadesofblue.blogspot.com

E-mail: getmybox@hotmail.com

Facebook: getmybox@yahoo.com

Author’s Note:

PARA PO SA MGA READERS NA GUSTONG MAKIBAHAGI SA BOOK ANTHOLOGY PROJECT NG MSOB, HETO NA PO ANG INYONG PAGKAKATAON NA SUMALI AT MAGBIGAY INSPIRASYON SA ATING MGA WRITERS THRU DONATION PO.

Kauna-unahang book anthology poject po ito ng MSOB at para po sa mga mga supporters, fans and followers na nagnanais makibahagi sa sa proyektong ito at makatulong sa ating minamahal na mga amateur writers upang magkaroon sila ng book at mas maengganyo pa silang magsulat, nais ko pong manawagan para sa inyong donation or sponsorship para po sa pagpublish namin sa aming nasabing Book Anthology. Kahit magkaanong halaga po ay taos-puso po naming tatanggapin.

Ang aming minimum target na bubuuin ay ang halagang Php 30,000 po para sa publication and printing. Ang aming treasurer po ay sina Rovi at Dalisay.

I-acknowledge po namin ang inyong tulong sa pamamagitan ng paglagay ng inyong pangalan (or pseudonyms) sa libro at bibigyan din po namin kayo ng libreng book/s na may signature ng lahat ng mga authors.

Mga authors na kasali:

1) Mikejuha,

2) Dalisay

3) Rovi

4) Patrice

5) Lui

6) Dhenxo

7) Kenji

8) Benedict

9) Guest Writer (akosiaris)

1o) Guest Writer (jon Dmur)

Illustrators:

1) Justyn Shawn

2) Patrice

3) Marlon

4) Erwin

5) Jake

Targets:

Aug 23: Editing/proofreading, illustrators’ drawings

Sep 20: Final editing proofreading of manuscripts by individual writers

Oct 18: Submission of final manuscript to publisher

Oct 25: Proofreading of blueprint by writers

Oct 30: Return to publisher to proceed final printing

Nov 7-14: Release of book

Para po sa mga nais magdonate, please contact Mikejuha through this email: getmybox@hotmail.com

Heto po ang update of Donors. Sa ngayon po ay may 11 na donors na po ang MSOB and still counting. Kaya hanggang sa end of September tumatanggap pa po kami ng mga donasyon.

Donors	Country	Amount	Foreign	Status
1. Mr. Mister	Phil			Pledge
2. Mr. Gazeebo	Phil			W/ appointment
3. Mr. Dadi J	Phil			W/ appointment
4. Mr. Arvin S. Antolin	Taiwan			Received
5. Mr. Blue	Canada			W/ appointment
6. Mr. Oliver Alloreat	Burma			W/ appointment
7. Mr. Ric	KSA			W/ appointment
8. Mr. Patryck	Phil			W/ appointment
9. Mr. N Cristian Oleriana	Phil			Pledge
10. Mr. Ian	KSA			Pledge
11. Mr. Joser	Phil			Pledge
12. Mr. Anonymous "B"	Phil			Pledge
13. Mr. Wow café	Phil			Pledge
14. Mr. Gilamr	Phil			Pledge
15. Mr. Churva	Phil			Pledge

Sana po ay may dumagdag pa. Huwag po kayong mag-alala, we will strictly account po sa inyo ang mga expenses. Ang matitira ay gagawin naming seed money para naman sa  susunod na grand EB.

Maraming salamat po!

-Mikejuha and MSOB Anthology Writers-

--------------------------------------------------------

BOOK FAIR AT MOA SEP 12 - 16, 2012:

Gusto ko rin pon i announce na magkaroon po ng Manila International Book Fair sa MOA sa Sep 12 - 16, 2012 at ang publisher ko po (Central Books) ay magdidisplay rin ng mga books doon. Iyon pong hindi pa nakabili ng libro kong "IDOL KO SI SIR" unang book ko po ito ay maaaring dumalaw sa book fair at maghanap po. Iyong mga naghahanap at hindi makabili-bili, ito na po ang pagkakataon ninyo.

Sana ay suportahan po ninyo ako.

Maraming salamat po!

-Mikejuha-

--------------------------------------------------------------

[01]

Kuya Andrei

“Alvin! Ayusin mo ang kwarto mo. Darating bukas ang kuya Andrei mo.” Ang utos sa akin ng aking inay.

Mistulang may isang malakas na bombang sumabog sa aking harapan sa aking narinig. Sariwa pa sa aking alaala ang huling mga araw kung saan kami nagkasama ni kuya Andrei. Malalim ang marka na dulot ng alaalang iyon sa aking pagkatao; isang marka na nagpapatuliro sa aking isip.

Sa totoo lang, hindi ko na inaasahan pa na darating ang araw na babalik siya. Ang buong akala ko ay tuluyan na siyang maglaho na parang isang bula o panaginip. May isang bahagi sa aking isip na lihim na nagnanais na huwag na siyang bumalik bagamat ang isang bahagi rin nito ay sumisigaw sa matinding pagnanasang masilayan siyang muli.

Binitiwan ko ang isang malalim na buntong hininga. Mistulang tubig na bumabagsak sa isang talon ang mga alaalang kusa na lang bumabalik sa aking isip.

Naudlot ang aking pagmumuni-muni noong narinig ko na naman ang sigaw ng aking inay. “Alvin! Nakikinig ka ba? Ayusin mo ang kuwarto mo! Darating ang kuya Andrei mo bukas!!!”

“Bakit ba sa kuwarto ko siya titira nay?!” ang sagot kong may bahid pagkainis.

“Abattt! At alangan namang sa kuwarto namin ng itay mo!” ang pabalang ding sagot ng inay. “Hala, iligpit ang mga kalat mo sa kuwarto, linising maigi dahil maaga bukas ang pagdating niya!”

“Bakit po ba dito siya titira sa bahay natin?”

“Bakit ba andami mong tanong? Hindi ka ba masaya? Syempre dito siya titira! Wala namang kamag-anak iyon dito. At kanino pa ba pupunta iyon kundi dito! Dalawang linggo lang ang ibinigay na bakasyon sa kanya kaya dito siya titira sa dalawang linggo na iyan. At hindi papayag ang itay mo na hindi siya dito tumira! Na-miss na raw niya ito!”

“Na-miss… Non iyon! Ngayon hindi ko na siya na-miss!” ang pabulong kong pagdadabog.

“Ayusin mo na ang kuwarto mo!” utos uli niya.

“Mamayang gabi na lang po!” ang padabog ko pa ring sagot.

Sa totoo lang, hindi ko lubusang maintindihan ang aking nadarama. Iyon bang may pag-agam-agam na may halong excitement ngunit may mabigat na saloobing kinikimkim na gustong kumawala at sisisihin siya kung bakit kailangan pa niyang bumalik. Marami ring katanungan ang bumabagabag sa aking isip. May bahagi sa aking utak na gustong umalis ng bahay at tumira muna sa isang kaibigan habang nandoon siya sa amin bagamat may isang bahagi rin na excited na malaman kung ano na ang hitsura niya, kung naalala pa ba niya ako, kung wala pa rin bang nagbago sa kanya, kung natandaan pa ba niya ang lahat...

Parang may nag tug-of-war sa loob ng aking isip, naghilahan kung ano ba talaga ang gusto ko.

Ang totoo, kung bakit ayaw ko siyang makita muli ay dahil nasaktan ako sa mga nangyari. Nagbitiw siya ng pangako sa akin na hindi naman niya tinupad. Walong taon akong naghintay; walong taon na umiiyak. Ngunit sa kabilang banda, nasabik din akong makita siya; ang taong itinuturing kong kuya, best friend, kakampi, hero, barkada, kalaro, kaharutan... noong panahong na ako ay isang pitong-taong paslit pa lamang. Walong taon kaming nagkalayo ni kuya Andrei. At sa walong napakahabang taon na iyon, may dulot itong sakit sa aking kalooban, bagamat may bahagi rin ng aking pagkataong nasasabik na makita siya, na makasamang muli...

Si kuya Andrei ay kasalukuyang isang sundalo na naka-assign sa aming probinsya. At dahil malapit sa aming bayan ang kanilang headquarters kung kaya sa bahay namin niya naisipang magbakasyon. Hindi ko alam ang kuwento kung bakit napunta siya sa pagiging sundalo. Hindi ko na alam. Sa walong taon ba namang wala kaming kumunikasyon... mistulang isa na lamang siyang dayuhan na hindi ko kilala. Ang alam ko lang ay may sentimental value sa pamilya niya at sa kanya mismo ang lugar namin; ang bahay namin; lalo na ang kuwarto ko kung saan kami magkatabi sa pagtulog sa ilang buwan na nanirahan sila sa aming bahay.

Ngunit matagal na iyon. Labing-limang taong gulang pa lamang siya noon, samantalang ako ay pitong taong gulang lamang.

Ang aking itay ay ninong ni kuya Andrei sa binyag; ang inay ko naman ay ang ninang niya sa kumpil. Sa pagkakaalam ko nga, na kapag mag-aasawa na raw siya, ang mga magulang ko pa rin ang mga ninong at ninang niya. At ganoon din sa panig ko; mga magulang din niya ang mga ninong at ninang. Matalik na magkaibigan kasi ang aming mga pamilya. Nagsimula iyon sa mga tatay namin na matalik na magkaibigan simula noong bata pa sila. At ang aming mga inay ay mag-best friends din. Nilgawan nila ang aming mga inay, at noong nag-asawa na, double wedding ang naging resulta. At simula noon, parang iisa na lamang ang aming mga tahanan. Sa hirap at ginhawa nagdadamayan sila, Hindi naghihiwalay. Ang narinig ko pa ngang kuwento nila ay kung naging babae nga lang daw ako, nai-arrange na nila ang aming pag-iisang dibdib ni kuya Andrei para raw tuluyang magiging isa ang aming mga pamilya. Ewan kung ano ang tawag d’yan. Iyon bang kahit mga bata pa, nakareserve na kami para sa isa’t-isa. At hindi kami puwedeng magreklamo. May narinig na akong mga ganyang klaseng kasalan, sa ibang mga lahi o kultura.

Ang siste, lalaki ako noong dumating sa mundong ito kung kaya, gumuho ang kanilang pangarap. Ngunit ganoon pa man. Para pa rin kaming tunay na magkapatid. Itay at inay kasi ang tawag niya sa mga magulang ko at gayun din ako sa mga magulang niya.

Nagkahiwalay lang ang aming mga pamilaya noong nasunog ang kanilang bahay. Pansamantalang tumira sila sa amin at paglipas ng ilang buwan, napagdesisyon ng mga magulang niya na hanapin ang suwerte sa Maynila. Wala raw kasing kahinatnan an gbuhay nila sa probinsya. At dahil may kamag-anak naman sila roon na handang tumulong at nag offer pa ng trabaho sa kanyang itay kung kaya masakit man sa kanilang kalooban, napilitan silang umalis. Hindi naman kasi sarili nilang lupa ang kinatitirikan ng bahay nila at noong nasunog nga ito, pinagbawalan na silang magtayo ng muli bahay doon. At ang isa pa sa mga problema nila ay ang gastusin sa pag-aaral ni kuya Andrei, na sa panahong iyon ay nasa college na, dagdagan pang baon din sila sa utang.

Iyakan kaming lahat. Ang inay, ang itay, ang mga magulang ni kuya Andrei... Ngunit sa kanilang lahat, ako na marahil ang may pinakamaraming luhang inilabas; at ako ang may pinakamasakit at pinakamabigat na saloobin sa paglisan nina kuya Andrei sa buhay namin.

Hindi maiwasang manariwa sa aking isip ang pangyayari noong pagkatapos masunog ang bahay nila, pansamantalang tumira sila sa bahay namin. Ang mga magulang niya ay sa sala natutulog samanatalang si kuya Andrei naman ay sa kuwarto ko. Sa edad kong pitong taong gulang at si kuya Andrei ay labing-lima, walong taon ang aming agwat. Habang ako ay nasa grade 1, siya naman ay nasa first year college. Sa pagtira nilang iyon sa bahay namin, doon naging mas close pa kami ng kuya Andrei ko; mas nakilala ko ang pagkatao niya, at sumibol sa aking isip ang matinding pag-iidolo sa kanya sa kinikilalang “kuya”

Oo... sobrang bata ko pa sa panahong iyon. Ngunit sariwa pa sa isip ko ang lahat.

Likas na masayahin si kuya Andrei, matalino, sports minded, at higit sa lahat, guwapo. Ang siste, malakas siyang mang-asar. Hindi ko rin alam kung bakit siya ganoon sa akin. Parang mga aso’t-pusa kaming hindi puwedeng mag-sama. Kaunting kibot lang, naghahabulan na agad, nagsisigawan, nag-aasaran, o kaya ay nagbabatuhan ng kung anu-anong mga bagay.

Minsan, ang gagawn niyan sa akin, kunyari kapag naglalaro ako at darating siya, palihim siyang pupunta sa likuran ko at biglang hilahin pababa ang aking garterized na short. At sasabayan niya ito pagkaripas ng takbo. Kapag nasa malayo na siya, pagtatawanan na niya ako. Syempre, hindi ko kaya naranasan ang magsuot ng brief noong bata pa kung kaya, lalantad talalaga ang aking ari. At nakakahiya iyon lalo na kung may mga tao sa paligid o ibang mga bata akong kalaro. Kapag nangyari ito, katakot-takot na habulan at batuhan ng kung anu-anong bagay ang mangyayari. At hindi lang iyan. Hindi ko rin siya kikibuin. Susungitan ko siya kahit ilang araw pa hanggang sa siya na mismo ang lalapit at susuyuin ako ng todo.

“Bunso… lika. Hug na sa kuya”

“Ayoko nga! Galit ako sa iyo!”

“Lika na. Love ka naman ni kuya eh.”

Kadalasan din, bibgay kunyari ako. Ngunit kapag nakalapit na siya at pipilitin niya akong yakapin, doon ko na puwersahang hahablutin ang buhok niya.

Ngunit kiliti lang naman ang katapat sa galit ko. Alam niyang iyon ang aking weakness. Kapag nakita niyang tumawa na ako, hahalikan na ako niyan sa pisngi at kakargahin.

Iyon din ang isa sa mga gusto ko sa kuya Andrei ko; kakargahin ako kahit ang laki-laki ko na, bibigyan ng kung anu-anong laruan, at lalo na ang paborito kong pagkain – ang puto. Makakatanggap na lang ako niyan ng pasalubong kapag galing siya sa school o sa lakad.

Ganyan si kuya Andrei sa akin. Kumbaga, papatayin muna niya ako sa sobrang inis sa kanyang pang-aasar at pagkatapos, bubuhayin naman sa sobrang pagka-sweet.

Ang isa ring paborito niyang gawin sa akin upang maaasar ako ay ang pagtatago ng aking tsinelas, sapatos, brief, damit, notebook, o ibang bagay. At sa oras pa naman na nagmamadali ako sa pagpasok sa school. Kapag naitago na niya ang mga gamit ko, pagtaguan na ako niyan at magtatawa.

Organized kasi siya sa lahat ng bagay; sa kanyang mga gamit, sa kanyang oras. Iyon bang kapag alas sais ang alis ng bahay, 5:45 pa lang ay handa na itong umalis at ang lahat ng mga gamit ay nakahanda na. Samantalang ako ay kabaligtaran. Alas 7 ang dapat na tamang alis ngunit alas 7:15 o alas 7:30 na kapag nakalabas ng bahay. Filipino time kumbaga. Kaya lalo tuloy akong nali-late. Palibhasa, hapon pa ang klase nila sa college.

Kaya kapag nasa ganoon akong pagmamadali at may nambubuwesit pa sa akin, kung hindi ako iiyak niyan, babatuhin ko talaga siya. May isang beses nga, hindi na ako nakatiis sa inis, kinuha ko na talaga ang itak sa kusina at hinabol siya. “Kapag naabutan kita, papatayin na talaga kitaaaaaaa!!!”

Pinagalitan ako ng mga magulang ko. Ngunit siya, parang wala lang; lihim na pinagtatawanan lang ako.

Isang beses, ako naman ang nakatyempo. Naligo kami noon sa ilog. Biglang sumingit sa utak kong resbakan siya. Nauna akong umahon sa tubig, nagbihis at noong nakabihis na, sinadya ko namang itago ang kanyang damit. E, kapag kami pa naman ang naliligo sa ilog, hubo’t hubad.

“Alvinnnnnnnnn! Tangina nasaan ang damit ko!!!” sigaw niya noong nakaahon na sa tubig ang kanyang dalawang kamay ay itinakip sa kanyang harapan.

Syempre, hindi ako magkandaugaga sa pagtatawa habang nagtatago sa likod ng malaking nakausling bato.

“Kapag nakita kita, dila mo lang ang walang latay!”

Ngunit naawa rin ako sa kanya. Halos mag-iisang oras kasing naghahanap siya sa kanyang damit at noong napagod, ay naupo na lamang sa dalampasigan ang harapan niya ay tinakpan ng tuyong dahon ng saging.

“O hayan na ang mga damit mo!” noong nilapitan ko na siya at inihagis sa harap niya ang mga damit niya.

Tiningnan niya ako ng matulis sabay sabing, “Saan mo itinago ang mga iyan?” tanong niya habang dali-daling tumayo, dinampot ang damit niyang nakalatag sa batuhan at mabilisang isinuot ang mga ito. Alam ko, atat na atat na siyang maka-ganti sa akin.

“Doon o…” turo ko sa malayo “dinala ng aso doon!” at syempre, inunahan ko na siya sa pagkaripas ng ng takbo.

“Aso pala ha! Lagot sa akin ang tanginang aso na iyan kapag naabutan ko!!!” at kumaripas na rin siya ng takbo, hinabol ako.

At sa bahay ang tumbok ko. Sa bahay kasi, safe ako. Kumbaga, kahit anong galit niya sa akin, hindi niya ako puwedeng saktan kasi, nandoon ang mga magulang namin na kapag nalamang sinaktan niya ako, siya kaagad ang nasisisi. “Dapat ikaw palagi ang umintindi d’yan sa bunso mong kinakapatid dahil mas matanda ka kaysa kanya!” ang paulit-ulit na sinasabi ng inay niya sa kanya kapag nakitang naaagrabyado ako.

Kaya noong nakarating ako ng bahay, nagsisigaw kaagad ako upang mapansin “Inay! Inay!!!” Inay kasi ang tawag ko sa inay ko at sa inay niya.

“Ano???!!!” ang tarantang sagot ng inay niya sa pagsisigaw ko.

“Si kuya po! Si kuya po!” sabay turo ko kay kuya Andrei na mabilis ding dumarating gawa nang paghabol sa akin.

“Bakit? Anong nangyari sa kuya mo?!”

At sisingit kaagad siya ng, “Wala po…. Naghabulan lang po kami!” pagtakip sa nangyari. At imbes na batukan niya ako o saktan, ang tanging nagagawa na lamang niya ay ang pasikretong paghahablot ng aking buhok at palihim na bumulong, pansin ang kanyang tinimping pagkaasar. “Mamaya sa kuwarto natin lagot ka sa akin!”

Ngunit kapag nasa kuwarto na kami, hindi rin naman niya magawang saktan talaga ako. Ang gagawin niya ay tatakutin ako, ku-kwelyuhan, idikit sa mukha ko ang mukha niyang nanlilisik ang mga mata o kaya ay ang kanyang kamao, ililingkis ang mga daliri niya sa aking leeg na para akong sasakalin, at kapag hayan, nanginginig na ako sa takot, uutusan na lang ako ang boses ay kunyari galit na galit, “Masahehin mo na nga lang ang katawan ko!”

At ako naman, susunod na lang din. Alam ko kasing kapag nasa ganoong sitwasyon na nakokorner na talaga ako at papalag, maaaring masaktan nga ako. Kaya go… sundin ko na lang ang utos ng aking mahal na “kuya”. Itataas na niya ang kanyang kamay niyan, pahiwatig na gusto niyang hilahin ko ang t-shirt niya upang maalis ito sa kanyang katawan. At ako pa talaga ang magtanggal ng kanyangt-shirt!

Pagkatapos, i-nguso naman niya ang kanyang harapan, pahiwatig na ang butones naman at zipper na ang aking ibaba at ako pa rin ang humila ng kanyang pantalon. Gagawin ko rin naman ito.

Hanggang sa brief na lang ang matitirang saplot sa kanyang katawan at sasampa na siya sa kamang nakadapa.

Alam ko namang hindi ako marunong magmasahe. Alam din niya iyon. Sa edad kong pito, maliliit at mura pa ang aking mga daliri, kulang pa sa lakas sa pagdiin sa kanyang matitigas na muscles, at mabilis ding mapagod. “Pagod na ako kuya…”

“Hindi ka pa nga nakakalahati sa likod eh!” pagmamaktol niya.

“E, pagod na ako eh!” padabog ko ring sagot.

At uutusan na niya akong apakan na lang ang kanyang katawan. Kahit 15 lang kasi si kuya Andrei, matipuno na ang katawan niya dahil sanay sa mabibigat ng trabaho sa bukid kagaya ng pag-aakyat ng nyog at paghahakot nito, pag-aararo, pag-iigib ng tubig. Kahit na anong trabaho kaya niyang gawin ito. Marunong na nga siyang magkumpini ng mga nasisirang parte ng aming bahay. Kaya kahit tapak-tapakan ko pa ang katawan niya, kaya niya ang aking bigat, lalo na sa panahong iyon, napakaliit kong bata.

“O sa harap naman…” At titihaya siya upang ang tyan, dibdib at hita naman ang aking tatapakan. Ang totoo, hindi lang ganda at tibay ng katawan at masasabing asset ni kuya Andrei. Maliban sa kanyang angking kapogi-an at tangkad, balbon siya at may maipagmamalaking kargada. Alam ko iyon dahil may mga kaibigan din naman akong kapag naliligo kami sa ilog na hubo’t-hubad minsan nagkukumparahan kami ng aming ari, nagpapalakihan; alam ko ang malaki at ang hindi. Kaya, masasabi kong malaki talaga ang kargada ni kuya Andrei. At tungkol naman sa kanyang pagka-balbon, kitang-kita ito kapag ganoong naghuhubad siya; ang mga pinong balahibong-pusa na kauusbong pa lang sa kanyang dibdib at ang mga nakahilerang balahibong ito na tila sinadyang iginuhit pababa sa kanyang pusod, patungo sa ibaba pa, hanggang sa mag-ugnay ang mga ito sa kanyang bulbol.

Nag-eenjoy rin naman ako sa pagtatapak sa kanyang katawan. Para rin kasi akong naglalaro. At kadalasan, niloloko kong sadyaing tapakan ang kanyang harapan.

“Amffff! Dahan-dahan! Tangina… mababasag na ang bayag ko niyan!” ang kadalasan ding sabihin niya kapag nasaktan sa pagtatapak ko sa kanyang pagkalalaki sabay tampal sa aking puwet. “Ummm!”

Pero sa loob-loob ko lang, alam kong nasasarapan din siya kung hindi man at nakikiliti sa pagtatapak ko sa harapan niya. Halos palagi kasi, nakakapa ng aking paa ang tumitigas ang ari niya sa loob ng kanyang brief. Pero, dahil wala naman akong kamuwang-muwang sa implikasyon ng pagtitigas ng ari, dedma na lang ako. Ang alam ko kasi, normal lang kapag tumigas ang ari ng lalaki. Naranasan ko na rin kasi iyon sa aking sarili. Kapag ganoong tumitigas, parang ang sarap idiin nito sa kung ano mang bagay, ngunit kapag hinayaan, kusa lang din itong mawawala at babalik uli sa dating lambot. Iyon alang ang alam ko.

May soft spot naman din talaga si kuya Andrei. In fairness sobrang sweet din naman nito sa akin kapag nasa tamang estado lang ang kanyang pag-iisip; ang ibig kong sabihin, walang topak. May mga pagkakataon ngang sabay kaming maliligo niyan. At kapag ganoon, parehong hubo’t-hubad kami sa banyo; siya ang magligo sa akin, magtatabo ng tubig galing sa drum na ibuhos sa akin, sasabunan ang buo kong katawan, hihilurin. At pagkatapos, siya naman ang maghihilod at magsasabon sa kanyang sarili habang tutulungan ko siyang buhusan ng tubig gamit ang tabo. Minsan din, ako ang inuutusan niyang maghilod sa kanyang likod. Walang malisya ito bagamat minsan, inaasar ko siya kapag nakitang nililinis o sinasabon niya ang kanyang pagkalalaki hanggang sa pilitin niya itong tumigas. Hindi ko rin alam kung bakit parang gustong-gusto niyang patigasin iyon at hindi pa nahihiyang nand’yan ako sa kabila nang may bulbol na ang ari niya samantalang ang sa akin ay wala pa. Ngunit dahil wala nga akong kamuwang-muwang, pagtawanan ko na lang siya at tawaging “Kabayo! Kabayo!!!”

Hanggang sa asaran lang naman iyon. At isa iyon sa mga bagay na hindi ko malilimutan tungkol kay kuya Andrei.

Ang isa pang bagay na hindi ko malimutan sa kanya ay ang kanyang pagka-overprotective sa akin. Kapag nakita niya ako sa school at alam niyang tapos na ang aking klase, puuwiin na kaagad ako niyan. “Uwi na! Kanina pa tapos ang klase mo ah! Anong ginagawa mo rito? Hinahanap ka na ng inay!”

Minsan nakipagsuntukan ako sa isang estudyante dahil inaasar ba naman ako, bansot daw ako at payatot. Sinuntok ko nga sa mukha. Natamaan ko. Ngunit gumanti ito at habang nasa kalagitnaan kami ng suntukan, hala, sumali ba naman ang kuya niya at ako na nga itong maliit, ako pa itong pinagtutulungan nila. Ah… noong nakita ito ng kuya ko, inupakan niya silang dalawa hanggang tumakbo ang bata na hinabol ko naman at ang kuya niya ay bumagsak sa lupa, putok ang mga labi. “Kapag nalaman kong inaapi nyo pa itong kapatid ko… kahit isali niyo pa ang tatay niyo, hindi ko kayo uurungan!” banta ni kuya Andrei.

Simula noon, wala nang nangtangka pang mam-bully sa akin sa school. Syempre, alam ng lahat na siga pala ang “kuya” ko.

Ngunit ang pinaka-memorable kong karanasan kay kuya Andrei ay ang mga harutan namin sa kuwarto. Dahil sa kuwarto ko nga siya natutulog at nakatira, syempre, tabi kami sa kama ko kapag natulog. Maliit lang kasi ako at kasya naman kaming dalawa sa kama ko. Naalala ko pa noong pinaka-unang gabi niya na matulog doon. Inunahan ko talaga siya sa kama at nahiga ako sa gitna mismo nito upang maisip niya na ayokong may katabi. Palagi kaya niya akong inaasar. At dahil sa kuwarto ko siya matutulog, parang may feeling-boss akong nadarama. Iyong bang, “Ako kaya ang may-ari ng kuwarto kaya ngayon, ako ang boss at dapat ako ang masusunod”. Ganyang pag-iisip.

“Ayaw mo bang magtabi tayo d’yan sa kama mo?” tanong niya noong nakitang hindi ko siya binigyan ng espasyo.

“Ayaw!” ang mataray kong sagot.

Hindi siya umimik. Walang nagawa kundi ang maglatag ng banig. At noong handa na ang kanyang tulugan, naghubad siya ng damit, brief lang ang itinira sa katawan. “Alam mo ba kung ano ang nangyari kagabi sa isang bata doon sa kalapit na baranggay natin?” ang sabi niya habang nakahiga na sa banig na nilatag, nakatihayang ang mga mata ay nakatuon sa aming atip na nipa. Iisa lang ang kumot ko at ginamit ko ito kung kaya unan lang at banig ang sa kanya at lantad na lantad ang kanyang katawan, pansin ko pa ang pagbakat ng bukol sa kanyang harapan.

“Hindi.” Ang maiksi kong tugon, pahiwatig na hindi ako interesado sa kanyang kuwento.

“Pinatay ng aswang.”

Gulat na napatagilid akong bigla paharap sa kanya. Syempre, matakutin din kaya ako, lalo na sa aswang. Kung kaya nga ayaw kong matulog na patay ang ilaw, kahit nagagalit ang itay dahil malakas daw ang kunsumo ng kuryente namin. “Weeee! Di nga?”

“Oo. May aswang palang gumagala dito sa lugar natin. Nasa kuwarto lang iyong bata, nag-iisa at sinilip lang daw ng aswang sa bubong ng bahay nila. Ang mga aswang pala ay puwede nilang pahabain ang kanilang dila! Hinawi ng aswang ang atip nilang pawid at iyong dila ng aswang ang pinahaba at sinipsip ang dugo ng bata habang mahimbing itong natutulog. Hayun, hindi na nagising. Patay! At nakita na lang nila kinaumagahan na simputi ng papel ang bata, wala na palang dugo ito! Tsk! Tsk! Tsk!” Seryoso rin siyang nagkuwento, parang totoo talaga. Paniwalang paniwala ako.

Bigla akong kinilabutan. Ngunit dahil tinarayan ko siya, hindi pa rin ako nagpahalata na takot na takot na ako. Tiniis ko. Pride ba. “Wala naman akong naririnig na aswang dito eh!” ang sagot kong pagdadabog. Sa totoo lang, may mga kuwento-kuwento na rin akong narinig na ewan kung totoo o gawa-gawa lamang din.

“Wala pa. Hindi pa natyempuhan. Malalaman mo kapag nasa paligid ang aswang dahil mag-iingay ito ng, ‘kikik! Kikik! Kikik! Kikik! Kikik!’ At heto pa, naaamoy daw nila kapag ang bahay ay may nakatirang bata, bagong silang o kahit iyong ang edad ay hanggang pitong taong gulang.”

Na lalo ko pang ikinatakot. Pitong taong gulang din kaya ako. “Tinakot mo lang ako eh. Alam ko hindi totoo iyan. Bagong silang na bata lang ang kinakain ng mga aswang, hindi na malalaki!”

“E bakit sa kalapit na baranggay natin, pitong taong gulang iyong bata na sinipsip ang dugo?”

“Ewan ko sa iyo! Matulog na nga ako! Ayoko nang makinig!” sambit ko at tumalikod na ako sa kanya, itinakip sa buong katawan ko ang kumot dahil sa takot.

Ngunit hindi ako nakatulog. Hanggang sa nag-alas 12 na ng hatinggabi, hindi pa rin ako dalawin ng antok. Iyon bang ang isip ay naglalaro tungkol sa bagay na kinatatakutan at para akong mababaliw na nagmamanman sa paligid kung may ingay na kagaya ng sinabi niya o ang bubong na baka may biglang hahawi sa aming atip na nipa atsaka makikita ko na lang ang dalawang malalaki at pulang-pulang mga mata na ang dila ay inilaylay na patungo sa akin. O kaya naman ay makatulog ako tapos hindi na mangising dahil sinipsip na nga ng aswang ang aking dugo. Grabe, pinagpawisan ako kahit malamig ang gabi.

At hindi nga ako nakatiis.

“Uhhhhmm!” ang narinig kong ungol ni kuya Andrei. Nagising kasi siya. Nilingon niya ako. “O… bakit nandito ka na sa tabi ko? Akala ko ba ay ayaw mong may katabi?” ang mahinang sambit niya, ang boses ay halatang sa isang naudlot ang tulog.

“M-mayroon akong narinig kuya eh…” sambit ko na ang boses ay parang sa isang tupang nakakaawang tingnan at pakinggan.

“Ano?”

“Kikik! Kikik! Kikik! Kikik! Kikik!”

Napangiti naman siya. “Aswang nga iyan. Ngunit huwag ka nang matakot. Yayakapin ka ni kuya.” Sabay lingkis ng kamay niya sa aking katawan.

At hayun, itinakip ko sa aming dalawa ang nag-iisang kumot ko. At nakatulog ako nang mahimbing sa sahig, yakap-yakap ng aking kuya.

Sa aming agahan kinabukasan, tinanong ko kaagad ang inay. “Nay… may bata raw na pinatay ng aswang sa kalapit-baranggay natin?”

Na mabilis ding sinagot ng aking inay ng. “Wala ah! Saan mo ba narinig iyan…?”

Hindi na ako kumibo. Nagagalit kasi ang inay kapag nagtatanong ako ng mga ganyang kuwento-kuwento kasi alam niya natatakot na ako niyan at hindi makatulog. Ang nanay ko pa; ilang beses na kayang naiistorbo sila ng itay ko sa kanilang kuwarto dahil kapag may narinig akong mga ganyang kuwento, sa kanilang kuwarto ako natutulog.

Tiningnan ko si kuya Andrei, hinintay kong panindigan niya ang kuwento niya kung totoo nga. Ngunit kinindatan lang niya ako at sabay bitiw pa ng nakakalokong ngiti. Doon ko nalaman na nag-imbento lang pala siya ng kuwento. Sinimangutan ko siya. At sa isip ko lang, “Mamaya ka lang…”

At kinagabihin nga, inaway ko na naman siya. “Bakit tinakot mo ako kagabi? Mahaba ang dila ng aswang? Sinipsip ang dugo noong pitong taong gulang na bata?”

Ngumiti lang siya. “Ganyan naman talaga sa sine, di ba?” ang kalmante pa rin niyang sagot.

“Ewan ko sa iyo. Bakit mo ako tinakot?”

“Gusto ko lang mayakap ang bunso ko… ito naman o. Sige na, usog na doon, tatabi ako” ang sambit niya noong akmang hihiga na siya sa aking kama.

“Ayoko ah. D’yan ka lang sa sahig.”

Hindi na siya nagpumilit. “Ok... Sinabi mo eh.” At nilatag niya ang banig sa sahig at pagkatapos, naghubad ng damit, nahiga na parang wala lang.

Ngunit may naramdaman pa rin akong takot. Kaya hindi ko na rin napigilan ang sarili. “Dito ka na sa tabi ko!” ang padabog kong sabi.

“Ayoko d’yan. Ayaw mo naman eh. Atsaka, umiihi ka sa pagtulog, baka maihian mo pa ako.”

“Waaahhh! Di na kaya ako umiihi.”

“E bakit sabi ng inay ay umiihi ka pa rin daw?”

“Wala na eh! Tsismis lang iyon.”

Natawa siya sa sinabi kong tsismis. Siguro napatanong siya sa sariling, “May tsismis pa itong nalalaman… parang showbiz!”

“Halika na dito kuya!” Ang paggiit ko na, ang boses ay nainis na. “Sabi mo gusto mo akong mayakap.”

At doon na siya bumigay. Alam ko naman gusto rin niya iyon. Feeling hard-to-get lang siya. “Sige na nga! May utang ka sa akin ha?”

“Anong utang naman iyon?”

“Iyong pagpapatabi mo sa akin sa iyong kama, ang panghingi mo ng yakap sa akin…”

“Sige… may utang na ako.” sambit ko na lang upang matapos.

Simula sa gabing iyon, magkatabi na kaming natutulog ni kuya Andrei sa aking kama. Iyon ang isa sa na-miss ko sa kanya. Ang pagyayakapan namin habang natutulog, ang kulitan bago matulog, ang harutan, ang munting away…

Sa totoo lang, naging sobrang close ako sa kuya Andrei ko masasabi kong mas malapit pa ang loob ko sa kanya kaysa aking sariling mga magulang. Para sa akin sa panahong iyon, siya ang nag-iisang idol ko, ang tinitingala ko, ang hero ko, ang best friend ko, ang totoong kuya ko. At halos siya na rin ang itay at inay ko. Parang hindi ko kayang mabuhay sa mundo kapag wala siya.

Ngunit may isa pang insidenteng nangyari sa amin ni kuya Andrei na hindi lang tumatak sa aking isip kundi nagdulot pa ng malalim na sugat sa aking nakaraan na siyang nagbigay ng matinding kalituhan sa aking pagkatao. At ito rin ang naging basehan ko sa paggawa ng mga mahahalagang desisyon ko sa buhay; kung bakit ko tinahak ang landas na aking kinasasadlakan sa ngayon.

Ang insidenteng ito ay ang ipinagbiilin niya bago siya lumisan na iingatan ko; ang aming munting lihim...

**************************************

[02]

Huling gabi na nila iyon sa bahay namin at sa huling pagtatabi namin sa pagtulog ng kuya Andrei ko, hindi ko maiwasang hindi mapaiyak. Sa totoo lang, ayaw kong makita niyang umiyak ako. Palagi kasi niyang sinasabing babae lang daw ang umiiyak. At kung ang isang lalaki ay umiiyak, bakla raw ito. At maraming beses na niya akong tinutukso. “Ah, umiiyak na naman. Bakla! Bakla!” kapag ganyang iiyak ako dahil sa pang-aasar niya at hindi ako makaganti. Kaya pipigilan ko na lang ang aking sarili. Marahil ay paraan din niya iyon upang huwag akong umiyak. Kasi, kapag nakita ng nanay ko at ng nanay niyang umiiyak ako dahil sa pang-aasar niya, sigurado, katakot-takot na sermon ang aabutin niya.

Alas 10 ng gabi. Nakahiga na kaming pareho, magkatabi sa kama. Nakatihaya siya habang ako ay nakatagilid, inilingkis ko ang isa kong kamay sa kanyang dibdib. Hindi maalis-alis sa aking isip na iyon na ang huli naming pagtabi sa pagtulog. Matinding lungkot ang aking nadarama. Parang hindi ako makahinga; parang ang sikip-sikip ng aking dibdib, lalo na kapag sumingit ang mga masasayang alaala namin ni kuya Andrei na hindi ko na muling maranasan pa: ang aming harutan, ang aming habulan, ang paliligo namin sa ilog, ang kanyang pang-aasar, at higit sa lahat, ang kanyang pagka-overprotective at pag-aalaga sa akin. Pilit kong nilabanan ang sariling huwag umiyak.

Ngunit dahil sa tindi ng aking nadarama, hindi ko rin nakayanan ang aking sarili. Tila may sariling pag-iisip ang aking mga luha na kusang dumaloy na lamang sa aking mga mata. At wala akong nagawa kundi ang hayaan silang pumatak nang pumatak. Hindi ako nagsalita upang hindi mapansin. Nagkunwari akong tulog, ang mukha ay isinubsob sa unan habang ang isa kong kamay ay nakalingkis sa kanyang dibdib.

Nagawa kong itago ang aking pag-iyak... ngunit hindi ang aking paghikbi.

Naramdaman kong tumagilid si kuya Andrei at dumampi sa aking buhok ang kanyang kamay na marahang humaplos dito. Hinayaan ko lang siya. Ayokong makita niya akong umiyak. Ayokong tutuksuhin niya ako na bakla.

Maya-maya, pilit na isiniksik niya ang kanyang kamay sa unan na itinakip ko sa aking mukha. Noong nakapa niya ang aking panga, hinawakan niya ito at hinawi paharap sa kanyang mukha. Wala akong nagawa kundi ang humarap sa kanya, ang mukha ko ay basang-basa pa ng mga luha at pilit na pinigilan ko ang aking paghikbi.

Tinitigan niya ang aking mukha. Noong napansin niya ang patuloy na pagdaloy ng aking mga luha sabay ng aking paghikbi, pinahid niya ang mga ito sa kanyang palad. “Di ba sabi ko, bakla lang ang umiiyak? Bakit ka umiiyak?” ang marahan niyang boses, ramdam ko ang matinding pagkaawa niya sa akin. Hindi niya ako tinukso.

“Ma-miss kita kuya eh…” ang pautal-utal kong sagot gawa nang patuloy kong paghikbi ang mga malalaking butil ng luha ay patuloy pa rin sa pagdaloy sa aking pisngi.

“Talaga…?”

“O-opo.”

“Akala ko ba matutuwa ka dahil wala nang mang-aasar sa iyo?”

“Ma-miss ko iyong pang-aasar mo.” Ang mabilis ko ring sagot na inosenteng-inosente, hindi nakuha ang sarkastiko niyang biro.

Napangiti siya ng hilaw. “Mas ma-miss ko ang kakulitan mo. Ikaw lang yata ang nag-iisa kong bunso. Kahit kailan, espesyal ka sa akin. Walang kahit sino mang papalit sa iyo dito sa puso ng kuya mo. At tandaan mo… babalik ako dito. Di ba sinabi ko na sa iyo iyan?”

“K-kailan pa iyon? Matagal pa…”

“Malapit lang iyon” sabay dampi ng kanyang mga labi sa pisngi ko. Niyakap niya ako nang mahigpit.

Sinuklian ko ang mahigpit niyang yakap.

At ang sunod na nangyari ay ang isang bagay na siyang naging dahilan upang buksan ang maraming tanong tungkol sa tunay kong pagkatao; ang pangyayaring mistulang naging isang pangitain na palaging bumabagabag sa aking isip.

Habang patuloy pa rin ang aking paghikbi at pag-iyak, nanatiling hinawakan ng dalawa niyang kamay ang aking mukha. Hinaplos-haplos ito. “Tahan na… huwag ka nang umiyak.”

Ngunit patuloy pa rin ako sa aking paghikbi.

Inilapit niya ang mukha niya sa mukha ko, halos magpang-abot na ang aming mga labi at mistulang malulusaw ako sa titig niya, halos dalawang pulgada lang ang layo ng mga mata ko sa mga mata niya. “Gusto mo bang halikan kita?”

Naaamoy ko pa ang preskong hangin na nanggaling sa loob ng kanyang bibig. Kato-toothbrush pa lamang niya at mabango ang kanyang hininga.

Tumango ako. Halik lang naman. Natural lang naman ang halik.

Ngunit hindi ko inaasahan ang ibang klaseng halik na ginawa niya sa akin. Idinampi niya ang kanyang mga labi sa aking mga labi!

At doon ako nawindang sa ginawang iyon ni kuya Andrei. Naturete ang utak ko. Hindi ko alam kung magpumiglas o hahayaan na lang siyang paglaruan ang aking bibig. Ngunit nanaig sa aking isip ang lungkot sa kanyang nakaambang paglayo. Na-miss ko siya; mahal ko ang kuya Andrei ko. At bago pa man ako nakapalag, naramdaman kong unti-unti rin akong nasarapan sa patuloy niyang pagsisipsip sa aking mga labi, lalo na noong ibinaling ko ang aking paningin sa kanyang mga mata na nakapikit, na mistulang sarap na sarap sa kanyang ginagawa.

At dahil doon, tuluyan nang nahinto ang aking pag-iyak. Nahinto rin ang aking paghikbi. Panandalian kong nalimutan ang matinding lungko na aking nadarama.

Nakipikit na rin ako. Noong naramdaman ko sa aking bibig ang kanyang dila na ibinundol-bundol at pilit na ipinasok sa kaloob-looban ng aking bibig, ibinuka ko ito.

Narinig ko ang mahinang pag-ungol ni kuya Andrei. Naki-ungol na rin ako bagamat hindi ko alam kung para saan iyon.

Maya-maya lang, bumaba ang bibig niya sa aking leeg. Nakiliti man, inangat ko pa rin ang aking ulo upang bigyang laya siya sa kanyang pagsisipsip at pagdidila sa parte ng aking katawang iyon.

Ngunit hindi ko rin natiis ang kiliti at nagtatawa na ako at itinulak ang ulo niya. “Kuya… nakikiliti ako!!! Kuyaaaaa!!!” ang pigil kong pagsigaw.

Para siyang biglang nagising sa isang mahimbing na pagkatulog. At nakita ko na lang ang kanyang mga labi na bumigay para sa isang ngiti. At tumawa siya. “Ay sorry…” sambit niya sabay yakap na naman sa akin at lapit ng kanyang mukha sa aking mukha.

“P-para saan iyon?” ang inosente kong tanong, tinitigan ang kanyang mga mata.

“Saan?” bulong niyang tanong na nag-iinosentihan.

“Iyong halik.”

“Ah iyon ba? Para hindi mo ako malimutan.”

“Hindi naman talaga kita malimutan eh.”

“Mas lalong hindi mo na ako malimutan niyan.”

Tahimik.

“Nagustuhan mo ang halik ko?” tanong niya.

Tumango ako. Hindi ko rin alam kung bakit ako tumango. Parang wala lang naman iyon sa akin. Parang isa lang sa mga laro at kulitan namin. Parang kagaya lang nang kapag naliligo kami at hihilurin ko ang likod niya; iyong kakagat-kagatin niya ang aking dibdib kapang nanggigil siya. Parang isa lang sa mga ganoon.

“Gusto mo halikan kita uli?”

“Ayoko sa leeg! Nakikiliti ako eh!” ang sagot ko.

“E, di huwag sa leeg. Problema ba iyan.”

“Sige...”

At naglapat muli ang aming mga labi. Niyakap niya ako nang mahigpit; nakiyakap na rin ako. Umungol siya; naki-ungol na rin ako. Ipinikit niya ang kanyang mga mata; ipinikit ko rin ang akin. Ikiniskis niya ang dila niya sa aking dila at kaloob-looban ng aking bibig, pinilit ko ring ginaya iyon. Parang naglalaro lang kami, naghaharutan, naghahabulan, nag-eespadahan, gamit ang aming mga dila.

Maya-maya, kumalas siya sa aming paghahalikan. “M-may ipagagawa ako sa iyo na lalong hindi mo pa ako malilimutan” sambit niya.

“A-ano?” ang tanong ko.

“Masahe lang naman”

“S-sige.” Ang sagot ko. Palagi ko naman kasi siyang minamasahe sa katawan. Normal lang naman ang masahe.

Ngunit nabigla ako dahil tumihaya siya at hinubad ang kanyang brief kung saan tumambad sa aking mga mata ang tigas na tigas at naghuhumindig niyang pagkalalaki. At noong tuluyan nang nahubad ang kanyang brief, nanatili syang nakatihaya.

Gusto kong tumawa nang malakas dahil tirik na tirik ang kanyang pagkalalaki at hindi naman niya kailangang hubarin pa ang kanyang brief kung masahehin ko lang siya. “Bakit mo hinubad ang brief mo?” tanong ko.

“Masahehin mo” sabay nguso sa harapan niya.

“Bakit dati hindi ka naman nahubad ng brief kapag minamasahe kita?” ang tanong ko uli, hindi nakuha ang ibig niyang sabihin.

“Iyan kasi ang masahehin mo!”

“Huwaaaaa! Bakit iyan? Hindi ko naman minamasahe iyan dati eh!”

“Eh… di masahehin mo na siya ngayon.”

Nagdadalawang-isip ako. Sa edad kong pito, alam ko, masagwa iyon. “Eh…” ang nasambit ko na lang.

“Sige na bunso… kapag minasahe mo iyan, hindi mo talaga ako malimutan. Pramis. Mahal mo naman si kuya Andrei, di ba?”

Tumango ako.

“Iyan naman pala eh… Mahal ko rin naman ang bunso ko eh.”

At dahil sinabi niya, wala akong nagawa kundi ang tumalima. Umupo ako sa gilid niya. “P-paano ba m-mamasahehin iyan?” ang puno ng kainosentihan kong tanong. Noon ko lang kasi nalaman na puwede palang masahehin ang ari ng isang tao.

“Ganito iyan…” hinawakan ng kaliwang kamay niya ang kanyang ari at itinaas-baba ang kamay niya ng ilang beses. At pagkatapos ay inutusan na ako, “Ikaw na… ganyan lang kadali.”

Naninibago man, inabot ng isa kong kamay ang kanyang ari ngunit dahil mataba ito, hindi ko ito nahawakan ng buo. Hinawakan ko pa rin at itinaas-baba ko ang aking kamay na nakahawak dito.

Habang ginagawa ko iyon, nagtatanong naman ang aking isip kung bakit gusto niya iyon; kung bakit pinagawa niya sa akin iyon; at kung bakit noon lang. Hindi ko talaga maintindihan. At lalong nalito ako noong nakita ang ang hitsura niya habang ginagawa ko iyon. Para siyang sarap na sarap. At marahan pa niyang inindayog ang kanyang katawan sa bawat pagtaas baba ko ng aking kamay na nakahawak sa ari niya.

“Dalawang kamay ang ihawak mo tol…” ang bulong niya.

“Kuya naman eh… nangangawit na ako eh…” ang himutok ko.

“Huwag kang mag-alala tol. Malapit na… malapit na. Please???”

At hinawakan ng dalawa kong kamay ang pagkalalaki niya.

“Hayan… Sige tol, bilisan mo lang, bilisan mo lang tol. Malapit na. M-malapit na tol!”

Kahit nahirapan, binilisan ko na lang ang pagtaas baba ng dalawa kong kamay sa kanyang ari bagamat hindi ko talaga alam kung bakit at kung ano ang ibig niyang sabihin sa sinasabi niyang “malapit na”.

Hanggang sa mistula na siyang nagdedeliryo at malagutan ng hininga. Umuungol siya at pabilis nang pabilis ang kanyang paghinga at ang pag-didiin ng kanyang harapan sa aking kamay. At pakiwari ko ay lalo pang lumaki ang ari ni kuya Andrei, mistula itong lumubo na parang puputok ang ulo.

At ewan ko rin ba; sa ginawa kong iyon, may kakaibang init akong naramdaman sa aking katawan; sa nakitang tirik na tirik na ari ni kuya Andrei at sa postura na rin niyang bakas sa mukha ang sarap.

Dahil gusto kong pagbigyan siya sa kanyang utos na bilisan ko pa ang pagtaas-baba ng aking mga kamay sa ari niya, sa kabila pa ng aking pangangalay, inilapit ko ang aking mukha sa kanyang ari, bahagyang nakabuka pa ang aking bibig sa pagco-concentrate. At habang nasa ganoong sitwasyon akong nakatutok sa aking ginagawa at naghinatay sa kung ano man ang ibig niyang sabihin sa “malapit na”, nabigla na lang ako noong sabay sa pagpakawalaa niya ng pigil na ungol, pumulandit ang kanyang likido galing sa kanyang ari at tumama ito sa aking mukha, marami ang na-shoot sa aking bibig.

“Eeeeeeeewwwwwwwwww! Ano iyan??? Kadiri!!! sigaw ko sabay bitiw ko sa kanyang ari.

“Ituloy mo tol! Ituloy mooooo! Huwag mong bitiwan!” ang mabilis din niyang sabi.

At dahil sa pagkabigla rin, muli kong hinawakan ang ari niya at itinuloy ang pagtaas-baba ng kamay ko sa kabuuan ng kanyang ari, ni hindi ko man lang nagawang huminto at linisin muna ang aking mukha at idura ang dagtang pumasok sa aking bibig.

Hanggang sa naramdman ko na lang na tila nanghihina siya, ang kanyang ari ay pumipintig-pintig at binabaltak niya ang kanyang paa kapag nahipo ko ang ulo ng kanyang ari.

Hininto ko na ang pagtaas-baba ko sa kanyang ari noong hinawakan na niya ang aking kamay na tila nakikiliti na sa aking ginawa. Pareho kaming habol-habol ang paghinga; siya, dahil sa naramdamang sarap at ako, dahil sa sobrang pagod. Hinila ko ang kumot namin at pinahid ang aking mukha.

Nagulat talaga ako sa nasaksihang likidong pumulandit galing sa ari ni kuya Andrei. Ang buong akala ko, ihi lamang ang lumalabas sa ari ng isang tao. “A-ano iyon kuya? Kadiri naman! Nalunok ko pa ang iba ah! Ang pakla ng lasa! Malansa!”

Tawa lang ang isinagot niya.

Ngunit iginiit ko ang aking tanong. “Ano nga iyon???” na ang boses ay may halong pagkainis.

Tumayo siya, hinugot ang marumi niyang damit at pinahid ang sarili. Pagkatapos, naupo sa gilid ng kama, nanatiling hubad ang katawan, ang kanyang pagkalalaki ay bahagyang lumambot na nakalaylay sa kanyang harapan.

Pinaupo niya ako sa gilid ng kama, sa tabi niya. Umakbay siya sa akin. “Basta, ang nangyari na iyon ay lihim na lang natin ha?”

“Bakit?”

“Kasi, kapag ang dalawang tao ay sobrang close sa isa’t-isa, kagaya natin… dapat sila ay may isa, dalawa, o maraming lihim. Kapag wala silang lihim, hindi sila ganyan ka close. Hindi nila ganyan kamahal ang isa’t-isa. Ngunit kapag may lihim sila” sabay kindat sa akin, “…lalong hindi nila malilimutan ang isa’t-isa. Kasi, may lihim nga sila. At ako... mahal ko ang bunso ko at ikaw, mahal mo naman din ang kuya Andrei mo, di ba?”

“O-opo.” ang inosente kong sagot.

“Hayannnn... Kaya, iyan ang lihim natin. At tayong dalawa lamang ang nakakaalam ng lihim ko.”

“Bakit po siya lihim? Masama ba iyan?”

“Hindi ah! May mga bagay lamang na dapat mong ilihim. Kagaya nang kapag tumae ka, hindi mo dapat itong ipinagsasabi, di ba? Masama ba ang tumae? Hindi. Pero dapat lihim mong gagawin ito.”

“E kasi mabaho kapag sa gitna ng maraming tao ka tumae.” Sagot ko naman sabay tawa.

Natawa rin siya. “Tama.”

“P-pero bakit iyong sa iyo, hindi naman mabaho. Bakit lihim iyon?” ang tanong ko uli.

“Ganito iyan... Halimbawa ikaw, kaya mo bang maghubad sa maraming tao? At lalo na kung nakatirik pa ang iyong ari?”

“Hindi.”

“Mabaho ba iyan?”

“Hindi.”

“Masama ba?”

“Hmmmm… kasi bastos.”

“Masama ba ang bastos? Pumapatay ba ng tao ang bastos?”

“Hindi”

“O… pareho lang ang mga iyon sa ating munting sikreto. Maaring bastos, ngunit hindi naman masama.”

Hindi ako nakaimik. Nag-isip. Tama nga naman siya.

“Promise hindi mo sasabihin kahit kanino ang lihim natin ha?”

“Opo. Promise po kuya…”

“Ngunit huwag mo ring gawin sa iba ang ipinagawa ko sa iyo ha?”

“Opo. Bakit po hindi?”

“Kasi hindi maganda. Kapag ginawa mo iyan sa iba, iisipin nila bakla ka.”

“Bakit ikaw pinagawa mo sa akin?”

“Kasi nga lihim lang natin. Upang maalala mo ako. Di ba aalis ako?”

“E… paano iyan, wala akong lihim sa iyo. E hindi mo ako maalala?”

“Anong wala? Meron.”

“Ano?”

“Iyong ginawa mo sa akin. Lihim din iyon. Di ba sabi ko huwag na huwag mong gagawin sa iba iyon? Iyon na iyon. Sa akin mo lang maaaring gawin iyon. Kasi nga, lihim natin. Para sa atin lang ang lihim na iyon. Sa akin lang puwede mong gawin iyon…”

“Bakit sa iyo ko lang gagawin iyon?”

“Kasi... close nga tayo, di ba? Mahala na mahal ka ni Kuya Andrei at mahal mo rin ang kuya Andrei. Naintindihan kita, naintindihan mo ako. Hindi ko ipagsasabi ang lihim natin. Pero kapag sa iba mo gagawin ito, pagtatawanan ka nila, ipagsasabi nila ang ginawa mo. Di ba nakakahiya iyon?”

Hindi na ako sumagot. Tiningnan ko na lang ang kanyang mukha. Kahit hindi niya sinagot ang aking tanong tungkol sa malagkit na mapaklang likidong lumabas sa kanyang pagkalalaki, hindi ko na rin iginiit pa ito. Ang mas nangingibabaw sa aking isip sa pagkakataong iyon ay ang kanyang pag-alis. At ito ang nagbigay sa aking puso ng matinding sakit. At namalayan ko na lang ang pagpatak muli ng aking mga luha.

“Bakit ka pa kasi aalis eh!” tumayo ako at nagmamaktol, ang aking mga paa ay ibinabagsak-bagsak ko pa sa sahig.

“Aalis ako kasi… hahanapin ko ang aking kapalaran sa Maynila. Aalis ang aking mga magulang kung kaya ay naroon din ako kung saan sila pupunta upang tumulong, sumuporta…”

“Bakit sila aalis? Bakit hindi na lang kayo dito tumira? Kagaya ngayon?” ang tanong ko na para bang ganoon lang kasimple ang buhay; na titira na lang ang pamilya nila sa amin, doon kakain, doon matulog at wala nang iba pang iisipin.

Napabuntong hininga siya, tiningnan ako. Marahil ay nag-isip kung paanong paliwanag ang gagawin upang maintindihan ko nang maigi. “Alam mo… minsan sa buhay ng tao ay may mga pagkakataong mapilitan kang lumayo sa nakasanayan mong lugar o sa mga taong mahal mo.”

“Bakit?”

“Upang maghanap ng magandang oportunidad o pagkakataon upang umunlad o makaahon sa hirap. Ang iba, upang hanapin ang kanilang kaligayahan, ang kanilang swerte, ang kanilang kapalaran. Ang iba rin ay upang matuto...”

“Bakit?”

“Kapag malaki ka na, malalaman mo rin ito. Nakakita ka na ba ng mga inakay na ibon?”

“Opo…”

“Parang ganyan din ang buhay. Ngayong bata ka pa, katulad ka sa isang inakay na dapat ay nasa isang pugad lamang, inaalagaan, pinapakain ng mga magulang na ibon kasi… hindi mo pa kayang lumipad at kulang pa ang iyong kaalaman sa paglipad sa malalayong lugar. Ngunit kapag lumaki ka na, wala ka na ring choice kundi ang lumisan sa iyong pugad, lumipad...”

“Bakit iiwanan niya ang pugad?”

“Upang maghanap ng makakain, pumunta sa mga lugar na malalayo, i-enjoy ang ganda ng mundo, harapin ang mga hamon sa buhay. Lilisanin din niya ang pugad upang matuto siyang mabuhay sa sarili niyang paraan at pagsisikap, dahil darating ang araw na iiwanan din siya ng kanyang nanay. At kapag nangyari iyon at hindi siya natutong mamuhany na mag-isa o maghanap ng pagkain para sa sarili, mamamatay siya.”

“Bakit saan naman pupunta ang nanay”

“Kapag… pumanaw na ito, tatanda at mamamatay. O kaya ay gagawa muli ng panibagong pugad para sa bago niyang mga inakay.”

“Bakit ikaw? Hindi ka pa ba marunong sa buhay?”

Napangiti siya sa huli kong tanong. “Hayy…. Kulittttt!!!” Ang sagot niyang nakulitan na. “Oo, kulang pa ang aking kaalaman sa buhay. Kaya kailangan kong matuto, pumunta sa ibang lugar, hanapin doon ang mga bagay na makapagbibigay sa akin ng magandang opotunidad, kaalaman, at pagkakataon sa buhay.”

“Kapag marunong ka na, babalik ka rin dito?”

“Oo… babalikan ako rito. Babalikan kita. Syempre, ikaw ang bunso ko. Tutulungan kita, tuturuan kita upang matuto ka rin sa buhay.”

“Talaga kuya?”

“Oo... babalikan kita.”

“Promise ha?”

“Promise...”

Tahimik. Hindi na ako umimik. Sinabi niya eh. Nag promise naman siya. Masakit mang tanggapin, wala akong magawa.

Humiga siya sa kama, nakatihaya. Ibinuka niya ang kanyang dalawang bisig habang nakatingin sa akin. “Halika, hug na lang sa kuya…”

Humiga na rin ako, isinampa ko ang aking katawan sa ibabaw ng katawan niya, tinanggap ang kanyang yakap. Niyakap ko rin siya. Sa aming ayos, nagmistula siyang isang tatay na pinapatulog sa ibabaw ng kanyang dibdib ang kanyang anak na sanggol.

Ngunit halos hindi rin ako nakatulog. Ang tanging isip ko ay ang pag-alis niya.

Kinabukasan, maaga siyang nagising. “Tara tol… may ibibigay ako sa iyo.” Ang sambit niya.

Tinungo namin ang lagayan ng pala, kinuha ang isang sapling ng puno, iyon maliit na itatanim pa lang, nakabalot pa ang ugat nito sa itim na plastic, marahil ay binili niya ito.

“Anong kahoy iyan?” tanong ko.

“Mangga. Itanim ko ito sa harap ng bahay ninyo tol… alaala ko sa iyo, alaala natin. Habang wala ako, ito ang alagaan mo. Kapag ginawa mo iyan, parang ako na rin ang inaalagaan mo.”

Tinumbok niya ang harap ng bahay, may sampong metro ang layo mula sa aming hagdanan. Sumunod ako, naupo sa gilid niya habang pinagmasdan ko ang kanyang pagbungkal sa lupa. Noong naitanim na ang puno, humarap siya sa akin, ang kanyang mukha ay nababalot sa pawis.

“Alagaan mo iyan ha?” sambit niya, turo sa punong itinanim.

Tumango lang ako. Madali namang alagaan iyon kasi didiligan ko lang naman.

Bumalik kami sa loob ng bahay. Sa kuwarto ko, itinuloy niya ang pag-pack up sa kanyang mga dadalhin habang nakaupo lang ako sa gilid na kama at pinagmasdan siya habang inaayos niya ang paglagay ng mga damit sa kanyang bag, lumingon siya sa akin. “O... may gusto ka ba sa mga damit ko? Bibigyan kita.” Sambit niya.

Walang imik na tumayo ako at dinampot ang isang asul na t-shirt na may stripe na pula. Nagandahan kasi ako sa t-shirt niyang iyon. At pansin kong palagi niya itong isinusuot.

Tiningnan niya ako. “Gusto mo iyan?”

Tumango ako.

“Pinakapaborito ko ang t-shirt na iyan. Pero ibibigay ko iyan sa bunso ko...” sabay kuha nito sa aking kamay at isinukat sa aking likod. “Ay... anluwag pa pala nitong t-shirt” sambit niya. “Gusto mo ba talaga siya?”

“Opo...”

“O sige... itago mo na lang muna at kapag malaki ka na, saka mo isuot ha? At kapag nagkita na tayo muli, gusto kong makitang suot-suot mo iyan...”

“Opo...”

Tinupi niya ito, binalot ng papel atsaka ibinigay sa akin. “Ingatan mo iyan...”

Kinabukasan, inihatid namin sina kuya Andrei at kanyang mga magulang patungo sa terminal ng mga bus patungong Maynila. Syempre, sobrang close ng mga pamilya namin at alam kong pati ang aming mga magulang ay parehong nalungkot sa paghihiwalay nila. Noon lang yata nangyari na nagkahiwalay sila.

Habang naghintay kaming lahat sa bus na kanilang sasakyan, dinala ako ni kuya Andrei sa pier na malapit lang sa terminal. Hindi ko malimutan ang insidenteng kinarga niya ako patungo roon, at pinagalitan ako ng aking inay noong nakitang nagpakarga ako sa kuya Andrei ko.

“Hayaan nyo na po, inay. Huling paglalambing na lang ito sa akin ni bunso…” ang sagot ni kuya Andrei. At kinarga niya talaga ako. Iyon bang pagkaragang nakaharap ako sa kanya at ang dalawa kong paa ay nakalingkis sa kanyang beywang habang hawak-hawak naman ng kamay niya ang aking puwet upang hindi ako malaglag. At ako naman, syempre, mahigpit ko siyang niyayakap.

Bago makarating sa pier, pumasok muna kami sa isang photo center at nagpakuha ng litrato. Dalawang posisyon ang kinunan sa amin. Ang isa ay magkatabi kaming naupo, inakbayan niya ako at ang mga mukha namin ay magkadikit, at ang pangalawang kuha ay nakakandong ako sa kanya habang ang dalawa niyang kamay ay inilingkis sa aking katawan. Prang mag-ama lang.

Noong na-develop na ang litrato, pinaghatian namin ang mga ito. May pang wallet size, may pang-album. Tapos, sinulatan niya ng dedications ang likod ng mga litrato pra sa akin, “Para sa aking pinakamamahal na bunso… lagi mong tandaan, mahal na mahal ka ni kuya.” Mayroon ding, “Alagaan mo palagi ang sarili, mag-aral, at magpakabait. Love ka ni kuya”, “Huwag mong kalimutan si kuya Andrei mo ha?”, “Ma-miss ko ang pinakamakulit ngunit pinakamahal ko na bata sa buong mundo… Mwah! Mwah! Mwah!”

Ang isinulat ko naman sa litrato niya ay simple lang, syempre, grade 1 pa lang ako noon. “I love you kuya Andre.”, “Ma-miss kita kuya Andrei…”, “Sana babalik ka kaagad kuya.”

Bumili rin siya ng dalawang maliliit na album, tig-iisa kami, upang gawing lagayan ng aming mga litrato. “Ingatan mo ang mga iyan tol ha? Para lagi mong nakikita ang pogi mong kuya Andrei…”

Pumasok din kami sa isang kainan na nasa gilid lang ng photoshop. Umurder siya ng beer. At dahil busog pa ako, softdrinks na lang ang inorder niya sa akin, at syempre, ang pinakapaborito kong puto. Sobrang daming puto nga ang inorder niya. “Hindi natin mauubos iyan kuya…”

“Ibalot mo ang hindi mo makakain upang kahit mamayang gabi, sa kuwarto mo, makakain mo pa rin ang kinain nating puto ngayon. Parang nand’yan pa rin ako sa tabi mo.”

Tumango lang ako.

“Kakantahan kita tol…” sabay tayo at tinumbok ang videoke machine sa restaurant na iyon. Magaling kasing kumanta si kuya Andrei. Naalala ko nga, palagi silang nagba-bonding ng itay ko kasi pareho sila ng hilig; ang pagkanta at paggitara. At kapag nasa bukid ang itay, palagi niyang ginagamit ang gitara nito.

Kinuha niya songbook sa ibabaw ng videoke machine. At noong nahanap na ang kanyang kanta, naghulog siya ng coin sa videoke machine slot. Kinuha niya ang mike, tumabi sa akin at binuklat ang mga litrato namin sa album na dala-dala namin at inilatag sa mesa.

Noong nagsimula nang tumugtog ang videoke, inilingkis niya ang kanyang bisig sa aking beywang atsaka kumanta na...

Yesterday I felt the wind blowing 'round my shoulder

Feel like I'm getting older

Still I can't forget your face

Separated by a million miles of ocean

My heart still feels emotion

Even in this lonely place

Old photographs and places I remember

Just like a dying ember

That's burned into my soul

Even though we walk the diamond-studded highways

It's the country lanes and byways

That makes us long for home

Lately I just find my mind has turned to dreamin'

Making plans and scheming

How I'm gonna get back home

But deep down inside I know it's really hopeless

This road I'm on is endless

We climb our mountains all alone

Old photographs and places I remember

Just like a dying ember

That's burned into my soul

Even though we walk the diamond-studded highways

It's the country lanes and byways

That makes us long for home

Pilit kong inunawa ang kahulugan ng kanta; kung ano ang ibig sabihin nito. Ngunit dahil bata pa ako at English pa ang kanta, hindi ko ito lubos na maintindihan. Ngunit hindi ko rin maiwasang hindi malungkot. Kasi, sa himig pa lang, malungkot na. Atsaka may binanggit din na “old photographs”, may “places”, may “remember”, para bang sa isip ko lang ay patungkol ito sa pag-alis niya.

“Bakit iyan ang pinili mo para sa akin?” ang tanong ko.

“Kasi, photographs, mga litrato…” turo niya sa litrato namin. Kapag na-miss mo ako, ang gusto ko ay kakantahin mo iyan. Kasi ang ibig sabihin, natatandaan ko pa ang ang mga litratong ito, ang lugar na ito, ang mga alaala natin. At kapag kinanta mo iyan habang tinitingnan mo ang mga litrato natin, ibig sabihin, naramdaman mo rin ako…”

At doon, biglang pumatak ang aking mga luha. Pakiramdama ko kasi ay palapit nang palapit na ang aming paghihiwalay; ang aking pag-iisa. “Opo kuya...” ang sagot ko na lang habang lihim kong pinahid ang aking luha.

Noong napansin niyang nagpahid ako ng luha, tinulungan niya akong pahirin ang mga iyon ng kanyang palad. “Huwag ka nang umiyak...”

Tumango lang ako at pinigil ang sariling huwag umiyak.

“Pag-aralan mong kantahin ang kanta natin ha? Kanta natin iyan. Mag-aral ka ring maggitara. Magpaturo ka kay tatay Berto” ang itay ko. “Kapag nakabalik na ako rito, kakantahin mo sa akin iyan ha? Basta, promise mo sa akin na pag-aralan mong kantahin iyan?”

“O-opo kuya… Ano pong pamagat niyan kuya?”

“Old Photographs”

“Ay old na pala siya…”

“Oo… lumang litrato. Kasi, sa paglipas ng panahon, kapag malaki ka na, luma na rin ang mga litrato natin. Ngunit kahit luma na iyan, babalikan pa rin natin ang ating mga nakaraan, ang mga alaalang nakakabit sa mga litrato natin.”

“Kagaya ng ano?”

“Kagaya ng pagkanta ko sa iyo, kagaya ngayon nagsama tayong dalawa, kagaya ng pagpalitrato natin nito, kagaya ng mga ginagawa natin sa kuwarto mo, ang sabay nating pagtulog, ang ating yakapan, harutan, biruan, tawanan… lahat nang iyon.”

“Pati pang-aasar mo sa akin…”

Napangiti siya ng hilaw. “Pati ang kakulitan mo.”

Napangiti rin ako.

Tahimik.

“Basta huwag mong kalimutan ang lahat ha?”

“Opo…”

Pagkatapos namin sa restaurant na iyon, dumeretso na kami sa pier. Tinumbok namin ang sementadong hagdanan pababa; sa sea level mismo kung saan ang mga malalaking bato ay bahagyang nakalubog sa dagat at maaaring pagtaguan. At ang lugar mismo ay tila nakatago rin sa mga taong dumadaan.

Mistula kaming magsing-irog. Habang nakaupo siya sa bato, nakakandong naman ako sa kanya. “Huwag mong kalimutan ang munti nating lihim ha? Ingatan palagi ito at huwag sasabihin kahit kanino.”

“Opo kuya…”

“Anong gagawin mo mamaya? Nag-iisa ka na lang sa kuwarto mo?”

Sa tanong niyang iyon, hindi ko nagawang sumagot. Pakiwari ko ay may bagay na bumara sa aking lalamunan. At hindi ko ito kayang pigilin. At naalimpungatan ko na lang na humikbi na ako. Iyon bang sinabi nilang pag-iiyak ng isang batang walang kamuwang-muwang na inagawan ng kendi? Ngunit sa akin, hendi lang kendi ang nawala kundi ang mismong taong itinuring kong idolo, kuya, hero, protector, best friend, barkada, tatay; ang nag-iisang taong tinitingala ko, nagturo sa akin ng kung anu-anong bagay, minahal na parang siya lang ang kaisa-isang taong nagmahal sa akin sa mundo. At iyon na ang huling sandali ng pagsasama namin at ilang minuto na lamang ay iiwanan na niya akong mag-isa.

At sumiksik din sa isip ko ang hirap sa pagtulog ko sa aking kuwarto sa darating na unang gabing wala na siya. Wala na akong kayakap, matatakot na naman ako kasi... sabi niya may aswang. Wala nang magkuwento tungkol sa mga nakakatakot na bagay para lamang makatabi ako sa kama.

Hinaplos niya ang aking pisngi at pinahid ang mga luha. “Tandaan mo palagi… mahal na mahal ka ni kuya. At pangako ko sa iyo, babalikan kita dito. Kaya magpakabait ka palagi ha? Mag-aral na mabuti. At sa pagbalik ko, kapag isa ka nang ganap na binata, isasama kita palagi sa pamamasyal, pagba-bonding, laro ng basketball, kung anu-ano pa.”

Tumango lang ako.

“At dapat ay matapang ka. Kagaya ni kuya, matapang. Pilitin mong huwag umiyak.” Napahinto siya sandali. “At iyong ating munting lihim, sa atin lang iyon. Dapat ay ingatan palagi at huwag ibunyag ha?”

Tumango uli ako.

“At huwag gawin sa iba ang ginawa mo sa akin sa munting lihim natin. Sa akin mo lang gagawin iyon.”

Tumango uli ako.

Nahinto siya sandali, tinaggal ang isang stainless na singsing sa kanyang daliri. “Heto, ibibigay ko sa iyo. Matagal ko nang singsing ito, lucky charm ko iyan. Pero ibibigay ko sa iyo. Alagaan mo ito kagaya ng pag-alaga mo sa ating munting lihim ha?” at isinukbit niya ito sa aking daliri.

Ngunit dahil maliliit ang aking mga daliri, sa hinlalaki niya ito ipinasuot sa akin. At bagamat may kalakihan pa rin ito, hindi ko alintana. Isinuot ko pa rin.

“Hayan… malinis na ang aking daliri. Sa pagbalik ko dito, dapat ay suot mo ang singsing na iyan ha? Kasi kapag nakita ko iyan sa iyong daliri, ang ibig sabihin noon, iniingatan mo ang ating sikreto. Naintindihan mo?”

“Opo…”

“Kapag lumaki ka na, sigurado, kasya na rin iyan sa iyo iyan kaya isuot mo palagi ha?”.

“Opo…”

“At ako naman, sa sunod nating pagkikita, dapat ay malinis din ang aking daliri dahil ang nag-iisa kong singsing ay nasa iyo.”

“Opo…”

“E paano naman ikaw, wala ka bang ala-ala para sa kuya?”

“Wala eh.” Sagot ko.

“Paano ko malalaman kapag nagkita tayo na naalala mo pa rin ang kuya?”

Nag-isip ako. Hindi ko naman kasi alam kung paano. “I-kiss na lang kita.”

Tinitigan niya ako. Hinaplos ang aking pisngi. “Puwede bang sampol na kiss para kay kuya?”

At idiniin ko ang aking mga labi sa mga labi niya. Ewan ko kung bakit doon ko naisipang idiin ang bibig ko. Marahil ay naisip ko ring iyon ang gusto niya.

At naghalikan kami. Ramdam ko ang init ng kanyang halik. Mapusok, nag-aalab. Parang iyon na ang mga huling araw namin sa mundo. Alam ko, nasasabik siya bagamat hindi ko alam kung bakit para rin akong nasarapan, nakikiliti, sa kabila ng sama ng aking loob at sa walang humpay na pagpatak ng aking mga luha.

Maya-maya, kumalas na siya. At noong tiningnan ko ang kanyang mga mata, nakita ko ang namumuong mga luha. Binitiwan niya ang isang pilit na ngiti. Alam ko, pilit niyang pinigil ang sariling huwag umiyak. “Huwag kang umiyak! Babae lang ang umiiyak.” Ang sabi niya.

“E, bakit ikaw umiiyak ka rin?”

“Wala ah! Sinong may sabing umiiyak ako? Hindi ako umiyak1 Bakit? Bakla ba ako?” ang pabiro niyang sabi. Marahil iyon ang paraan niya upang tumawa ako.

Nasa ganoon kaming pagdeny-denyan noong, “Andrei! Alvin! Aalis na ang bus! Nasaan kayo?” Ang inay ko. Hinahanap na pala kami.

Napatingin kami bigla sa isa’t-isa. At doon, habang niyakap ako ni kuya Andrei, hindi na niya napigilan ang mga luhang dumaloy sa kanyang mga mata.

Maya-maya, hinugot niya ang kanyang wallet sa bulsa. Binuksan ito at humugot ng tatlong daang piso at inabot sa akin. “Baon mo sa eskuwela ha? Puwede ka ring manood ng sine pagkagaling dito para hindi ka malungkot, hindi ka mag-isip na lalayo na ang kuya…”

Tinanggap ko lang ang pera habang patuloy ang pagpatak ng aking mga luha.

“Lagi mong alagaan ang sarili mo bunso ha?”

Tumango lang ako. Hindi na ako nakapagsalita gawa nang matinding lungkot at pag-iyak

Pinahid niya ang kanyang mga luha sa kanyang pisngi atsaka ang sa aking pisngi rin. Kinarga niya ako, umakyat muli kami sa hagdanan atsaka nagtatakbong patungo ng terminal.

Bago umalis ang bus, tiningnan ko pa siya habang nagtatakbo siya patungo sa pintuan nito. Bago siya tuluyang pumasok, huminto siya sa pinto, lumingon sa amin, kumaway at nag-flying kiss sa akin. Nakita ko ang pilit na ngiting ipinamalas niya sa amin. Bakas sa kanyang mukha ang matinding lungkot. Hanggang sa nagsimula nang umandar ang bus.

Bago siya tuluyang pumasok sa loob, ikinaway pa niya sa akin ang album ng aming litrato, sumigaw ng, “Pag-aralan mo ang kanta ha? Huwag kang mag-alala, lagi akong susulat sa iyo tol… hintayin mo lang!”

Iyon ang unang pinakamasaklap na tanawing nakita ko sa aking buhay. Isang paslit lang ako noong nangyari ang lahat nang iyon. Ngunit ramdam ko pa sa aking puso ang sakit. Sariwa pa sa aking isip ang masaklap na larawang iyon na iniwan sa akin ni kuya Andrei.

Noong nakauwi na ako galing ng terminal, buong araw at magdamag akong nagkulong ng kuwarto. Mugtong-mugto ang aking mga mata sa kaiiyak. Mistula akong mabaliw sa matinding kirot ng aking puso. Kinakausap ko ang kanyang litrato, isinuot ko ang kanyang t-shirt at ang singsing, ang perang ibinigay niya sa akin ay inilagay ko sa isang kahon. Kahit ang putong tira namin sa restaurant na binalot ko ay hindi ko kinain. Inamoy-amoy ko lang, iniimagine na iyon din ang kinanin namin sa araw ng kanyang pag-alis. Hindi ko alam kung paano maibsan ang sakit na aking nadarama.

Dahil doon, pati ang aking inay at itay ay nabahala sa palagi kong pagkukulong sa kuwarto at pag-iiyak. Pinayuhan nila ako na huwag dibdibin ang paglayo ni kuya Andrei kasi babalik naman daw ito at kapag malaki na rin daw ako puwede naman akong pumunta ng Maynila.

Ngunit kahit anong payo nila sa akin, nasaktan pa rin ako. Ganyan naman talaga. Kapag sariwang-sariwa pa ang sugat na dulot ng mga panyayari sa iyong puso, walang kahit ni napakagandang salita ang maaaring makakapawi rito. Kaya mag-isang tiniis ko ang lahat ng sakit sa paglayo ni kuya Andrei.

Iyon ang pinakamalungkot na bahagi ng aking buhay. Iyon din ang unang pagkakataong umiyak ako nang umiyak nang dahil lamang sa isang tao. Hindi ko lubos maintindihan kung bakit matindi ang kalungkutang nadama ko. Pitong taong gulang lamang ako noon, isang paslit, walang kamuwang-muwang sa mundo. Ngunit dama ko na ang sakit ng kanyang paglayo. Hindi ko alam kung bakit. Ang alam ko lang ay matindi ang emotional attachment ko sa aking kuya “Andrei”.

[03]

At pinag-aralan ko talaga ang kantang sinabi niya; ang ”Old Photograpphs”. Kahit hindi ko alam ang tunay na kahulugan nito, pinilit ko ang sariling matutong kantahin ito at gitarahin.

At natuto rin naman ako. Nagtaka nga lang ang aking itay kung bakit bigla akong nagkainteres sa paggitara bagamat masaya niyang ipinapahiram sa akin ang kanyang gitara na lagi ring hinihiram ni kuya Andrei noong nasa amin pa siya nakatira. Tinuruan din ako ng aking itay kung paano ang tamang pagtipa.

Ilang buwan din akong parang baliw na kumakanta habang tinitingnan ang aming mga litrato ni kuya Andrei. At sa bawat pagkanta ko, isiniksik ko sa isip na habang kumakanta ako, ang kuya Anderi ko na nasa malayong lugar ay kumakanta rin siya sa parehong kanta; tinitingnan ang aming litrato, kagaya nang ginagawa ko.

Lumipas ang dalawang linggo simula noong nakaalis si kuya Andrei nakatanggap ako ng sulat. Sobrang excited ako noong buksan ko na ito at  binasa, “Dear tol… miss na miss ka na ni kuya. Mahirap ang kalagayan namin dito pero ok lang, kakayanin ko. Marami akong ikukuwento sana kaso sa sunod na sulat na lang. Nagmamadali ako eh. Mag-ingat ka palagi d’yan. Magpakabait. Ingatan mo ang ating mga alaala ha? Lagi mong tandaan, mahal na mahal ka ni kuya…”

Napangiti ako sa sinabi niyang alaala. Syempre, iningatan ko iyon. Lalo na ang aming “munting lihim”.

Ngunit iyon lang ang natatanging sulat niya. Maiksi pati. Parang hindi ako masaya sa kapiranggot na sulat niya. Nakulangan ako. At ang masaklap pa ay simula noon, wala na akong sulat na natanggap pa galing sa kanya. Kahit nakailang sulat ako sa kanya, wala itong sagot. Kumbaga, feeling ko, nalimutan na niya ako at wala siyang effort na kumontak sa akin. Wala akong alam kung ano na ang nangyari sa kanya. Nagtatanong ang aking isip; nag-alala. Pakiramdam ko ay hindi ko na siya naramdaman pa…

Kaya sa ginawa niya, ito rin ang nagpabilis ng aking pagtanggap sa sarili na maaaring hindi na kami magkita pa; na nalimutan na niya ako; na mayroon na siyang ibang pinapahalagahan. Hindi ko tuloy maiwasan ang magtanong kung ganyan ba talaga kapag malaki na, madali na lang palang makalimot. O sadyang may tao lang na ganyan, parang hindi nila ramdam ang sakit na naramdaman ng isang iniwanan. O sadyang nasa akin din ang mali; masyado kong dinibdib ang lahat nang mga alaala namin.

Hanggang sa lumipas ang isang taon, nalampasan ko rin ang bahaging iyon. At kahit papaano, naka-adjust din ako sa buhay bagamat paminsan-minsan pa ring sumisingit ang alaala ni kuya Andrei sa aking isip. Sa panahon na iyon, natutunan kong tanggapin na malayo na ang kuya ko; at wala akong choice kundi ang ipagpatuloy ang buhay. Doon ko narelize na kaya ko pala kahit wala ang kuya Andrei ko. Ang mga bagay na ibinigay niya sa akin bagamat itinago ko ang mga ito, ay halos hindi ko na tinitingnan-tingnan pa. Marahil ay may kinalaman din dito ang kawalan namin ng komunikasyon. Wala rin naman kasi kaming cell phone, kung saan ay maaaring makakatext ko siya. Hindi rin ako marunong mag internet. At lalong wala kaming computer sa bahay, at kung mayroon man, wala namang internet line. Kaya walang ibang paraan sana na magkaroon kami ng contact maliban sa sulat.

Sa paglipas pa ng mga araw, unti-unti akong nagkaroon ng tampo at galit sa kanya. Iyon iyong feeling na naghintay ako, umaasa na kahit sa sulat man lamang ay may mensahe siya, na kapag dumaan ang postman ay itatanong ko kung may sulat ba na naka address sa akin... Hindi lang iyan, talagang hinanap ko rin ang opisina ng post office sa aming lungsod.

Naalala ko pa, isang umagang nagising ako tandang-tanda ko ang panaginip ko sa nagdaang gabi. May sulat daw ako galing kay kuya Andrei. Tuwang-tuwa ako. Sabi ko, sa wakas mayroon na siyang sulat uli. Ngunit malakas ang ulan sa araw na iyon. Wala nga kaming pasok kasi nga malakas ang ulan. Naghintay ako hanggang alas 10 ng umaga. Ngunit walang karterong sumipot. Hindi ko maiwasang hindi malungkot. Ang ginawa ko, lihim akong pumunta sa post office. Dala ang payong ng inay, dali-dali akong bumaba, at tinumbok ang daan patungo sa bayan na may halos dalawang kilometro ang layo. Nagawa ko iyon dahil lamang sa kasabikan kong mabasa ang sulat ng kuya ko. Noong nasa post office na ako, tuwang-tuwa ako dahil bukas sila. Tinanong ko kaagad ang isang mama na nagtatrabaho roon. “Sir, may sulat po ba para kay Alvin Palizo?”

“Sino iyon?”

“Ako po.”

“Nagpunta ka lang ba rito para magtanogn kung may sulat?”

“Opo... galing po sa kuya ko iyon eh.”

“Aysus ang batang ito. Hindi mo na lang hinintay na ihatid ng kartero ang sulat mo! Maulan, baka bumaha pa!”

“Eh... nasasabik na po kasi ako eh...”

“O sya, hahanapin ko. Ano nga uli ang pangalan?”

“Alvin Palizo po...”

At hinanap ng mama ang sulat na para sa akin. Ngunit wala siyang nahanap. ”Sorry Alvin... hindi pa dumating ang sulat galing sa kuya mo.”

“W-wala po??? B-baka po hindi niyo lang po nakita eh.” Giit ko pa.

“Wala talaga Alvin. Hayaan mo, kapag mayroon kang sulat, ihahatid ko kaagad sa address mo ha? Uwi ka na. Baka maabutan ka pa ng baha.”

“Wala na po bang darating na sulat ngayon?”

“Wala na kasi, malakas ang ulan at sigurado, walang ihahatid na sulat ang regional office ngayon.”

Wala na akong nagawa pa kundi ang umuwing bigo. Habang binaybay ko ang kalsada pabalik sa amin, walang patid ang pagbuhos ng ulan. At sa gitna ng baha, kagaya ng ulan, tila walang patid din ang pag-agos ng aking mga luha.

Minsan din kapag galing ako ng eskuwelahan, sasadyain ko ang pagpunta sa post office at magtanong kung may sulat ako ke puno ng alikbog ang daan kapag tag-init, ke puno ng putik kung tag-ulan. Kung may award lang ang mga taong matindi ang fighting spirit sa paghihintay ng sulat, ako ang umero unong pagbibigyan noon. Baka rebolto pa ang ipatayo nila sa akin.

At kapag sa pagtatanong ko ay sasagutin ako ng taga post office ng, “Wala pa Alvin!” pakiramdam ko ay guguho ang aking mundo. Uupo na lang ako niyan sa isang tabi at titingin sa malayo, sa direksyon kung saan naroon ang Maynila.

Masakit. Masaklap. Sa murang edad, natuto akong umasa sa isang pangako na bigo. Damang-dama ko pa rin ang sakit at tandang-tanda ko pa ang mga pangyayari.

Kaya habang tumatagal parang pabigat nang pabigat ang sama ng loob na naramdaman ko para sa kanya.

Ngunit kung masama ang loob ko at natanggap sa sarili na huwag umasa, may isang bagay rin sa aking katauhan na tila ayaw bumitiw sa isang nakalipas; para itong isang multong bumabagabag sa aking isipan; isang aninong ayaw humiwalay sa aking katauhan. At ang bagay na ito ay ang sinasabi niyang “munting lihim” namin na hanggang sa panahong iyon ay iniingat-ingatan ko pa rin. Noon ko napagtanto na tama nga ang sinabi niya noong pumayag akong gawin ang bagay na iyon sa kanya: hindi ko siya malimutan.

Apat na taon ang lumipas, doon muling nanariwa sa aking isip ang ipinagawa niya sa akin. Labing dalawang taon ako noon, at nasa high school. Kapag nag-iisa ako sa aking kuwarto, minsan ay kusa na lamang pumapasok ang alaalang iyon sa aking isip. Iyong paghalik niya sa akin, iyong paglalaro ko sa kanyang pagkalalaki, iyong hubog ng hubad niyang katawan. Iyon ang simula kung saan natuto akong magparaos sa sarili.

Syempre, lihim kong ginagawa ito; kapag nasa aking kuwarto lamang, kapag naliligo sa banyo, kapag nasa kubeta namin, at kahit sa kubeta ng school. Alam ko, ginagawa rin ito ng iba pang mga kaibigan at kaklase kong lalaki. Ang kaibahan lang ay kapag ginagawa nila ito, babae ang nasa isip nila. Ngunit ako… walang iba kundi si kuya Andrei.

Dito nagsimula ang malaking katanungan ko sa aking sarili. Bakit palaging naglalaro sa isip ko ang mga ipinagawang iyon sa akin ni kuya Andrei? Bakit ko hinahanap-hanap ang kanyang halik? Bakit hindi siya mabura-bura sa aking isip? Bakit hindi ako kagaya ng ibang mga kaibigan kong lalaki na babae ang nasa isip nila kapag ginagawa nila ang bagay na iyon?

Minsan nga, para akong isang baliw na habang nakahiga at yakap-yakap ang unan, ipipikit ko ang aking mga mata at iniimagine na ang niyayakap ko at kahalikan ay si kuya Andrei. At kapag nasa ganoon akong pag-iimagine, hindi maiwasang hindi ko laruin ang aking sarili, iniimagine na ang nilalaro ko ay ang pagkalalaki niya.

Dahil sa nanumbalik na pagbabalik-tanaw ko sa mga nangyari sa amin ni kuya Andrei at sa matinding pananabik ko na rin sa kanya, tinangka kong muling sulatan siya, kumustahin siya, kung ano na ang nangyari sa kanya, kung kailan siya babalik. Ngunit kagaya ng mga nakaraan kong sulat, walang kuya Andrei na sumagot sa mga ito.

Muli ko na namang binubuklat ang karton kung saan ko inilagay ang mga ibinigay niyang ala-ala sa akin at para akong sira na binalikan sa aking isip ang mga nakakabit ng mga ala-ala noon: ang singsing at ang ang mga litrato na kuha namin noong araw na lumisan siya. Ang t-shirt na sa panahong iyon ay halos magkasya na sa akin, At para akong baliw na habang tinititigan ang aming kuha kung saan ang isa ay nakakandong ako sa kanya at ang isa ay niyayakap niya ako, kinakanta ko ang kantang ipinangako ko sa kanyang kakantahin habang pinagmasdan ang litrato namin. At sa panahong iyon, tila may alam na ako sa ibig ipahiwatig ng kanta habang binibigkas ko ang mga liriko nito habang ito ay aking kinakanta –

Yesterday I felt the wind blowing 'round my shoulder

Feel like I'm getting older

Still I can't forget your face

Separated by a million miles of ocean

My heart still feels emotion

Even in this lonely place

Old photographs and places I remember

Just like a dying ember

That's burned into my soul

Even though we walk the diamond-studded highways

It's the country lanes and byways

That makes us long for home

Lately I just find my mind has turned to dreamin'

Making plans ans scheming

How I'm gonna get back home

But deep down inside I know it's really hopeless

This road I'm on is endless

We climb our mountains all alone

That makes us long

For home

Sa pagkakaintindi ko, ang ibig ipahiwatig ng kanta ay na kahit luma na nga ang mga litrato naming iyon, ramdam ko pa rin ang nakaraan, ang mga nangyari. At bagamat malaki na ako, o “getting older”, o kahit “milion miles of ocean” pa ang pagitan namin, hindi ko pa rin siya malimutan, ramdam ko pa rin ang pagpintig ng aking puso; at ang hinahanap at pangalang isinisigaw nito ay siya. At kahit heto na ako ngayon, malaki na, marami nang pagbabago, pilit pa ring binabalikan ng aking isip ang nakaraan kahit hindi na maaaring mangyari ito dahil… hopeless na ang lahat; dahil, sabi sa kanta, “this road I’m on is endless”; hindi ko siya marating, hindi ko siya maaabot, hindi ko siya mahanap, hindi ko na maramdaman...

Sobrang sakit pala ang dulot ng kanta na iyon para sa akin. Nagtatanong tuloy ako sa aking sarili kung sinadya ba niya ang kantang iyon na ibigay sa akin… dahil alam niya na isang araw, kapag darating ako sa puntong hahanap-hanapin ko na siya, hindi na pala maaari dahil may iba siyang gusto, may ibang priority, o may ibang target sa buhay; dahil sa pag-alis niyang iyon pala ay doon na niya mahahanap ang kanyang mundo, ang kanyang tadhana, ang kanyang kaligayahan. At hindi na ako bahagi pa ng mundo niyang iyon.

Masakit. Ngunit sa pagkanta ko sa kanta naming iyon lang ang tangi kong paraan upang kahit paano ay maipalabas ko ang lahat nang sama ng loob; na kahit papaano ay pilit ko siyang maaabot, maiparating sa kanya ang aking panaghoy; ang bigat ng aking dinadala.

At ewan ko rin ba sa aking sarili. Kinamumuhian ko siya ngunit hinahanap-hanap ko ang mga ginawa namin, ang aming munting lihim. Ewan, hindi ko alam kung bakit. Minsan, napapaiyak na lang ako kapag biglang pumasok sa aking isip ang mga alaala ko sa kanya. Minsan naiinis na rin ako sa aking sarili dahil natutunan ko na sana siyang limutin, nasnay na wala na siya ngunit heto, biglang sumulpot ang kanyang multo sa aking isip at tino-torture ang aking pagkatao at nagbigay pa ng matinding kalituhan. May naramdamang galit ako sa kanya ngunit may bahagi rin ng aking utak na nasasabik; na nagnanais na manumbalik ang nakaraan.

Noong umabot na ako sa edad na labing-limang taon, lalo pang tumindi ang paghahanap at pananabik ko kay kuya Andrei. Litong-lito ang aking isip kung bakit ganoon ang naramdaman ko sa kanya. Walong taon na ang nakalipas ngunit hindi ko siya mabura-bura sa aking isip. Ang pagmamahal ko sa kanya bilang isang kuya ay nahaluan ng ibang klaseng pagmamahal at pananabik.

Dahil sa takot na tuluyang mag-iba ang aking pagkatao, sinubukan kong manligaw ng babae. Sumagi rin sa isip ko na maaaring kapag may girlfriend na ako, malimutan ko rin siya o kaya ay maging normal na ang takbo ng aking pagkatao; kagaya ng aking mga ka-klaseng lalaki.

Classmate ko Elsie. Kagaya ko, galing siya sa mahirap na pamilya at nakatira rin sa kalapit naming baranggay. Hindi naman ako nabigo dahil hindi niya ako pinahirapan sa aking panliligaw. Naging girlfriend ko siya at kagaya ng ibang magsyota, kadalasang hinahatid ko siya sa bahay nila pagkatapos namin sa aming klase.

May isang beses, naabutan kami ng gabi pauwi sa kanila. Dahil may parteng daanan na madilim, tinangka ko siyang yakapin. Hindi siya pumalag. Hinalikan ko siya. Sinuklian din niya ang aking halik. Naghalikan kami. Pinilit kong namnamin ang sarap sa pakikipaghalikan sa aking girlfriend. Kagaya ng paghahalikan namin ng kuya Andrei ko.

Ngunit... iba pa rin ang halik ni kuya Andrei. Hindi ito kayang pantayan nang kahit anong klaseng halik. At marahil ay dahil bata pa kami ni Elsie, hanggang sa halikan lang kami. May takot pa ang isip kong gumawa ng mga bagay na mas mapusok pa kaysa pakikipaghalikan. Hindi ko rin talaga alam. Parang may kulang kasi; parang hindi ko masyadong naramdaman ang aming relasyon. Parang hindi ko rin kayang gawin iyon. Pakiwari ko ay walang kaibahan ang relasyon namin sa isang ordinaryong magbest friends lang.

Ngunit hindi ko rin hiniwalayan si Elsie. Para sa akin, mabuting may girlfriend ako upang maipakitang kagaya ng ibang mga lalaking nasa ganoong edad, ay wala akong kaibahan. Parang ginawa kong front lang si Elsie; pang display. Ang isang bagay na nasa isip ko rin kasi, ay baka isang araw ay magbago ang pananaw ko, ang nararamdman ko. At ang pagnanasa ko sa aking kuya Andrei at mailipat ko kay Elsie.

Sweet din naman si Elsie talaga. Maganda, matalino, mabait, maalalahanin, at maunawain. Higit sa lahat, ramdam kong mahal niya ako. Ang sabi nga nng marami, maswerte raw ako na nagkaroon ng kasintahang kagaya ni Elsie. At isa rin itong rason kung bakit ayaw kong hiwalayan siya. Iniisip ko pa lang na makikipaghiwalay ako, parang naaawa na ako.

At iyan ang isang bagay na nagpadagdag sa aking problema. Kumbaga parang gusto kong kumain ng saging, ngunit ang pinili ko ay papaya, kung saan ay may allergy ako. Kung iisipin ay parang napakasimpleng metaphor lang. Pero sa totoong buhay, napakahirap pala. May kasama kasing emosyon. Kapag simpleng kainan lang ang pag-uusapan, gutom lang iyan. Pero kapag may dala na itong emosyon... ibang usapan na.

Isang araw, hindi sumipot ang teacher namin sa last subject sa araw na iyon. Nagsilabasan na ang lahat ng mga kaklase namin maliban sa aming apat na magkakabarkadang lalaki.

Ewan kung ano ang pumasok sa isip ng isa kong barkada, si Darwin, biglang tinumbok niya ang pintuan ng silid-aralan.

“Tsoy!” Ito kasi ang tawagan naming sa aming grupo. Palibhasa, may halong kano ang dugo ng aming matatawag na lider na si Darwin nga kung kaya iyon na rin ang tawagan namin. At nagkataon ding kaming apat na magkakabarkada ay mapuputi, makikinis. Kumbaga, sabi nila, crush daw ng masa ang grupo namin. Kung kaya, bagay daw sa amin ang tawagan bagamat hindi naman talaga ako aktibo sa grupo. Gusto lang nila akong maisama dahil classmate, maputi, pogi raw, matalino at mabait.

“Ano na namang katarantaduhan ang pumasok sa isip mo?” sigaw ng isa pa naming kagrupo.

“Cool ka lang…” sagot niya. Umupo ito sa kanyang armchair, binuksan ang bag at hinugot ang isang magasin.

Binuklat ni Darwin ang magasin. Nag-aagawan kaagad ang mga kasama ko noong may nakitang babaeng nakahubad.

“O… baka mapunit, tangina! Pagagalitan ako ng tito ko niyan! Ganito na lang ang ating gawin!” at inilatag ni Darwin sa sahig ang magasin, pinaghihiwalay ang mg pahina nito at pinaligiran naming apat.

Nanlaki ang aking mga mata sa nakita. Bold na magasin ito; glossy, maganda ang pagkakuha, at mistulang buhay na buhay ang mga babae dahil sa ganda ng kulay. At ang mga babae ay hubo’t-hubad at nang-aakit sa kanilang mga postura.

“O di lumuwa ang mga mata ninyong mga manyak kayo!” biro ni Darwin sa amin.

Tawanan ang grupo. “Ayos talaga itong si Tisoy! Shiiittt! Ang sarap!” sigaw naman ng isang kasama.

Ngunit doon na ako nagulat noong binuksan ni Darwin ang kanyang zipper at ipinalabas ang tigas na niyang pagkalalaki.

Tawanan na naman ang grupo.

Ngunit naging seryoso si Darwin sa paghihimas sa kanyang harapan habang nakatutok sa magasin.

Tulala kaming laha sa ginawa niya at sa kanyang ginawa na kami nakatingin, mistulang tatawa sa kanyang ginagawa.

“Tangina! Huwag ako ang pagpantasyahan ninyo! Iyang mga babae o! Magparaos na rin kayo habang hindi ko pa iniligpit iyan! Kapag natapos ako dito, itatago ko na iyan!” sambit ni Darwin noong napansing sa kanya na nakatuon ang aming mga mata.

Dali-dali namang nagsisunuran ang aking mga kasama. Binuksan din nila ang kanilang mga zipper, ibinaba ang mga pantalon at nilaro-laro ang mga sarili.

Noong nakita ko sila, syempre, nagsumikap na rin ako, nakisali. Kumbaga, dance to the music. Ngunit habang concentrate na concentrate ang isip nila sa mga babaeng nasa litrato, abala ang mga utak sa kaka-imagine na totoo ang mga babae at nasa harap lang nila, ang isip ko naman ay abala sa palihim na pagmamasid sa kanilang ginagawa, nalibugan sa paglalaro nila sa kanilang mga tigas na tigas na pagkalalaki.

At lalo na noong isa-isa na silang nilabasan, nanumbalik muli sa aking alaala si kuya Andrei, ang ipinagawa niya sa akin, at ang dagta niyang nalulon ko pa, nalasahan, naamoy...

Tila may malakas na nag-udyok sa aking utak na hawakan ko ang mga pagkalalaki ng aking mga kasama sa puntong iyon upang ako na ang magpatuloy sa pagpaparaos sa kanila gamit ang aking kamay. Ngunit dinaig ako ng hiya. Natatakot akong may iba silang iisipin tungkol sa aking pagkatao.

Sinarili ko ang senaryong iyon sa aking isipan. Hanggang sa pag-iimagine na lang ako. Hanggang sa nalabasan na rin ako at nagpalakpakan silang lahat.

Ilang beses pang naulit ang pangyayaring iyon. At palaging ganoon; habang abala sila sa kanilang mga ginagawa, ang mga mata ay nakatutok sa magasin, ako naman ay abala sa lihim na pagmamasid sa kanila hanggang sa makaraos na rin.

May isa beses, nakatulog ako sa bahay ng isang classmate, si Regi. Deadline iyon kinabukasan sa submission ng aming group assignment. Napagdesisyonan naming sa bahay nila tapusin ang aming assignment at doon na rin ako matulog. Dahil kaming dalawa ang leader, kami na ang gumawa.

Natapos din ang aming project. Noong tulugan na, nagtabi kami sa kama. Tinanong niya ako kung ok lang. Isa lang kasi ang kama niya at nahiya siyang sa sahig ako patutulugin.

“Ok lang” ang sagot ko.

Kaya, nagtabi kami. Habang nasa ganoon kaming ayos, hindi ko naman maiwasang manumbalik ang aking ala-ala tungkol kay kuya Andrei. Kaya, hindi ako nakatulog. Unang beses ko pa lang kasing makatulog sa ibang bahay. Habang tulog na tulog na si Regi na nakatihaya, ang isang braso ay ipinatong sa kanyang ulo, tila may malakas na pwersa namang nag-udyok sa aking isip na sunggaban ang pagkakataon; yakapin siya, o kaya ay hipuin ang kanyang bukol.

Pakiwari ko ay mag naghilahan sa aking isip. Pabaling-baling ako, pinapawisan bagamat hindi naman mainit. At noong hindi ko na talaga napigilan ang sarili, bumangon ako, umupo sa isang gilid at pinagmasdan ang kanyang anyo habang nakahiga. Hubad ang kanyang pang-itaas na katawan, naka-gartrized short na puti at sa kanyang harapan ay kitang-kita ko ang malaking bukol. Alam ko, sa porma pa lang noon na bakat na bakat, tumigas ang kanyagn alaga. Maputi ang kanyang balat, makinis at walang kataba-taba ang tyan. At galing sa kanyang pusod patungo sa waistline ng kanyang suot na short ay ang mga balahibong pusang tila sinadyang ihilera sa parteng iyon. Naimagine ko kung ano ang porma sa ilalim ng kanyang short. Naglalaro sa aking isip ang pagdugtong niyon sa makapal niyang bulbol.

Mistula akong natuyuan ng laway. Lumakas ang kabog ng aking dibdib at dahil sa naramdamang matinding udyok, dahan-dahan akong bumalik sa paghiga. Marahan akong tumagilid paharap sa kanya. Pagkatapos, dahan-dahan ko ring isiningit ang aking kamay sa ilalim ng kanyang puting short. At noong nasa loob na ito, hinawi ko ang garter ng kanyang brief.

Nakapa ko na ang ulo ng kanyang matigas na pagkalalaki noong bigla naman siyang gumalaw. Sa akign pagkagulat bigla ko ring hinablot ang aking kamay.

Maya-maya, pansin kong nakatulog na siya. Muli, dahan-dhan kong isiningit ang aking kamay. Ngunit sa pagkakataong iyon, bigla niyang iminulat ang kanyang mga mata. Hindi ko pa man nakapa ang kanyang pagkalalaki, hinablot ko muli ang aking kamay at nagkunyaring tulog.

Naramdaman kong kinuskos niya ang kanyang mga mata. Pakiramdam ko ay tiningnan niya ako, nakiramdam atsaka siya bumangon, tumungo sa kubeta.

Dahil sa kaba at takot, hindi ko na itinuloy pa ang aking ginawa. Pinilit kong makatulog. Hanggang sa umaga na at nagpaalam na akong umalis.

Iyon ang mga karanasan kong lalong nagpaalala sa akin kay kuya Andrei; ang karanasang lalong nagpatuliro ng aking isip; ang karanasang nagbigay-daan sa marami ko pang katanungan tungkol sa aking pagkatao. Hindi ko alam kung hanggang kailan ko lalabanan ang lahat. Hindi ko alam kung ano ba talaga ang tunay kong pagkatao o seksuwalidad.

Kaya sinisi ko si kuya Andrei. Ok lang siguro kung iyon lang ang nangyari sa akin, ang maranasan sa mga kamay niya ang ganoon. Ngunit ang naging resulta nito ay ang pagkaturete ko. At sa isip ko lang, pinaglaruan lang niya ako. Inabuso, ginawang parausan, pinaasang balikanat hindi kalimutan.

At ang hinanakit kong iyon sa kanya ay tumagos hanggang sa aking kaluluwa.

Kaya sa gabing iyon na inutusan ako ng aking inay na maghanda para sa pagdating niya kinabukasan, hindi ko lubos maisalarawan ang tunay kong naramdaman. May poot sa aking puso; ngunit may isang bahagi rin ng aking isip na nakaramdam ng matinding pananabik sa kanya...

(Itutuloy)

[04]

Alas otso iyon ng gabi. Abala ako sa pagliligpit ng mga gamit. Kinabukasan kasi base sa pagkakaalam ko ang pagdating ni kuya Andrei. Abala ako sa paghihiwalay ng mga basura o gamit na hindi ko na kailangan. At iyong mga kailangan ko pa ay inilalagay ko sa isang karton. Nilinis ko rin ang mga cabinet, nag-iwan ako ng bahagi na maaari niyang paglagyan ng kanyang mga gamit. Pinunsan ko ang salamin, ang mesa, tinanggal ko ang mga alikabok. Nagbunot din ako upang kuminis ang sahig ng aking kuwarto.

Pinalitan ko rin ang pillow cases ng tatlong unan ko. Iniba ko ng kulay ang pillow case ng isa, na para kay kuya Andrei. Syempre, isa lang ang unan niya at dalawa ang sa akin. Pinagpag ko rin ang mga alikabok sa comforter ko at sa banig na syempre, sa kanya upang sa sahig siya humiga. Hindi naman ako assuming na gugustuhin pa niyang tabihan ako sa kama. Sa isip ko lang ay nag-iba na siya. Nalimutan na niya ang mga nangyari sa amin dati; ang aming munting sikreto. At assuming din na gugustuhin pa rin niyang tumabi sa akin sa kama, hindi pa kaya ng aking kalooban. Syempre, galit ako sa kanya. At hindi lang galit; galit na galit. “Bata pa kaya ako noong tinatabihan niya, kinakarga, pinapagawa nang kung anu-anong bagay. Bata pa rin ako noong pinaasa niya at nasaktan. At hindi napapawi ang sakit na iyon sa aking kalooban.” sa isip ko lang.

Habang naglalaro sa isip ko ang ganoong mga senaryo, parang may kung anong kaba akong naramdaman. Marahil iyon ay dala ng magkahalong excitement at poot sa nakaambang pagdating niya… Hindi ko alam.

“Inay! Inay! Isa lang pala ang kumot ko! Walang kumot si kuya Andrei!” ang sigaw ko noong napansing iisa lang pala ang kumot sa aking kuwarto. Dali-dali akong tumayo ako at tinumbok ang pintuan upang puntahan sa kuwarto niya si inay. Ngunit laking pagkagulat ko noong sa pagbukas ko pa lang ng pinto, nasa bungad na pala nito si inay at akmang bubuksan na sana ang kuwarto ko ngunit naunahan ko lang.

Mistula akong isang tuod na nakatayo lang doon, hindi magawang kumilos. Nakita ko kasi ang kanyang kasamang nakatayo rin sa tabi niya, nakangiting-asong nakaharap sa akin.

“Si kuya Andrei mo. Kaninang hapon na pala siya pinayagan ng kanyang kumander na mag leave imbes na bukas pa. Kaya dali-dali nang sumakay ng bus papunta rito. Sabik na sabik na raw siya...” Napahinto si inay sa pagsasalita, pinagmasdan ang aking reaksyon. “Kilala mo pa ba siya?” dugtong niya. Alam ko biro lang ng inay iyon. Alam niya kasi kung gaano katindi ang pag-iiyak ko noong bata pa ako dahil sa pag-alis ni kuya Andrei.

“Eh…” ang nasambit ko lang. Para akong isang kandilang unti-unting natunaw habang tinitigan siyang nakatitig din sa akin.

“O siya pasok ka na sa loob Andrei!” ang sabi ni inay kay kuya Andre habang iminimuestra ang loob ng aking kuwarto. At baling sa akin, “At ikaw Alvin, ikaw na ang bahala sa kuya Andrei mo!” at baling uli kay kuya Andrei, “Mamaya, darating ang tatay Berto mo at siguradong yayayain kang makipag-inuman noon. Aba’y sabik na sabik na rin sa iyo iyon Andrei!”

Ngunit iba ang isinagot niya kay inay. “Ang laki na pala ni bunso nay! Dati kinakarga-karga ko pa ito! Ngayon hindi ko na yata kayang buhatin. At ang pogi pa! Hanep ang porma! Tisoy!” sambit niya habang nakatutok ang mga mata sa akin at abot tainga ang ngiti.

Tumawa ang inay. “At binatang-binata na iyan! May girlfriend na!” Dugtong ng inay habang naglalakad ito patungo sa kuwarto nina itay.

“Owww??? Marami pala kaming pag-uusapan nito!” ang sagot niya sa inay.

Habang nandoon lang siyang nakatayo sa bungad ng pintuan, hindi ko naman alam ang aking gagawin. Napako akong nakatingin lang sa kanya, mistulang lumisan ang aking kaluluwa sa aking katawang lupa at kasama niyang lumipad patungo sa malayong-malayong lugar. Pakiwari ko ay naalipin ako sa sobrang paghanga sa taglay niyang anyo. Napaka-guwapo niya. Sa suot niyang unipormeng fatigue na pantalon at plain na puting t-shirt, ang kanyang punong-punong knapsack ay nakalaylay sa kanyang likuran, bakat ang ganda ng kanyang matipunong pang-itaas na katawan at laki ng kanyang mga biceps. At ang kanyang mukha, para siyang si Tom Cruise sa “Top Gun” na napanood ko sa pelikula. Sa porma ng kanyang mukha, gupit at pagdadala niya sa sarili, hayop na hayop ang dating. Pamatay. Matangkad, chest out, proportioned ang katawan, makinis ang mukha bagamat mamula-mula dahil sunog sa araw. Astig. Hunk na hunk.

Nanatiling nakatitig rin siya sa akin, seryoso ang kanyang mukha, mistulang naghintay ng kung ano ang sasabihin ko.

Ngunit nanatili akong nakatayo, hindi nagsalita. At noong naalala ko ang ginawa niyang pagpapaasa sa akin, ang hindi niya pagsulat, ang sakit na naramdaman ko, bigla ko rin siyang sinimangutan. Hindi ako nagpahalata na natuliro ang isip ko sa maraming katanungang sa aking isip kung bakit hindi niya ako sinulatan.

Inabot niya sa akin ang isang supot.

“Ano to???!” tanong ko noong akmang tanggapin ko na sana iyon sa kanyang mga kamay habang tiningnan siya nang matulis.

“Paborito mo. Puto... Dumaan muna ako sa palengke, naghanap niyan, kung kaya nagabihan ako ng pagdating dito.” Sambit niyang nakangiti pa rin, feeling tuwang-tuwa, sa isip niya siguro ay matutuwa rin ako.

Sa totoo lang, touched ako. Ngunit hindi ko ipinahalata ito. Nakasimangot pa rin ako. “Binata na ako. Hindi na ako paslit. Hindi ko na gusto ang puto. Iba na ang gusto ko!” ang mataray kong sagot habang tumalikod at pumasok na sa kuwarto, hinayaan sa kanyang nakaangat pa ring kamay ang supot ng puto.

“Wala man lang hug d’yan?” ang pahabol niyang sabi habang nakatalikod na ako.

Napahinto ako. Nilingon ko siya. Inirapan.

Ngunit isang nakakabighaning ngiti ang kanyang binitiwan, ang dalawang dimples ay bumakat pa sa kanyang magkabilang pisngi.

Kung gaano ako kataranta sa pagkakita niya sa harap ng aking pinto ay siya ko ring pagkataranta sa nakitang ngiti niyang iyon. At lalo na noong nagsalita pa ito. Pati boses niya ay napansin kong parang nag-iba. Lalaking-lalaki. Pakiwari ko ay biglang sinabuyan ng malamig na tubig ang aking katawang-lupa habang aking aking kaluluwang enjoy na enjoy sa pagsamsam sa ganda ng mga tanawin sa kalangitan ay napilitang bumalik sa aking katawan noong biglng narinig ang boses niya. Sa boses pa lang, parang alam ko na kung paaano i-define ang “love” sa scrap book.

Napatingin siya sa aking mga kamay. Bigla kong naalala ang singsing. Hindi ko pala suot iyon. Sabi kasi niya noon, ito ang unang hahanapin niya sa akin kapag bumalik na siya. Ngunit napagtanto ko rin, “Ah… dapat lang na makita niyang hindi ko suot ito upang malaman niyang masama ang loob ko sa kanya.” Sa isip ko lang. Noong tiningnan ko rin ang kanyang daliri, nagulat din ako; may puting singsing na nakasukbit ang isa niyang daliri. At white gold pa yata. Mamahalin!

Sa pagkakita ko noon, kung nag-instant definition ang salitang love sa aking isip sa boses niya, bigla ring nag flash ang instant definition ng salitang “liar” sa aking isip sa pagkakita ko sa singsing sa kanyang daliri. “Grrrrr! Sinungaling talaga siya!” sa isip ko lang. Ang sabi kasi niya ay dapat malinis ang kanyang kamay sa sunod naming pagkikita dahil ang nag-iisang singsing daw niya ay nasa akin.

“O... e, di hug ka!” ang mataray kong sagot sa sinabi niya, sabay irap at padabog na bumulong sa sarili ng, “Problema ba yan!”

“Hmmm parang ang taray yata ng bunso ko ngayon. Hindi mo ata ako na-miss ah. Tampo na ako niyan. Dahil ba iyan sa girlfriend mo?”

“Dahil ba iyan sa girlfriend mo?” ang lihim kong paggagad sa kanyang sinabi. “Anong kinalaman ng girlfriend ko dito?” at dinagdagan ko pa talaga ng “Tange!”

Napangiti siya ng hilaw, hindi nakapagsalita. Siguro nabigla siya sa katarayan ko.

“Hug na! Baka mag expire pa ang gana ko!” bulyaw ko.

Natawa siya. “Mag-expire talaga. Sabagay, ganyan ka naman dati pa. Mataray, makulit… at palaging nang-aaway.”

“Ikaw kaya itong mahilig mang-asar! Hug na! Tagal!” bulyaw ko uli.

At niyakap niya ako nang mahigpit, iyon bang yapos na iangat ka talaga sa iyong tinatapakan sa sobrang panggigigil at iindayog ka pang paikot. Parang iyong magsyotang matagal na hindi nagkita at niyakap ni lalaki si babae at inikot-ikot ito sa sobrang tuwa. “Miss ko na ang bunso koooooooooo!”

Nagpaubaya lang ako. Ngunit pinigilan ko ang sarili, hindi nagpakita ng emosyon; hindi rin ko rin sinuklian ang kanyang yakap bagamat sumisigaw ang isip kong yakapin din siya. Kahit halos matumba na kami sa pag-indayog niya, steady lang ang dalawang kamay ko sa aking gilid.

“Tapos ka na? Tara pasok na sa kuwarto.” ang sambit ko noong ibinaba na niya ako, ang mukha ko ay walang expression. Para bang galing lang siya sa loob ng CR at noong nakalabas na ay tinanong ko lang ng “Tapos ka na?” na parang wala lang... siya lang ang nakaraos.

Hindi ko alam kung ano ang laman ng isip niya. Sumunod siya sa akin pagpasok ng kuwarto.

“Ilagay mo lang d’yan ang bag mo!” Para lang akong nag-utos sa isang paslit, wala akong pakialam kung sundalo pa siya o kung ano man ang ranggo niya, o kung may baril man siyang dala. Parang ako lang ang kanyang kumander. Sa inis ko nga ay kulang na lang na utusan ko siya ng “Drop like a log!” o “Crawl like a snake!” o “Walk like a duck!” o mag squat ba sya o magpush ups ng sampung libo. Nakita ko kasi iyon sa training ng mga fourth year high school.

Tumalima naman siya. Inilatag niya ang dalang knapsack sa ibabaw ng cabinet, inilabas ang mga damit niya sa loob niyon atsaka paisa-isang inayos ito sa loob ng cabinet.

“Halos ganoon pa rin… wala pa ring pagbabago sa bahay na ito. Na-miss ko tuloy ang pagtira ko rito.” sambit niya. habang nakatayong nakaharap sa akin, nakasandal sa dingding ang kanyang likod habang ako naman ay nakaupo sa gilid ng kama, nakaharap din sa kanya.

Ewan, Hindi pa rin talaga maalis sa aking isip ang matinding paghanga sa kanyang postura, tindig at kapogian. Sa puwesto niyang isinandal ang pang-itaas na bahagi ng kanyang likod ng dingding habang ang kanyang harapan ay iniunat na mistulang idenisplay pa sa akin, may malisyosong eksenang pumasok sa aking utak. Ewan kung sinadya ba niya o sadyang walang bahid na malisya iyon sa kanya. Pilit kong iwinaksi ito sa aking isip, hindi ipinahalatang na-distract ang isip ko at napansin ang kanyang harapan. “Sa bahay, maaaring wala. Pero sa tao, marami. Sa paglipas ng panahon, lahat ay nagbabago.” Ang sagot kong pasaring.

“Sabagay…” sagot niya. “Kagaya mo… dati ang liit-liit mo. Pero ngayon halos pareho na tayo katangkad. Hindi na yata kita puwedeng kargahin. At hindi ka na ngayon super cute kundi super pogi na! Mas pogi ka pa nga siguro kaysa sa akin eh. Sigurado, maraming nagkandarapang chick sa iyo.”

Gusto kong ngumiti sa sinabi niyang super pogi ako. Ngunit dinaig ako ng tinitimping galit at inis. “Kumain ka na? Gutom lang iyan, private Andrei!” ang nasambit ko lang.

“Hahahaha! Dinemote mo naman ako eh!”

“Bakit ano ka ba? Corporal?”

Tawa pa rin siya ng tawa.

“Andrei! Kumain ka muna! Alvin, samahan mo ang kuya Andrei mo dito sa kusina!” sigaw ni inay.

Nagkatinginan kami.

“Kain ka na raw!”

Ngunit ang isinagot niya kay inay ay, “Mamaya na po nay! Magkuwentuhan pa kami ni bunso!”

Na ikinatataas naman ng aking kilay. “Ano naman ang pagkukuwentuhan natin?” Gusto ko pa sanang dugtungan ng, “Ang hindi mo pagtupad sa mga pangako mo? Ang hindi mo pagsagot sa mga sulat ko? Ang pagpapaasa mo sa akin? Ang ipinapagawa mo sa akin noong bata pa ako na siyang nagpatuliro ngayon sa isip ko?” Ngunit hindi ko na ito itinuloy pa ito.

“Ikaw… kumusta ka na. Anong balita sa iyo dito. Sa girlfriend mo, sa pag-aaral mo…”

“Ok lang. Heto buhay pa...” ang sagot ko na lang. Feeling ko wala namang kalatoy-latoy ang mga topic na iyon. Hindi iyon ang gusto kong marinig sa kanya.

Tahimik. Tinitigan niya ako. Naging seryoso ang kanyang mukha.

Ngunit umiwas ako sa kanyang titig. Itinakip ko ang aking mga palad sa aking mukha.

“Ang laki-laki mo na talaga… Hindi ko akalain na sa paglipas ng ilang taon ba?” Nag-isip siya, nagbilang “...pitong taon, ganyan ka na kalaki, katangkad, at kakisig.”

“Ano ngayon? Syempre, sa paglipas ng panahon lahat ng bata ay lumalaki, tumatangkad. Alangan namang palagi na lang akong bata.” Ang pabalang kong sagot.

Napangiti siya. “Ganoon ka pa rin… Mataray, makulit, palaban. Walang nagbabago sa ugali.”

“Hindi na ah! Nagbago na ako!” ang pagkontra ko rin.

“O sige… nagbago ka na. At mabait ka na ngayon”

“Hindi rin ah!”

At ang ngiti niya ay naging tawa. “Ganoon. Sige mamaya o bukas, bantayan mo na ang tsinelas at sapatos mo dahil sigurado, mawawala na naman ang mga ito.”

“Gawin mo at makatikim ka sa akin! May baril ka ba d’yan? Itago mo, dahil kapag nahagilap ko iyan, babarilin kita!”

Na lalo pang ikinalakas ng kanyang tawa. “Ayaw mo na ba sa itak? Itak ang panlaban mo sa akin noon, di ba?”

Na siyang ikinaiinis ko naman. “Gusto mo tagain ko na yang leeg mo? Hindi ako nagbibiro!”

Nasa ganoon kaming asaran noong tumawag ang itay. Nakarating na pala siya galing sa kanyang trabaho sa bukid.

Lumabas si kuya Andrei ng kuwarto at narinig ko na lang sa labas ang kumustahan nilang dalawa. Ramdam ko ang tuwa ng itay sa kanilang pag-uusap. Sabik na sabik siya kay kuya Andrei. Paborito kasi niya ang kuya Andrei ko. Hiindi ko alam kung bakit. Pero naintindihan ko. Kasi nga, inaanak niya ito at magkasundo sila sa halos lahat ng bagay.

Maya-maya, pumasok uli si kuya Andrei, “Tol… sama ka sa amin ni itay dito sa labas. ‘Lika...”

“Ayoko!” ang sagot ko. Alam ko naman na mag-iinuman lang sila.

“Halika na, samahan mo ako...”

“Ayoko nga! Masakit ang ulo ko eh!” pag-aalibi ko.

“Ito naman o... Kararating ko lang, nasasabik akong kasama ka. Please???”

“Kulit namannnnnnnnn!!!” pagmamaktol ko na. “Sinabi nang masakit ang ko eh!”

Kaya wala na siyang nagawa kundi ang lumabas.

Maya-maya, narinig ko na lang ang pag-uusap nila itay sa labas. Pinilit kong hagilapin ang kanilang pinag-uusapan. Medyo mahina pero naririnig ko ang kanilang tawanan. Parang ikinuwento ni kuya Andrei ang kanyang trabaho bilang isang sundalo, parang kinumusta rin ng itay ang kanyang mga magulang, ang kanilang kalagayan, trabaho… Hindi ko masyadong narinig ang iba pa.

Habang abala sila sa kanilang kwentuhan at inuman, nilatag ko naman ang banig sa sahig at inilagay doon ang unan. At dahil iisa lang ang kumot ko, tanging unan at banig lang ang sa kanya. Gusto ko kasing sa pagpasok niya makikita niya kaagad ang banig na nilatag ko sa sahig at wala nang tanong-tanong pa kung saan siya hihiga.

Maya-maya, gumitara na ang itay at kumakanta. Magaling kumanta ang itay. Magaling din siyang maggitara. Kay itay natutong maggitara si kuya Andrei.

Ngunit doon ako na-antig noong si kuya Andrei na ang kumanta. Noong mag-intro na ang gitara niya, pakiramdam ko ay nanindig ang aking mga balahibo –

Yesterday I felt the wind blowing 'round my shoulder

Feel like I'm getting older

Still I can't forget your face

Separated by a million miles of ocean

My heart still feels emotion

Even in this lonely place

Old photographs and places I remember

Just like a dying ember

That's burned into my soul

Even though we walk the diamond-studded highways

It's the country lanes and byways

That makes us long for home

Lately I just find my mind has turned to dreamin'

Making plans and scheming

How I'm gonna get back home

But deep down inside I know it's really hopeless

This road I'm on is endless

We climb our mountains all alone

Old photographs and places I remember

Just like a dying ember

That's burned into my soul

Even though we walk the diamond-studded highways

It's the country lanes and byways

That makes us long for home

Pakiramdam ko ay biglang nag flashback ang lahat ng mga pangyayari sa amin, lalo na ang pagkanta niya sa akin sa kantang iyon sa araw mismo ng kanyang pag-alis. Naramdaman ko muli ang lungkot, ang sakit, ang pag-iisa, at ang ginawa niyang pagpapaasa sa akin na halos ikamamatay ko sa sobrang sama ng loob. At namalayan ko na lang ang pagpatak ng aking mga luha. Hindi ko lubos maisalarawan ang tunay kong naramdaman. Napahagulgol ako. Pakiramdam ko ay tinorture ang aking kalooban. Naawa at nagalit sa sarili, nagalit sa mga pangyayari, nagalit sa kanya,...

Maghahating gabi na noong narinig ko ang mga yapak niya patungo sa kuwarto ko. Dali-dali kong itinalukbong ang kumot sa aking buong katawan upang hindi niya mapansing gising pa ako.

Noong nakapasok na siya ng kuwarto, narinig ko ang pagsara niya sa pinto. Pinakiramdaman ko ang kilos niya. Narinig ko ang kaluskos niya na parang naghubad ng damit. Narinig ko rin ang tunog ng kanyang zipper; ang kaluskos ng paghubad niya sa kanyang pantalon at ang pagsabit nito sa nakausling pako sa kahoy na poste. At maya-maya lang ay narinig ko na ang ingay ng paglapat ng kanyang katawan sa nilatag kong banig.

Nakiramdam lang ako. Nakamulat ang aking mga mata sa ilalim ng kumot ngunit hindi ako kumilos.

“Hayyyy... ganoon pa rin si itay. Walang kakupas-kupas sa pag-inum at pagkanta. Ang lakas-lakas pa rin pati. Tatalunin pa ata ang isang sundalong kagaya ko sa tibay ng kanyang katawan!” Sambit niya ang boses ay halatang lasing, malambing na malambing ang tunog.

Noon ko lang narinig ang boses na iyon. Noong bata pa ako, hindi ko naranasang makasama siyang lasing. Pinapagalitan kasi siya ng kanyang inay kapag umiinum. Kaya hindi na siya tinatagayan ni itay kapag ganyang naggigitara at nagkakantahan sila.

Hindi ako kumibo, bagkus ay humilik pa kunyari ako. At nilakasan ko pa talaga upang malaman niyang tulog na ang taong kasama niya sa kuwarto at dapat ay tumahimik na siya.

Ngunit hindi siya maawat sa pagdaldal. “Narinig mo ang kanta ko tol? Kapag hindi mo narinig sabihn mo lang at hindi na ako magsasalita. Kung narinig mo naman, kakantahan uli kita.”

Syempre, tulog ako kung kaya hindi ako sumagot.

“Ah... narinig mo pala. Sige kakantahan na kita.” At kumanta na naman siya, “Yesterday I felt the wind blowing 'round my shoulder, feel like I'm getting older, still I can't forget your face, separated by a million miles of ocean, my heart still feels emotion, even in this lonely place. Old photographs...”

“Hindi ko nariniiiiiigggggggggg!!!” ang sigaw ko na. Ngunit napaisip din ako. Parang baligtad yata. Dapat sana ay kung hindi ko narinig, kantahan niya ako at kung narinig ko na, titigil na siya sa pagkanta. “ni-reverse psychology ba niya ako?” sa isip ko lang. Ngunit nanatili pa rin ako sa aking posisyong nakahiga at nakatalukbong. Nagmanman.

“Sabi ko na nga bang hindi ka pa tulog eh…” ang biglang paglakas ng kanyang boses na tila na-excite.

“Sabi ko na nga ba!” sa isip ko lang sabay balikwas sa higaan upang talakan ko na sana siya. Ngunit ako ang nagulat sa aking nakita. Tumambad sa aking mga mata ang hubad niyang katawan, na brief lamang ang nakatakip. Ang lalaki ng kanyang biceps, ang kanyang dibdib na matipuno, pormang-porma ang dalawang umbok nito na parang sadyang inukit ng isang magaling na eskulptor, at ang balahibo sa gitna ng kanyang dibdib na halatang hindi naaahitan ng ilang araw ay napakagandang tingnan, parang mga maninipis na damong bagong ni-lawn mower. At higit sa lahat, ang bukol sa ilalim ng kanyang puting brief.

Natahimik ako sandali, na-distract, napalunok ng laway. Naramdaman kong lumakas ang ang kabog ng aking dibdib at ang kakaibang init at kiliti na dumaloy sa aking kalamnan. Naglaro sa aking isip ang porma ng bahagi ng katawan niyang iyon na nakatago sa ilalim ng kanyang brief. Nanumbalik sa aking isip ang nangyari kung saan inutusan niya akong laruin ito. “Ano na kaya ang hitsura niyan ngayon? Siguro mas malaki na. Sinu-sino na kaya ang naka-tikim niyan?” ang tanong sa aking isip. Ngunit pilit na pinigilan ko ang aking sarili at hindi ko ipinahalatang napansin ko ang mga iyon.

Inilayo ko kunyari ang tingin ko sa kanyang katawan at nagsalita. “A-ano ngayon kung hindi pa ako tulog? Di ako makatulog dahil sa ingay mo!”

“Hindi ka kasi bumaba upang sumali sa amin eh...”

“Sabi nang masakit ang ulo ko... Kulit mo!”

“Na-miss kita tol eh...”

“Neknek mo!”

“Hindi mo ba na-miss si kuya?”

“Hindi!”

Tahimik.

“Nagbago ka na…” ang mahina at malungkot niyang sabi.

“Malaki na ako.”

“Tama... may girlfriend ka na pala, nalimutan ko.”

“Matulog ka na ah!”

“Sabihin mo munang na-miss mo ako”

Natahimik ako sandali. Nag-isip. At upang tumahimik na siya, “Sige... na miss kita. Happy ka na? Tulog ka na!”

Humiga siya.

Humiga uli ako at muli itinalukbong ko ang kumot sa aking buong katawan.

Ngunit nagsalita pa rin ito. “Sabi ni itay may aswang pa rin daw dito sa inyo.”

Sa narinig kong iyon, nanumbalik sa aking isip ang insedente kung saan gumawa siya ng kuwento tungkol sa aswang upang makatabi lang ako. Ngunit sa pagkakataong iyon, hindi ko na kinagat pa ito. “Hindi ko naman narinig na sinabi ng itay iyan sa iyo ah!”

“Ibig sabihin ba niyan ay nakinig ka pala sa mga pinag-usapan namin ng itay?”

Na siya ko ring ikinagulat. “Arrggghhh! Talagang hinuhuli niya ako!” sa isip ko lang. “Hindi ah! Wala akong paki sa mga pinag-uusapan ninyo. Ang ibig kong sabihin, hindi naman nagkukuwento tungkol sa aswang ang itay! Di naman naniniwala iyan sa mga aswang! Atsaka malaki na ako. Hindi na ako takot sa aswang. Walang aswang dito… Baka ngayon pa lang; nasa loob ng aking kuwarto.”

Natawa siya. “Mamaya, aaswangin kita.”

“Laslasin ko ang leeg mo. May itak ako sa ilalim ng aking kama.”

Tahimik.

Noong sinilip ko siya, nakatulog na pala ito.

Marahan akong bumangon at naupo sa gilid ng kama. Pinagmasdan ko ang kanyang anyo natutulog siya. “Napakaguwapo niya!” sigaw ng isip ko. Ang gandang tingnan ng kanyang matipunong katawan kung saan ang kanyang dibdib ay halos mapuno ng balahibo. Nakatihaya siya, ang kaliwang braso ay ipinatong sa kanyang noo samantalang ang isang kamay ay nakapatong naman sa ibabaw ng kanyang pusod, ang dalawang daliri ay bahagya pang nakapasok sa loob ng garter ng kanyang puting brief kung saan bumakat ang kanyang pagkalalaki.

Lalo pang tumindi ang aking pagnanasa sa aking nakita. Parang gusto ko na siyang tabihan, yakapin, halikan, haplusin ang katawan at, kagaya ng ginawa ko sa kanya noong bata pa ako, laruin ang kanyang pagkalalaki.

Ngunit nangibabaw pa rin ang galit ko sa kanya. Hindi ko alam kung paano ko mabigyang kasiyahan ang aking pagnanasa; ang naglalarong eksena sa aking isip.

Bumalik ako sa paghiga, dumapa sa aking kama at pinilit na makatulog.

Naidlip ako sandali noong narinig ko ang ingay ng pagpatak ng malakas na ulan. Tiningnan ko ang lugar kung saan nakahiga si kuya Andrei. May butas kasi ang bubong sa parte ng kanyang hinigaan. At nakita kong basa na ang kanyang banig. At basa na rin ang katawan niya. At bagamat pumapatak ang tubig sa katawan niya, nanatili pa rin itong tulog. Siguro ay dahil sa sobrang kalasingan.

Sa nakita ko, pakiramdam ko ay tinablan din ako ng pagkaawa. Malamig ang gabi, wala siyang kumot, at nababasa pa siya sa ulan.

Dali-dali ko siyang ginising. “Kuya! Lipat ka sa higaan ko!” ang sambit ko. Ngunit hindi pa rin siya nagising. Ang ginawa ko ay hinila ang kanyang braso. Sumunod naman ito bagamat nakapikit lang ang kanyang mga mata. Para bang nanaginip lang at sumunod sa aking paghila sa kanya.

Noong nahiga na kaming magkatabi, lumakas na naman ang kabog ng aking dibdib. Noong una, dumestansya pa ako sa kanya, pilit na umusog palayo upang huwag magdikit ang aming mga balat. Nakatihaya ako, nakatutok ang mga mata sa bubong, ang aking isip ay tuliro, mistulang may nag-agawang pangitain sa aking isip; ang isa ay siguradong ikasisiya ko bagamat lulunukin ko ang aking pride at galit sa kanya ngunit maaaring magiging dahilan sa isang pagsisisi; at ang isa naman ay ang paninindigan at pananatiling buo ang respeto para sa sarili.

Binitiwan ko ang isang malalim na buntong-hininga. Litong-lito ang aking isip. Para akong isang manok na nasa harap na ang bigas at tutukain ko na lang ito.

Tumagilid ako paharap sa kanya, maingat pa rin na hindi maglapat ang aming mga balat. Sa gitna ng munting ilaw na nanggaling sa maliit na boltahe ng fluourescent light, pinagmasdan ko ang kanyang mukha, inisa-isang inukit ang kaliit-liitang detalye noon sa aking utak.

Nanumbalik ang lahat ng mga ala-ala sa kanya; ang aming kulitan, harutan, awayan, ang kanyang pag-aalaga sa akin, at higit sa lahat, ang aming munting lihim. “Halos ganoon pa rin siya; ang kaibahan lamang ay mas lalo pa siyang gumuguwapo... at ang dating bigoteng maninipis pa ang mga hibla ay naging mas makapal na, at halatang bagong ahit. Nandoon pa rin ang kinis ng mukha niya, ang matungis na ilong, ang makapal at pantay na kilay na mistulang ipininta ng isang magaling na pintor...” sa isip ko lang.

Binitwan ko ang isang malalim na buntong-hininga. Napakalapit na lang sana niya, abot-kamay ko lang at kaya ko nang gawin muli ang dati kong ginawa sa kanya. Ngunit hindi ko magawa ito dahil sa kinikimkim ko pa ring galit. At isa pa, hindi ko rin alam kung gusto pa niyang gawin ko ito muli sa kanya. Baka mapahiya lang ako, isipin niyang bakla pala ako. Baka kapag ginawa ko iyon, baka magising siya at iisiping nag take advantage ako sa kalasingan niya. Para akong isang taong natatae ngunit hindi mahanap ang kubeta.

Dahan-dahan kong ibinaba ang aking paningin sa kanyang leeg, sa kanyang matipuno at balbuning dibdib. Isang bahagi ng aking utak ang sumigaw na haplusin ko ito.

Pinigilan ko pa rin ang aking sarili. Ibinaba ko pa ang aking paningin sa sa kanyang tiyan. Kitang-kita ko ang paggalaw nito sa bawat paglabas-masok ng hangin sa kanyang baga habang ang mga litid na gumuhit sa kanyang six-pack abs ay nakisabay din sa bawat pag-angat-baba ng kanyang tiyan.

Ibinaba ko pa ang aking paningin sa kanyang puson. Sa gilid nito ay kitang-kita ko pa ang kanyang oblique muscles na pumorma ng magkabilang litid at patungo ang mga ito sa kanyang pagkalalaki. Naroon din ang nakahilerang mga balahibo sa gitna noon na pumorma ng guhit galing sa kanyang pusod patungo sa kanyang pagkalalaki.

At noong napako na ang aking paningin sa kanyang puting brief, kitang-kita ng aking mga mata ang malaki at mahabang bukol na pahiris. Alam ko, tumitigas ang ari niya. Kung hindi lang ito nakahiris, sigurado, umusli na ang ulo nito sa garter ng kanyang brief.

Naimagine ko kaagad ang porma ng kanyang alaga sa ilalim ng brief na iyon. Mistulang naaaninag ko pang kumikislot-kislot ito at gustong kumawala. Naalala ko pa ang ginawa ko sa kanya noon. Naaamoy ko pa at nalalasahan ang mapakla at malangsang amoy na pumulandit sa kanyang pagkalalaki kung saan ay aksidenteng pumasok sa aking bibig at nalulon ko ang bahagi noon.

Lalong nag-aalab ang aking pagnanasa. Nanginginig ang aking kalamnan. Parang gusto kong matikman uli iyon. Sumisigaw ang aking isip, matindi ang udyok na sunggaban ko na ito, habang himbing na himbing siya.

Dali-dali ngunit maingat akong tumayo at tinumbok ang switch ng fluorescent light sa aking kuwarto at pinatay ko ito. Dali-dali at naka tip-toe akong bumalik sa aking puesto. Nanginginig. Tila mabibingi ako sa lakas ng kalampag ng aking dibdib.

Tahimik. Limang minuto. Sampung minuto. Labing-limang minuto…

Dahan-dahan akong tumayo at nangangapang tinumbok uli ang kinalalagyan ng switch. Pinailaw ko muli ang kuwarto atsaka maingat ring bumalik sa aking puesto ng kama at naupo.

Pinagmasdan ko muli siya. Himbing na himbing pa rin siya at tila napaka-inosente ng kanyang mukha. Marahan at maingat kong ipinasok muli sa loob ng kanyang brief ang kanyang pagkalalaking bahagya na lang na tumigas. Hinila ko ring marahan ang kumot at pinahid ang parte sa kanyang tiyan at dibdib kung saan nagkalat ang dagtang lumabas sa kanyang ari.

Naaamoy at nalalasahan ko pa ang dagta ng kanyang pagkalalaki. Pakiramdam ko ay may kaibahan na ito. Mas malapot, at mas lalo pang mapakla. Pinahid ko na rin ang mga tirang dagtang dumikit sa aking bibig. Ang iba ay tuluyan ko nang nilunok...

Humupa na ang malakas na ulan. Muli akong humiga, dahan-dahan upang hindi siya magising. Tumagilid akong patalikod sa kanya, ang agwat ay sapat upang hindi maglapat ang aming mga balat. Itinalukbong ko ang kumot sa aking katawan atsaka ipinikit ang aking mga mata...

(Itutuloy)

[05]

“Alvin! Bakit ang aga mo yatang pumasok! Kumain ka muna!” ang sigaw ni inay noong nakitang nagmadali akong umalis ng bahay na hindi man lang kumainng agahan.

“May project kaming tatapusin inay! Nalimutan kong ngayon pala ang deadline!” ang pag-aalibi ko.

Ang totoo, sinadya kong bumalikwas ng higaan habang tulog pa si kuya Andrei. Sobrang guilty ako sa aking ginawa. Hiya at galit sa sarili ang aking nadarama. Hindi kasi ako sigurado kung talagang tulog siya o nagtutulog-tulugan lang upang huwag akong mapahiya. Parang lalo pa tuloy akong nagalit sa kanya. Siya kasi ang dahilan kung bakit ko natutunan ang ganoon. Hindi ko lubos maisalarawan ang aking naramdaman. Iyon bang awa sa sarili na nagawa ko ang isang bagay na sabi nila ay “kasalanan” na hindi ko naman ginusto; na pigilan ko man ang sarili ngunit wala akong lakas upang panindigan na huwag gawin ito. Naalala ko pa noong bata pa ako, sinabi niyang hindi masama ito. Ngunit sa paglaki ko, unti-unti ring nabuksan ang aking isip base sa mga iniisip ng mga taong nakapaligid, mga kaibigan, mga ka-klase, na ito ay isang bagay na hindi katanggap-tanggap; isang bawal, at base sa ibang tao, isang pagkakalamali.

At ang masaklap pa. may naramdaman ako sa aking kuya Andrei. Alam ko, hinding-hindi maaaring mangyaring maging kami. Una, kapatid ang turing niya sa akin, at iyan din ang gusto ng aming mga magulang na ituring namin sa isa’t-isa. Pangalawa, kapag nalaman niya ito o ng aking mga magulang at ibang mga tao, pagtatawanan ako, o baka itakwil; masisira ang aking buhay.

Pumasok ako sa eskuwelang litong-lito ang pag-iisip at punong-puno ng kalungkutan. Hindi ko alam kung ano ang gagawin; kung uuwi pa ba sa amin habang naroon si kuya Andre o kung uuwi man at sasapit ang gabi, anong alibi ang gagawin ko upang hindi siya matulog sa kuwarto ko; upang makaiwas ako sa tukso.

Napansin ng aking mga ka-klase at guro ang lungkot na nadaram ko sa aking mga kilos at sa pakikitungo ko sa kanila. Sinabi ko na lang na hindi lang maganda ang aking pakiramdam. Totoo rin naman. Mabigat ang aking dinadala. Imagine, hindi ko alam kung anong klaseng pagkatao mayroon ako, hindi ko alam kung sino ang kakampi ko at kanino ako mag-unload o humingi ng payo. Pakiwari ko ay pinaglaruan pa yata ako ng tadhana. Bakit pa kasi pinasipot pa siya, at bakit sa panahon pa na dapat ay tuluyan na siyang maglaho.

Pagkatapos ng klase, hindi muna ako umuwi ng bahay. Pumunta ako sa central park na malapit lang sa aming eskuwelahan. Doon, umupo ako sa isang sementong upuan sa lilim ng malaking kahoy, nakaharap sa dagat. Doon ako nagmumuni-muni. Doon ko sinasarili ang mga katanungan sa aking isip tungkol sa buhay.

Dahil mag-aalas sais na iyon ng hapon, tanaw na tanaw ko ang paglubog ng araw. Napakaganda ng tanawin. Napakatiwasay ng dagat, presko ang hanging nagmula dito. Mamula-mula ang langit kung saan unti-unti ring lumubog ang kulay crimson na araw. Napakaganda ng gawa ng kalikasan. Parang nasa ayos sa kanila ang lahat, may synchrony, may harmony, na kabaligtaran ang aking nadarama. Sobrang ironic. Naisip ko tuloy na sana palaging bata na lang ako. Simple lang kasi ang buhay sa pagiging bata. Kain, tulog, laro. Wala nang ibang iisipin pa. Kapag inaaway, lalaban. Kapag napipikon sa tukso, uuwi ng bahay.

Ngunit iba na pala kapag binata na. Tumitibok na ang puso, natuturete ang isip., maraming katanungan ang bumabagabag sa isip. Kagaya ng sitwasyon ko. “Bakit dumating sa buhay ko si kuya Andrei? Bakit ipinagawa niya sa akin ang bagay na iyon noong akoy bata pa? Bakit natuturete ang aking pagkatao dahil doon? Bakit sumipot pa siyang muli? Para saan? Para ano? Bakit? Puwede ba niya akong mahalin? Puwede bang maging kami? Naramdaman ba niya ang aking naramdaman? Maintindihan kaya niya kung sabihin kong nagustuhan ko ang ipinapagawa niya sa akin? Papayag kaya siyang ulit-ulitin naming gawin iyon? Kaninong singsing ang nasa daliri niya? Bakla ba talaga ako? Bakit ko hinahanap ang nangyari sa amin? Bakit ako mas nalilibugan kapag nakakakita ng ari ng kapwa ko lalaki? Bakit iba ang nararamdaman ko kaysa iba kong mga kaibigang lalaki? Ano ang mangyayari sa buhay ko kapag ganito ako? Ganito na lang ba talaga ako habambuhay? Mabago ko pa kaya ito at kung hindi man, may lalaki kayang magmahal sa akin? At kung mayroon man, paano kami mamumuhay?” At ang isa ko pang tanong ay, ”Alam kaya niya ang ginawa ko sa nakaraang gabi?”

Iyan ang mga katanungang bumabagabag sa aking isip. Nasabi ko tuloy sa sarili na napaka-unfair ng buhay. Parang hindi yata tama na magdusa ako sa isang bagay na hindi ko naman ginusto. Wala naman akong ginawang masama upang parusahan ng ganoon…

Binalikan ko sa aking isip ang aking ginawa sa gabing iyon. Sariwang-sariwa pa. Parang ilang minuto pa lang ang karaan. Ramdam ko pa ang panginginig ng aking kalamnan; naaamoy at nalalasahan ko pa ang likidong inilabas ng kanyang pagkalalaki. Hinaplos ko ang aking labi. Pakiramdam ko ay may dumidikit pang natutuyong dagta dito.

Habang pinagmasdan ko ang unti-unting paglubog ng araw, wala ring patid ang pagdaloy ng aking mga luha. Parang nainggit tuloy ako sa kalikasan. “Sana naging bahagi na lang ako ng dagat. Sana ay hindi ko na naransan pa ang ganito.” Bulong ko sa sarili.

At sa pagmumuni-muni kong iyon ay nabuo sa aking isip na iiwasan ko na si kuya Andrei upang hindi ako ang magdusa sa bandang huli; upang hindi ako aasa at mabigong muli; upang hindi lalong lumalim ang naramdaman ko para sa kanya; upang habang maaga pa ay maputol ko na ang kung ano man iyong naramdaman ko para sa kanya.

Alas otso na ng gabi noong naisipan kong umuwi na. Tumayo ako upang tutungo na sa terminal ng tricycle patungong bahay namin. Ngunit laking gulat ko noong nakatayo na. Si kuya Andrei! At nasa likuran ko lang pala! Naka-maong na pantalon siya at semi body-fit na kulay blue na t-shirt, bakat ang matipunong dibdib.

“Bakit hindi ka pa umuwi? Di ba dapat ay nasa bahay ka na kapag alas 5 na ng hapon?” ang tanong niya bakas sa boses ang galit.

Parang naibsan din ng kaunti ang aking pagkabahala. Mistulang hindi naman niya alam ang aking ginawa sa kanya sa nakarang gabi. “Bakit bawal bang mamasyal? Malaki na ako at alam ko na ang ginagawa ko!” sagot ko namang padabog at dire-diretso na sa paglalakad patungo sa terminal.

Ngunit hinawakan niya ako sa braso. At syempre, dahil mas malakas siya, napigil niya ako. “Ang sabi ng inay, alas 5:00 araw-araw nasa bahay ka na raw. Bakit ngayon, ngayon pa na nandito ako, tila nagwala ka? Bakit? Ano ba ang problema mo?”

“Wala akong problema! Nag-aral ako! At kaya hindi ako umuwi ay dahil maingay kayo ng itay, hindi ako makapag-aral ng matino sa bahay!” ang pag-aalibi ko pa.

“A ganoon… so gusto mo na akong umalis sa bahay ninyo ganoon ba? Para hindi ka maistorbo? Ganoon ba iyon?”

Mistula namang hinataw ng malakas na bagay ang aking ulo sa narinig. Hindi naman kasi iyon ang ibig kong sabihin. “Bahala ka!” ang sagot ko na lang. Mabilis na hinablot ko ang aking kamay na hinawakan niya at nagtatakbo nang patungo sa terminal.

Hinabol niya ako. “Hoy! Hinatyin mo ako!”

Ngunit tuloy-tuloy lang ako na parang walang narinig. Noong nakasakay na ako ng tricycle, tumabi siya sa akin. “Isang linggo na lang siguro akong titira sa inyo kung ganyang hindi mo ako pinapansin… Nag-iba ka na talaga. Hindi na ikaw ang bunso ko…” ang sambit niya na halata sa boses na may itinago siyang pagdaramdam.

Ewan, para rin akong biglang nalungkot sa sinabi niya. Yumuko lang ako. Hindi ko kasi alam kung pipigilan siya o lalo ko pa siyang i-encourage upang umalis na lang nang mas maaga upang matapos na rin ang paghihirap ng aking kalooban. Hindi ako kumibo. At naalimpungatan ko na naman ang pagdaloy ng aking mga luha. Hindi ko ito ipinahalata sa kanya. Lihim ko itong pinahid.

Wala kaming imikan habang umaandar ang tricycle. Hanggang sa narating na namin ang babaan at naglakad pa kami ng ilang minuto patungo sa bahay. Para kaming ibang tao; parang hindi magkakakilala.

Noong nakarating na kami ng bahay, nakahanda na ang hapunan at nasa labas ito ng bahay. Outdoor at pic-nic type kumbaga. May ihaw-ihaw, may malalaking isda, may karne, may fried chicken, crispy pata.

“Saan ka ba nagpunta anak? Si itay at si kuya Andrei mo ay hanap nang hanap sa iyo! Hayan may ipinahanda si kuya Andrei mo para sa atin, malamig na ang ibang ulam. Saan ka ba tumungo?”

“Nahanap ko po siya sa central plaza nay… Hindi ko lang alam kung ano ang ginagawa niya doon. Siguro, nag-date sila doon ng girlfriend niya at nag-away kaya iniwanang mag-isa at hayun, aborido.”

Na siya ko namang ikinagalit. Tinitigan ko siya ng matulis at binulyawan. “Hindi kami nagsama ng girlfriend ko! Nag-aral ako! Di ba sinabi ko sa iyo!”

“Huwag mo ngang sigaw-sigawan ng ganyan ang kuya Andrei mo! Sabik na sabik sa iyo yang tao at ngayong nandito ka na, sinisigawan mo lang!”

Hindi na ako kumibo.

“Ok lang nay... ganyan naman talaga iyang si bunso. Maliit pa iyan, ganyan na iyan. Spoiled eh. Naintindihan ko iyan.”

“Sabagay, naglalambing.” Sagot naman ng inay.

“Spoiled… Ulol!” ang mahina kong paggagad sa sinabi ni kuya Andrei habang palihim siyang tiningnan ng matulis.

“Hala kumain na kayo at malamig na ang mga pagkain!” pagsingit naman ni itay.

Umupo ako, kumain na walang kibo. Sila lang ang nagkukuwentuhan at nagtawanan. At marahil ay napansin ito ni kuya Andrei, isiningit niya ang sinabi niya sa akin sa tricycle. “Nay, tay... isang linggo na lang akong titira dito imbes na dalawa...” sabay tingin sa akin.

“Ha? Bakit naman?” ang tanong ni itay.

“Pinatawag na ako ng aking kumander at may special operation daw kami. Kailangang nandoon ako.”

“Ay ganoon ba? Kasayang naman... ang tagal na nating hindi nagkita, ang mga magulang mo ay hindi na rin namin nakita tapos heto ikaw, isang linggo lang palang dadalaw dito.”

“Hayaan niyo na po tay, nay. Sa sunod kong bakasyon, babawi ako.”

At doon na ako tumayo. Nainis ba o nalungkot. Di ko alam ang naglabo-labo ko nang naramdaman. Nag walk out ako sa harap ng kainan. Walang pasabi.

“Saan ka na Alvin? Tapos ka na ba?” tanong ni inay.

“Busog na po ako at matutulog na!”

“Hindi ka man lang sasali sa aming munting kasayahan tol?”

“Huwag na...”

Iyon lang. Dire-deretso na ako sa kuwarto at doon, nagmukmok, Hindi ko na naman napigilan ang sariling hindi umiyak sa hindi ko rin maintindihang rason; kung dahil ba sa panghihinayang na aalis na naman siya o dahil sa kakaibang naramdaman ko sa kanya na pilit kong nilabanan. “Nagpromise na ako sa sariling dumestansya sa kanya... kaya panindigan ko na lang ito.” Sigaw ng isip ko.

At kagaya ng naunang gabi, narinig ko na naman ang mga kuwentuhan nila, biruan, tawanan. At habang abala ako sa paglatag ng kanyang higaan sa sahig, narinig ko na naman ang kinanta niyang “Old Photographs.” Hindi ko mapigilang hindi mapahinto sa aking ginagawa, pinakinggan ang bawat liriko nito na binigkas niya sa kanyang pagkanta. Ramdam ko ang sakit sa aking puso sa kantang iyon. At naalimpungatan ko na lang na dumaloy ang aking mga luha. Pinahid ko ito. At noong natapos na ang kanta niya, saka ko ipinagpatuloy ang pag-ayos sa kanyang higaan.

Kagaya ng naunang gabi, hatinggabi na rin silang natapos. Noong narinig ko na ang mga yapak niyang patungo sa kuwarto namin, nagkunyari na naman akong tulog, itinalukbong ko sa aking katawan ang kumot, nakiramdam sa galaw niya, hanggang sa narinig ko na naman ang pagtanggal niya ng t-shirt, ang pag-ingay ng zipper ng kanyang pantalon at ang paghiga niya sa banig.

At muli, nagsalita na naman siya. Parang alam niyang hindi ako tulog. “Sabi ni itay magaling ka na raw maggitara... lalo na ang ‘Old Photographs’ lagi mo raw itong kinakanta.” wika niya ang boses ay halatang lasing na naman. “Sana marinig ko ang kanta mo. Kapag narinig kong kumanta ka, matutuwa ako.”

“Noon iyon! Hindi na ngayon!”

“Bakit ano bang kaibahan sa noon at ngayon?”

“Bakit hindi mo tanungin ang sarili mo?”

“Wala namang nagbago sa akin tol eh...”

“Sa iyo wala. Sa akin meron.”

“Oo nga pala. Nalimutan ko na naman. Malaki ka na, may girlfriend na. Dahil ba iyan sa kanya?”

“Anong kinalaman ng girlfriend ko sa pagbabago ko? Bakit ba palagi mo siyang isinisingit sa usapan?”

Nugnit hindi niya sinagot ang aking tanogn. Bagkus, “Bakit mo pinutol ang itinanim kong puno ng mangga?!” medyo tumaas ang boses niya.

Nagulat naman ako sa narinig. Naalala ko, pinutol ko pala ang mangga na itinanim niya na sinabi niyang alagaan ko. May tatlong lingo ang nakalipas bago siya dumating, pinutol ko iyon dahil sa inis sa kanya; sa sobrang sama ng loob ko na palagi kong naaalala siya sa bawat sandali na nakita ko ang puno na iyon. Kaya tuluyang pinutol ko ito. Hindi ko rin naman kasi alam na darating pa siya. Galit na galit ang itay at inay sa ginawa ko, hindi lang dahil malaki na ito kundi dahil itinanim ito ni kuya Andrei mismo sa harap ng aming bahay.

“I-itinumba kaya iyon ng kalabaw… kaya pinutol ko” ang pagsisinungaling ko.

Na lalo pang ikinatataas ng kanyang boses. “Itinumba ng kalabaw? Walong taon akong nawala tol, walong taon na rin ang punong iyon, namumulaklak na sabi ng itay, mamumunga na sana... naitumba pa ng kalabaw? Kitang-kita ng aking mga mata ang bakas nito na sinadyang putulin! Hindi mo alam kung gaano kasakit na makitang ang itinanim kong kahoy – para sa iyo ay ikaw pa mismo ang pumutol? Bakit???”

Hindi ako nakaimik. Hindi na ako sumagot. Hindi ko naman kasi alam kung paano ipaliwanag sa kanya. Hindi ko naman puwedeng sabihin na nainis ako sa kanaya kung kaya ko pinutol iyon; na galit na galit ako; na gusto kong malimutan siya at iwaksi sa aking isip dahil… may naramdaman ako para sa kanya.

Tahimik. Mistulang nakakabingi ang katahimikang namagitan sa amin sa sandaling iyon. Mistula ring napakabagal ng takbo ng ilang minutong namagitan.

Maya-maya, nagsalita siya. “Bakit ba parang mainit ang ulo mo sa akin? Hindi ka naman ganyan ah. Dati, kapag sinusuyo kita, ngumingiti ka na. Pero ngayon, parang sagad sa buto ang galit mo sa akin. Bakit ba?”

Hindi ko siya sinagot. Tama nga naman siya. Pati ako ay nalilito. Wala naman talaga siyang kasalanan eh. Maliban sa sama ng loob ko kung bakit kinalimutan niya ako na pwede ko namang palampasin dahil bumalik naman siya, at... parang wala namang nagbago sa kanya. Nugnit may naramdaman ako. Takot akong tuluyang mahulog ang loob ko sa kanya, at masaktang muli. Alam ko, nasa akin ang mali. Ngunit hindi ko rin masisisi ang sarili ko. Nasaktan na ako. At alam ko na kapag hindi ko pipigilan ang aking sarili, muli na naman akong masaktan. Kaya dapat lang na magmatigas ako.

“G-gusto mo na ba talagang umalis ako dito sa inyo tol?”

Parang gusto ko siyang sagutin ng “Malay ko sa iyo! Bakit, ako ba ang kumander mo? Ako ba ang nakaalam sa buhay mo?” Ngunit pinili ko na lang na tumahimik. Hindi ko naman talaga kasi alam kung ano ba ang gusto ko. Nalilito ako. Alam ko ma-miss ko siya kapag umalis at masakit iyon. Sariwa pa sa isip ko ang sakit na naramdaman ko sa una niyang pag-alis at ngayon, mangyari na naman ito. Ngunit sa kabilang panig, makabubuti rin ito upang mahinto ang kahibangan ko sa kanya; upang maturuan ang sariling huwag umasa.

“Alam mo, hindi ko pa nalimutan ang mga masasayang ala-ala natin noong bata ka pa...”

Hindi ako kumibo. Hinayaan ko lang siyang magsalita.

“Nalala mo pa ba noong katatapos lang ng bagyo, may ulan at hangin pa, lumabas tayo ng bahay upang mangolekta ng mga nagkalaglagang niyog. Wala naman kasi tayong niyugan kung kaya sa niyugan nina Mang Isko tayo pumunta. Habang abala ako sa kasisigaw ng ‘Ito tol... marami rito! Atin ito! Hayan atin din iyan!’ At nagtaka na lang ako kung bakit natahimik ka. Kaya pala dahil nakita mo si Mang Isko na halos nasa harap ko na lang at noong nagsalita pa ako ng ‘ayan pa atin lahat iyan tol!’ sinagot ba naman niya ako ng ‘Sa inyo nga yan pagkatapos kitang pagtatagain! Walang hiya kayo pinagnanakaw niyo pala ang mga niyog ko!’. At noong nakita ko siyang iwinasiwas sa ere ang kanyang itak, mistulang hindi naman lumapat ang aking mga paa sa lupa sa bilis ng aking pagtakbo. At ikaw, nauna nang nagtatakbo, hindi mo man lang ako sinabihan.”

Hindi ko maiwasang hindi matawa sa kanyang kuwento. Ngunit nagkunyari pa rin akong tulog. Pilit na huwag gumalaw. Syempre, naalala ko ang pa ang pangyayaring iyon. Noong nakauwi na kami ng bahay, galit na galit siya sa akin, sabi, ‘tangina ka, ba’t hindi mo sinabing nasa harap ko na si Mang Isko? Kung nataga ako noon?’ at sinagot ko naman ng, ‘E kung ako ang unang tagain niya dahil sumigaw ako? Ang liit ko pa naman’.

Patuloy pa rin siya sa pagkuwento. “May isa pang insidente, sumakay ako sa kalabaw ng itay, sabi mo sasakay ka rin. Ngunit noong hinawakan mo ang kamay ko at umangkas ka na, nalaglag ka. Sa galit mo, pinalo mo ang kalabaw at bigla itong tumakbo at ako naman ang nalaglag. Pinagtatawanan mo ako dahil noong mumangon ako, puno ng putik ang aking katawan, at pati na ang aking mukha na mistulang kasali sa ati-atihan. Nagalit na naman ako sa iyo. Hinabol kita. Pinagtatawanan mo ako, sabi mo momo! Momo!”

Tawa pa rin ako ng tawa. Iyon kasi ang iilang sa mga nakakatawang insidente naming dalawa, kasama na ang palagiang paliligo namin sa ilog kung saan ay iiwanan ko siya pagkatapos kong itatago ang kanyang damit o kaya ay dadalhin ko sa pag-uwi, at uuwi na lang siyang dahon ng saging ang nakatakip sa kanyang harapan... Pero ganoon pa rin. Hindi pa rin ako nagpahalata. Pilit kong isiniksik sa utak ko na huwag bibigay.

“Minsan, maliligo rin tayo sa ilog, gagawa ako ng balsa tapos baybayin ng balsa natin ang kahabaan ng ilog hangang sa malayo at doon, walang katao-tao ang mga taniman ng pakwan, at mani. Dadayo tayo sa taniman at magnakaw tayo ng makakain natin. Minsan nahuli tayo. Ang bilis mong kumaripas. Ngunit noong nakita mong nahawakan ako ng may ari at dinala sa kanyang kubo... si Mang Caloy ba iyon? Bumalik ka at binato mo siya. Sapol siya sa ulo, muntik nang matumba at nabitiwan niya ako. Nagtatakbo tayo, iniwanan na ang balsa at nagtago muna tayo sa may talahiban. Ang tapang mo rin ano? Ikaw ang nagligtas sa akin... Salamat.”

Nakinig pa rin ako. Kung sa una niyang kuwento ay natawa ako, sa kuwento naman niyang iyon ay parang touched ako. Parang may kurot sa aking puso. Paano, di ko maitatwang mahal ko naman talaga siya at ayaw kong mawalay siya sa akin. Kung kaya nagawa ko iyon. Tahimik pa rin ako.

“Ngunit doon ako bumilib sa iyo noong nilagnat ako, grabe ang lagnat ko noon, hindi ako makatayo, sobrang sakit ng aknig ulo kung kaya hindi ako nakapasok. Sabi mo, hindi ka na lang din papasok kasi, walang mag-aalaga sa akin. May trabaho kasi sa bukid ang mga magulang natin. Nagalit ang inay mo sa iyo at hindi pumayag. Ngunit ang ginawa mo ay nagkunyaring umalis ngunit nagtago lang pala sa likod ng bahay. At noong nakaalis na sila, saka ka bumalik sa kuwarto natin. Inalagaan mo ako. At kahit may sakit ako, niyayakap mo pa ako. Kaya tuloy, nilagnat ka rin at sabay na tayong nagpagaling. Iyon ang sobrang ikinatutuwa ko sa iyo. Kaya nga mahal na mahal kita eh...”

At sa kweneto niyang iyon doon na ako tuluyang napaiyak. Ngunit hindi pa rin ako nagpahalata na nakinig ako sa mga kuwento niya. Hindi ako gumalaw, hindi kumibo. Nanatili akong nagtalukbong sa kumot at hinayaang ang mga luhang dumaloy nang dumaloy sa aking pisngi at pumatak angmga ito sa aking unan.

‘K-kaso... nagbago ka na. P-parang hindi na ikaw ang batang palaging naaasar ngunit sa isang iglap lang ay tatawa uli at yayakap sa akin, magpakarga, maglalambing... Nag-iba ka na.”

Hindi pa rin ako kumibo. Pinilit o ang sariling huwag bumigay. Alam ko, ako pa rin ang masasaktan sa bandang huli.

“Sana ay pigilan mo ako tol...”

At doon, hindi ko na napigilan pa ang sariling hindi magsalita. Hinawi ko ang kumot na nakatalukbong sa aking katawan at, “Pigilan kita? Tapos, ano?” sambit ko.

“A-ano ba ang gusto mo?” ang sagot niyang ang boses ay tila nagmamakaawa.

“Wala! Hindi naman kita...” Napahinto ako. Ang nasa isip kong isusunod na salita sana ay “boyfriend” o “asawa”.

“Hindi mo ako ano...???” tanong niya.

Ngunit bigla ko ring naisip ang salitang “...k-kamag-anak. Hindi naman kita talaga kapatid. Hindi kita tunay na kuya. May iba kang pamilya na uuwian. Di wala! Ano ba ang puwede?”

“Bakit? Kagustuhan ko bang isilang na hindi mo kapatid? Kung maaari nga lang sanang mamili ng kapatid eh... kahit na isilang pa akong muli upang maging kapatid lang kita, papayag ako.” Nahinto siya nang sandali. “At ano ba ang masama kung hindi tayo tunay na magkapatid? Puwede naman kitang ituring na tunay na kapatid. Kung tutuusin nga, ang pagmamahal ko sa iyo ay higit pa kaysa  isang tunay na kapatid...”

Natameme naman ako sa sinabi niya. Tama nga naman. Hindi niya kagustuhan ang lahat. At walang masama kung hindi kami tunay na magkapatid gayong puwede naman niya akong ituring bilang isang kapatid.

Ngunit hindi kasi iyon ang issue. Ang issue ay mahal ko siya hindi bilang kapatid at gusto kong mahalin din niya ako bilang isang kasintahan. At hindi maaari iyon dahil sa maraming hadlang. At ayaw kong masaktan.

Mukhang simpleng bagay lang naman; madaling intindihin. Ngunit parang napakalaking issue para sa akin ito. Ganyan siguro talaga kapag nagmahal. Naaalipin ang utak mo ng insecurity, galit, pride, takot, pagkatuliro. Hindi mo alam kung ano ang kaibahan ng tama sa mali. Ang simpleng bagay any naging kumplikado; ang katotohanan ay hindi mo matanggap. Pakiwari mo ay mali-mali ang mga biyayang ibinigay sa iyo ng maykapal.

Hindi ako nakasagot sa kanyang sinabi. Natahimik na lang ako.

Narinig ko ang pagpakawala niya ng isang malalim na buntong-hininga. “Kung ganoon ang problema mo, wala akong magawa. Uuwi na lang ako bukas ng umaga, babalik sa aming barracks...” sambit niya, ang boses ay may bahid na kalungkutan.

Tila may sibat naman na tumama sa aking puso sa narinig. Pakiwari ko ay gusto kong maglupasay sa sama ng loob. Parang mas lalo pa akong nainis sa kanya. “Di umalis ka...!” ang sabi kong bahagyang pabulong bagamat alam ko, narinig niya iyon.

Hindi na siya nagsalita pa. Hindi na rin ako kumibo. Naghimutok ang isip ko. “Pumunta pa siya rito! Ginugulo lang niya ang buhay ko. Tanginaaaaaaaa!”

Hindi ko alam kung gaano ako katagal nakatulog. Napuyat kasi ako noong nakaraang gabi dahil sa nangyari kung kaya nahimbing ako.

Noong nagising ako at nilingon ang hinigaan ni kuya Andrei, wala na siya sa kanyang puwesto. Wala na rin ang banig na inilatag ko; maayos na nakatupi ito sa isang gilid at naroon din ang unan sa ibabaw nito.

Biglang bumalot sa aking katawan ang matinding lungkot at kaba. Parang gusto kong umiyak na baka tinotoo nga niya ang pag-alis. Dali-dali akong lumabas ng kuwarto.

“Nay… nasaan na po si kuya Andrei?”

“Ah… oo, umalis na siya. Nagmamadali gawa nang may tawag na naman daw siya galing sa kanyang kumander. Kailangan na raw niyang bumalik sa headquarters nila.”

Mistulang gumuho ang aking mundo sa narinig. At doon ko narealize na pinanindigan niya ang kanyang sinabing aalis. Hindi ko lubos maintindihan ang aking naramdaman. Ang dalawang magkatunggaling bagay sa isip ko kung tatanggpin ba siya o palayain ay mistulang nagkaisa at iisa na lang ang isinisigaw nito. “Anong oras po ba siya umalis nay?” ang tanong ko.

“May 30 minutos na ang nakalipas.”

“S-saan po bang terminal siya sasakay nay?”

“Sa mga bus papuntang San Pedro City. Sa North terminal. Bakit?”

Hindi ko na nagawang sagutin pa ang tanong ng inay. Dali-dali akong bumalik sa aking kuwarto, kinuha ang wallet ko, ang wallet na bigay pa niya sa akin. Hindi ko na rin nagawang magbihis pa. Nagkus dinala ko na lang ang t-shirt na binigay niya sa akin noong una siyang umalis atsaka kumaripas na ng takbo paalis ng bahay.

“Alvinnnnnnnn! Saan ka pupunta anak! Kumain ka muna!!!” ang sigaw ni inay.

Ngunit tila wal akong narinig. Ang tanging nasa isip ko lang sa sandaling iyon ay ang habulin ang kuya Andrei ko...

Noong nakarating na ako sa mismong terminal ang tricycle, siya namang pag-alis ng isang bus. “Papuntang San Pedro City po ba iyon?” tanong ko kaagad sa tricycle driver sabay turo sa nasabing bus.

“Oo… patungo nga ng San Pedro City iyon.”

Mistulang nawalan ako ng lakas sa narinig. Parang nawalan ng pag-asa. Parang gusto kong sumigaw sa panghinayang.

Wala na akong nagawa kundi ang bayaran ang driver at bumaba sa tricycle. Nabalot sa matinding lungkot, naglakad ako na parang wala sa sarili at naupo sa isa sa mga nakahilerang upuan ng mga pasaheros sa loob ng terminal.

Hindi ko talaga alam kung ano ang sunod kong gagawin. Pakiramdam ko ay parang nawalan na akong ganang umuwi pa. Hindi ako mapakali. Pakiramdam ko ay gusto ko siyang yakapin, manghingi ng sorry. Matindi ang panghihinayang na aking nadama.

At ewan ko rin ba kung bakit bigla na lang akong napatayo at tinumbok ang opisina ng taga-issue g ticket. “Sir… ano pong oras ang sunod na biyahe patungong San Pedro City?” ang naitanong ko.

“Bente minutos mula ngayon, aalis na ang pangalawang biyahe.”

Nag-isip ako. Sabado iyon walang pasok. At wala ring pasok kinabukasan. At alam ko, may pera pa ako sa aking wallet, kahit papaano. “M-magkano po ba ang pamasahe?”

“Ninety!”

Binuklat ko ang aking wallet. May 95 pesos itong laman. “Bahala na…” sa isip ko. “S-sige po… isang ticket po!” ang sambit ko.

Hindi ko lubos maisip kung saan nanggaling ang lakas ng loob na gawin ko iyon. Sa tanang buhay ko, hindi pa ako nakapunta ng kahit mga karatig-lungsod lamang na nag-iisa dahil takot ako. At isa pa, mahiluhin ako. Alam ng mga magulang ko ito. Kung kaya kapag may field trip ang klase namin, nag-alala ang mga magulang ko kasi nga nagsusuka ako at parang mawawalan ng malay tao kapag sobra-sobra na ang pagsusuka. Kaya kung maaari ay ayaw nila akong payagang sumama sa mga field trips. Kahit si kuya Andrei ay alam ito. Minsan nga, hindi pumayag noon ang aming guro na hindi ako sasama, pinasama ng inay si kuya Andrei sa field trip na iyon para lamang bantayan ako at alagaan. Simula pa lang kasi noong maliit pa ako, grabe na ang pagka-hiluhin ko.

Ngunit sa pagkakataong iyon. Hindi ako makapaniwalang ganoon kalakas ang loob ko. Wala akong ibang iniisip. Konti lang ang kinain ko sa hapunan at hindi pa nag-agahan ngunit hindi ko naramdaman ang gutom. Hindi ako nabahala kung hanapin ako ng aking mga magulang at mag-alala sila. At ang sa natirang 5 piso ko, hindi ko na inisip kung kaya ko pa bang makabalik o hindi na. Ang tanging nasa isip ko lang ay ang masundan si kuya Andrei. At pagkatapos noon, bahala na si batman…

Pumasok na ako sa naturang bus at tinumbok ang isang upuang nasa gilid ng bintana. Pinili ko talaga ang puwestong iyon dahil baka sakaling magsuka ako, maaari kong buksan ang bintana. Habang nakaupo na ako doon, bigla na namang pumasok sa isip ko si kuya Andrei. At hindi ko napigilan ang pagpatak ng aking mga luha. Para akong isang basang sisiw na nahiwalay sa grupo ng mga inakay sa ayos ko. Naka-shorts pambahay lang, nakatsinelas, hindi pa nga nakapaligo o ni makapagsuklay man lang ng buhok. Ay hayun, nag-iiyak pa. At upang hindi ako mapansin ng mga tao, nakayuko lang ako sa aking pagkaupo, isinangdal ang aking siko sa backrest ng upuang nasa harap ko habang ang aking ulo ay isinandal naman sa ibabaw ng aking siko, ang aking mukha ay nakaharap sa aking hita. Habang nasa ganoon akong ayos, hindi ko naman naiwasang hindi mapaiyak. Sobra ang pagkaawa ko sa aking sarili. Parang wala na akong pakialam pa kung ano man ang mangyari sa akin. “Ganito ba talaga kapag may naramdaman ka para sa isang tao? Hahamakin at susuungin ang lahat, kalimutan ang sariling takot at harapin ang kahit ano mang kapahamakan na dulot nito?”

Hinugot ng isa kong kamay ang aking wallet. Binuklat ito, tinitigan at hinahalik-halikan ang litrato namin ni kuya Andrei habang mahina kong kinanta ang kanta namin –

Yesterday I felt the wind blowing 'round my shoulder

Feel like I'm getting older

Still I can't forget your face

Separated by a million miles of ocean

My heart still feels emotion

Even in this lonely place

Old photographs and places I remember

Just like a dying ember

That's burned into my soul

Even though we walk the diamond-studded highways

It's the country lanes and byways

That makes us long for home

Lately I just find my mind has turned to dreamin'

Making plans and scheming

How I'm gonna get back home

But deep down inside I know it's really hopeless

This road I'm on is endless

We climb our mountains all alone

Old photographs and places I remember

Just like a dying ember

That's burned into my soul

Even though we walk the diamond-studded highways

It's the country lanes and byways

That makes us long for home

Naramdaman kong paandar na ang bus at sumigaw na ang kunduktor ng “San Pedro City! San Pedro City!” Ngunit hindi ako natinag sa aking posisyon at patuloy lang sa aking mahinang pagkanta. Para bang imbes na magdasal ako ng “Hail Mary” o “Our Father”, dahil aalis na ang bus at upang ilayo ito sa kapahamakan o aksidente, idinaan ko na lang ang aking panalangin sa pagkanta ng “Old Photographs”. Iyong feeling na nakasentro lang ang laman ng aking isip kay kuya Andrei na kahit sasabog man o malaglag sa bangnin ang aming sinasakyang bus, wala akong pakialam. Basta sa isip ko, tanging si kuya Andrei lamang ang laman nito.

Kaya kahit nag-crack ang aking boses dahil sa aking pag-iyak, itinuloy ko pa rin ang mahina kong pagkanta.

Nasa ganoon akong pagkakanta noong naramdaman kong may umupo sa aking tabi. Syempre, hindi ko pinansin bagamat nainis din akong may tumabi pa kasi, hindi ako maka-emote nang maayos. At syempre, ayaw kong madisturbo at lalo nang ayaw kong makitang umiiyak. Kaya hindi ko na siya tiningnan. Nagkunyari akong tulog.

Ngunit na-distract ako sa kanyang ginawa. Ginaya ba naman niya ang posisyon kong isinandal ang ulo sa kanyang siko na nakasandal din sa backrest ng harapang upuan. Napahinto tuloy ako sa aking pagkanta at pinakiramdaman ang sunod niyang gawin. Baka kasi marinig niya ang aking pagkakanta at pagtitingin sa litrato na nasa aking kamay. Baka isipin niyang nababaliw na ako at ipakaladkad sa kunduktor. Ikaw ba ay may nakatabing nakatsinelas lang, naka-shorts na pantulog at nagkalukot-lukot ang buhok, dagdagan pa ng nakatitig sa litrato at kumakanta. Baliw lang ang nakakagawa noon. Kahit alam kong feeling nababaliw na nga ako, ayaw ko pa ring makaladkad palabas ng bus.

At doon na ako tuluyang nagulat at nanlaki ang aking mga mata noong nakita kong binuklat din niya ang kanyang wallet. Napatingin ako dito. Ang litrato ay parehong-pareho nang nasa wallet ko!

Bigla akong napaangat sa aking ulo at nilingon ang aking katabi. At kasabay sa paglingon ko sa kanya,  tiningnan niya ako at kumanta –

Yesterday I felt the wind blowing 'round my shoulder

Feel like I'm getting older

Still I can't forget your face

Separated by a million miles of ocean

My heart still feels emotion

Even in this lonely place

“Kuya Andreiiiiiiiii!!!” Sigaw ko.

Biglang nagsitinginan ang iba pang mga pasahero.

“Shhhhhh!” sambit niya na minuwestra ang daliri sa kanyang bibig, pahiwatig na huwag akong mag-iingay o eskandalo.

“Bakit nahuli ka?” ang nasambit ko.

“Bakit? Nag-usap ba tayong magsabay?” ang pabalang niyang biro.

“Ang ibig kong sabihin ay bakit hindi ka nakasakay sa naunang bus?”

“Hinintay kita eh, nagbakasakaling ihatid mo ako o pigilan. Hindi kita nakita kaagad. Ngunit nakita kitang paakyat na dito.”

“Bakit hindi mo ako pinigilan? Malayo na tayo sa terminal ah!” ang may halo ko na namang inis at paninisi na nakaarangkada na ang bus at may ilang kilometro na ang layo nito sa terminal.

“Sayang iyong ticket mo.”

“Sayang iyong ticket ko? Hayaan mo na ang ticket. Uwi na tayo... Parahin na natin ang bus habang hindi pa masyadong malayo! Kuya naman eh!”

“Nakapagpaalam na ako kina itay at inay e.” sambit niya.

“Hindi ka naman nagpaalam sa akin ah!” sagot ko rin.

“Ay oo nga pala. Pero may naisip ako para d’yan…” ang kalmante niyang sagot.

“Ano na naman iyan? Dalian mo at malayo na tayo! Malapit na ang sunod na lungsod!”

“Dahil hindi ako nakapagpaalam sa iyo... isasaman na kita?” sabay bitiw ng nakakalokong ngiti.

“Ha???” ang gulat kong sagot. “B-bakit?”

“Bakit pa tayo babalik kung puwede namang tumuloy tayo, di ba?”

Napatingin ako sa mukha niya. “Dadalhin mo ako sa barracks ninyo? Ipakilala mo ako sa kumander mo? Tingnan mo naman ang ayos ko?”

“Problema ba iyan? Pupunta tayo sa pinakamagandang ng resort sa San Pedro City. Pero bago iyan, pupunta muna tayo ng shopping mall. Bibilhan kita ng damit at doon, tayong dalawa ang mag-bonding at mag-enjoy hanggang sa Linggo ng gabi. Lunes na ng madaling araw tayo uuwi. Ok ba? Bakasyon naman ako eh… Samahan mo na si kuya.”

At napangiti na lang ako. Kinurot ko ang kanyang tagiliran sabay din yakap sa kanya. Niyakap niya rin ako. Walang tanong-tanong. Walang sorry-sorry. Ganoon din noong maliit pa lang ako. Away-bati, away-bati, walang tanungan, walang sisihan. Basta kapag nagbati, iyon na. Close na uli. At upang hindi ako magsuka, pinainum niya ako ng gamot para sa hilo.

Nakatulog ako ng mahimbing sa aming biyahe, sa mga bisig ng kuya andrei ko. Hindi ko malimutan, langhap na langhap ko pa ang amoy ng kanyang pabango, at kinakantahan pa niya ako sa aming kantang, “Old Photographs…”

(Itutuloy)